تولید 3 واکسن دامی وارداتی از سوی دانش‌بنیان‌ها/رقابت نابرابر دولتی‌ها با بخش خصوصی

بانکداری ایرانی-یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان موفق به تولید ۳ واکسن وارداتی دامی تب برفکی، طاعون نشخوارکنندگان کوچک و لمپی اسکین شده، ولی رقابت نابرابر بخش دولتی موجب شده است که بازار داخل از آنها دریغ شود.

سجاد پزشکی، مدیر عامل این شرکت دانش‌بنیان در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: شرکت ما از سال ۹۶ با هدف تولید واکسن‌های دامی آغاز به کار کرد و اولین محصول ما یعنی واکسن طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR) در سال ۹۸ به بازار عرضه شد و در سال ۹۹ دومین محصول شرکت را با عنوان واکسن اکتیمای واگیر عرضه کردیم.

وی، اکتیمای واگیر را یک بیماری در دام‌های سبک گوسفند و بز دانست که در فرم تحت حاد آن، زخم‌هایی در ابتدای گوارش یعنی دهان آغاز می‌شود و تا انتهای دستگاه گوارش ادامه دارد و اظهار کرد: ابتلا به این بیماری در سنین پایین گوسفندان و بزها موجب تلفات در بره آنها خواهد شد.

پزشکی، سومین محصول این شرکت را واکسن «لمپی اسکین» یا LSD دانست که در سال ۱۴۰۰ به تولید رسید و یادآور شد: لمپی اسکین یک بیماری در میان دام‌های سنگین است که منشأ ویروسی دارد و از طریق گزش حشرات به دام منتقل می‌شود. بعد از آنکه ویروس این بیماری وارد بدن دام می‌شود، موجب بروز تاول‌های بزرگ و در سطح وسیع روی پوست ظاهر می‌شود و در فرم حاد سیستم گوارشی و تناسلی دام را درگیر می‌کند و در برخی موارد موجب تلفات دام و دربسیاری موارد موجب نازایی به‌ویژه در دام‌های ماده خواهد شد.

مدیر عامل این شرکت با تاکید بر اینکه ما در این شرکت به دانش فنی تولید این واکسن با فناوری بومی دست یافتیم، خاطر نشان کرد: محصول دیگر تولیدی ما واکسن تب برفکی است که در دنیا این واکسن در دو نوع واکسن پایه آبی و پایه روغنی به تولید می‌رسد. واکسن پایه آبی عموما در مناطق روستایی و عشایری مصرف می‌شود؛ چرا که ایجاد سرعت ایمنی‌زایی و دوره ایمنی‌زایی آن کوتاه‌تر است.

وی ادامه داد: از آنجایی که در مناطق روستایی واکسیناسیون به طور مرتب انجام نمی‌شود و واکسیناسیون بر اساس فصول و یا شیوع بیماری است، معمولا از واکسن پایه آبی استفاده می‌شود تا به سرعت ایمنی‌زایی را ایجاد کنند. ولی واکسن روغنی بیشتر در گله‌های صنعتی که دارای واکسیناسیون دوره‌ای هستند، کاربرد دارد.

به گفته وی، سرعت ایمنی‌زایی واکسن تب برفکی پایه روغنی دو هفته طولانی‌تر از واکسن پایه آبی، ولی طول دوره ایمنی‌زایی آن ۲ تا ۳ ماه بلندتر از پایه آبی است.

پزشکی خاطر نشان کرد: ما هر دو نوع واکسن را در این شرکت به تولید رساندیم و با ورود ما به تولید این واکسن، از سال آینده واردات این واکسن متوقف خواهد شد.

وی تاکید کرد: از سال ۱۴۰۰ برای صادرات این محصولات اقدام کردیم و واکسن PPR و لمپی اسکین ما به کشورهای اوگاندا، اریتره، رواندا، کنیا، تانزانیا و برخی دیگر از کشورهای افریقایی صادر شده است.

این فناور اظهار کرد: محصول جدید ما یعنی واکسن تب برفکی در کشورهای منطقه همچون عراق، سوریه، پاکستان و افغانستان در حال ثبت است و به زودی صادرات آن آغاز می‌شود.

پزشکی با بیان اینکه این واکسن‌های تولیدشده برای بیماری‌های دامی جهانی است، یادآور شد: برخی از سویه‌هایی که در تولید این واکسن ها استفاده شده، جزء سویه‌های بومی و برخی از آنها در دسته سویه‌های بین‌المللی هستند و سعی داریم از سویه‌های استاندارد بین‌المللی در این واکسن‌ها بهره ببریم تا بتوانیم علاوه بر رفع نیاز داخل، وارد صادرات آنها شویم.

شیوع بیماری‌های دامی در کشور

وی در خصوص شیوع بیماری‌های دامی در کشور توضیح داد: در حوزه دام و طیور سالانه ۱۰ تا ۱۱ میلیارد دوز واکسن در کشور مصرف می‌شود که از این میزان یک میلیارد دوز آن مربوط به دام است و مابقی آن در حوزه طیور به مصرف می‌رسد.

پزشکی اضافه کرد: در بخش واکسن‌های دامی با ورود بخش خصوصی، کشور تقریبا به خودکفایی رسیده است و ۱۰۰ درصد آن در داخل تولید می‌شود، ولی در حوزه طیور حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد واکسن در داخل تولید می‌شود و مایقی آن وارداتی است. متاسفانه آمارها در این زمینه به صورت رسمی منتشر نمی‌شود، ولی عددی که طبق میزان واردات و واکسن‌هایی که در بازار مصرف می‌شود، تقریبا سالانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار واردات واکسن‌های دام و طیور داریم.

خصوصی‌ها در برابر دولتی‌ها

مدیر عامل این شرکت دانش‌بنیان با بیان اینکه کلیه محصولاتی که ما از سال ۹۸ به تولید رساندیم، وارداتی بوده است، اظهار کرد: با ورود ما به این حوزه به دلیل رقابت‌پذیر بودن محصولات ما با نمونه‌های وارداتی، موفق شدیم محصولات وارداتی را از بازار خارج کنیم.

وی افزود: چالشی که در حوزه صادرات داریم، بیشتر مربوط به اعمال تحریم، ثبت محصول و انتقال پول است. چون ایران با مساله تحریم مواجه است، صادرات برای آن سال به سال سخت‌تر می‌شود، چون در حوزه انتقال پول با چالش مواجه هستیم.

پزشکی، رقابت داخلی را از دیگر مسائل مبتلابه شرکت‌ها در تجاری‌سازی محصولات ذکر کرد و گفت: متاسفانه بخش دولتی با بخش خصوصی رقابت دارد. مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی تولیدکننده واکسن است، در حالی که توانایی پوشش کل بازار را ندارد، ولی علی‌رغم آن در مناقصات سازمان جهاد کشاورزی و سازمان دامپزشکی شرکت می‌کند، هر چند که این مؤسسه توانایی انجام تعهدات را ندارد.

وی با بیان این رویکرد موجب آسیب زدن به شرکت‌های بخش خصوصی می‌شود، یادآور شد: ما در فروش آزاد مشکلی نداریم و مشکل از جایی آغاز می‌شود که قصد فروش دولتی داریم که مناقصه برگزار می‌شود و بخش دولتی با شرکت‌هایی مانند ما رقابت می‌کند.