گزافه‌گویی آمریکا پس از عهدشکنی چند باره برجامی

در بیانیه نمایندگی آمریکا در سازمان بین‌المللی انرژی اتمی که روز چهارشنبه همزمان با نشست فصلی شورای حکام صادر شد، آمده که «ایران باید غلظت همه ذخیره اورانیوم ۶۰ درصدی خود، و نه فقط مقداری از آن را، پایین بیاورد و تولید غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم را کاملا متوقف کند.»

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته پیش در گزارشی اعلام کرد ایران طی سه ماه گذشته ذخیره اورانیوم ۶۰ درصدی خود را کاهش داده و میزان اورانیوم با خلوص ۶۰ درصدی این کشور در قیاس با ماه نوامبر ۵ درصد کاهش یافته است.

در این گزارش فصلی محرمانه که خبرگزاری رویترز محتوای آن را منتشر کرد، همچنین آمده بود که ایران ۳۱.۸ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی را برای تولید ۹۷.۹ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصدی رقیق کرده است. با این حال در همین گزارش یادآوری شده بود که ایران اگر به غنی‌سازی ادامه دهد، بر اساس تعریف تئوریک آژانس، به اندازه دو سلاح هسته‌ای اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد.

بیانیه نمایندگی آمریکا در آژانس، از میزان ذخیره اورانیوم غنی‌سازی شده با غلظت بالا در ایران «ابراز نگرانی جدی» شده است. آمریکا همچنین مدعی شده که «اقدامات ایران، معکوس رفتار همه کشورهای بدون سلاح هسته‌ای عضو ان‌پی‌تی (پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) است.» در بیانیه آمریکا همچنین از قطع دسترسی برخی بازرسان مجرب آژانس انرژی اتمی به تأسیسات هسته‌ای ایران انتقاد شده است.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس در گزارشی به شورای حکام، از رویکرد ایران در کاهش همکاری با این آژانس انتقاد کرد. او با اشاره به گذشت سه سال از تصمیم تهران مبنی بر توقف اجرای پروتکل الحاقی همچنین افزود: «هیچ پیشرفتی در حل و فصل مسائل باقی مانده پادمان اِن‌پی‌تی حاصل نشده است».

به گزارش رویترز، ایران همچنین دسترسی آژانس به اطلاعات دوربین‌های مداربسته سایت‌های هسته‌ای و صدور مجوز برای برخی بازرسان آژانس را متوقف کرده است.

رویترز در عین حال از قول دیپلمات‌های غربی نوشته که این کشورها به خاطر اجتناب از تشدید بحران جنگ غزه، از اتخاذ موضع سخت‌گیرانه درباره برنامه هسته‌ای ایران در اجلاس شورای حکام آژانس خودداری کردند.

وقاحت طرف آمریکایی در بیانیه اخیر در حالی است که بخش عمده‌ای از محدودیت‌های اعمال شده توسط ایران، به عنوان اقدامی داوطلبانه در ازای وعده آمریکا و تروئیکای اروپایی برای لغو تحریم‌ها در برجام بود و کشورمان با وجود عهدشکنی تدریجی طرف غربی از همان آغاز اجرای توافق و سپس خروج کامل آمریکا از برجام در اوایل سال 1397، تا دو سال بعد از این عهدشکنی، تعهدات خود را به شکل یکطرفه به اجرا گذاشت اما برداشت طرف غربی از این اقدام، ضعف ایران و امکان اعمال فشار بیشتر بود. به همین علت هم مجلس شورای اسلامی قانون اقدام متقابل را تصویب کرد که دولت را ملزم به توقف تعلیق‌های داوطلبانه برنامه هسته‌ای می‌کرد.

در واقع، ایران هیچ تعهدی در قبال آژانس برای عدم انجام غنی‌سازی 20 یا 60 درصد و یا اجرای پروتکل الحاقی نداشته و صرفا بر اساس یک توافق طرفینی بی‌پشتوانه بود که این همکاری را پذیرفت. بنابراین، این طرف غربی است که باید درباره عهدشکنی و ایراد خسارات گسترده به ایران پاسخگو باشد و جبران کند؛ و نه طرف ایرانی که تعهداتش را دو ماه قبل از روز اجرای برجام به اجرا گذاشت و دو سال بعد از عهدشکنی مطلق آمریکا و بازگشت تحریم‌ها، همچنان محدودیت‌های هسته‌ای داوطلبانه را حفظ کرده بود.

ضمنا باید یادآوری کرد طرف غربی دو دهه قبل هم در موضوع تامین سوخت 20 درصد برای رآکتور تهران (متولی تولید رادیو دارو برای بیش از 850 هزار بیمار) کارشکنی کرد. آنها تصور می‌کردند ایران بدین ترتیب تسلیم زورگویی غرب خواهد شد اما کشورمان به همت فناوران هسته‌ای به ویژه شهید مجید شهریاری، توانست سوخت 20 درصد را خود تولید کند. در واقع این راهی بود که تحریم‌های خباثت‌آلود غرب پیش پای ایران گشود.