جنگ؛ رقص بقای نتانیاهو

فرارو- تصمیم اسرائیل برای خروج اکثریت نیروهایش از غزه دست کم به طور موقت باعث شده تا تحلیلگران لبنانی پیش بینی کنند که اسرائیل قصد تشدید جنگ علیه حزب الله لبنان را دارد. آنان معتقدند اسرائیل قصد دارد نیرو‌های خارج شده از غزه را برای جنگ با حزب الله به مرز‌های شمالی خود انتقال دهد. ارتش اسرائیل در بیانیه‌ای که روز یکشنبه اعلام کرد در حال آماده شدن برای تغییر رویکرد از حالت تدافعی به تهاجمی علیه حزب الله لبنان است. در این بیانیه آمده است: "فرماندهان یگان‌های عادی و ذخیره آماده هستند تا ظرف مدت چند ساعت تمامی سربازان مورد نیاز را احضار و تجهیز کرده و برای انجام مأموریت‌های دفاعی و تهاجمی به خط مقدم انتقال دهند".

به گزارش فرارو به نقل از الجزیره، حزب الله و ارتش اسرائیل از تاریخ ۸ اکتبر یک روز پس از عملیات غافلگیرانه حماس علیه اسرائیل و انتقام وحشیانه اسرائیل در نوار غزه حملات خود را در سراسر مرز لبنان و اسرائیل انجام داده اند. از آن زمان تاکنون بیش از ۳۳۰ نفر در لبنان در جریان حملات اسرائیل جان شان را از دست داده اند که در این میان دست کم ۶۶ فرد جانباخته غیر نظامی بوده اند. حملات حزب الله باعث کشته شدن ۱۸ نفر در اسرائیل شده که ۱۲ نفر آنان سرباز و شش تن دیگر غیر نظامی بوده اند.

غیرنظامیان مناطقی را که در امتداد دو طرف مرز قرار دارند تخلیه کرده اند. دولت اسرائیل ساکنان اسرائیلی را از مرز‌های شمالی خارج کرده و ده‌ها هزار لبنانی نیز از مرز‌های جنوبی لبنان خارج شده اند. در حالی که جنگ غزه وارد هفتمین ماه خود می‌شود این نگرانی وجود دارد که غزه نیز آماده ورود به مرحله جدیدی باشد. با توجه به آن چه گفته شد مرحله تازه چه رخداد‌هایی را به دنبال خواهد داشت؟

اهداف اسرائیل در شمال

بسیاری از اسرائیلی‌ها احساس می‌کنند تا زمانی که حزب الله متحد ایران در امتداد مرز حضور داشته باشد نمی‌توانند با خیال راحت به خانه‌های شان در مرز شمالی اسرائیل بازگردند. نتیجه یک نظرسنجی در روزنامه‌ای اسرائیلی در ماه فوریه نشان داد که بیش از ۷۰ درصد از اسرائیلی‌ها از اقدام نظامی علیه حزب الله در مقیاس بزرگ حمایت می‌کنند. "هلال خاشان" استاد علوم سیاسی در دانشگاه امریکایی بیروت می‌گوید: "از پیش کاملا آشکار بود که نتانیاهو بلافاصله پس از حمله حماس در تاریخ ۷ اکتبر به جبهه شمالی روی خواهد آورد تا در پایان وضعیت خاورمیانه را تغییر دهد".

یک تحلیلگر مسائل امنیتی و سرتیپ بازنشسته ارتش لبنان می‌گوید: "اسرائیل در حال برنامه ریزی برای یک جنگ طولانی با ایران و نیرو‌های نیابتی آن است که می‌تواند هر لحظه منفجر شود". این احساسی است که بسیاری در لبنان دارند جایی که خاطرات آسیب زای ناشی از حملات مرگبار ارتش اسرائیل نسبتا تازه است. آخرین جنگ بزرگ اسرائیل علیه لبنان در سال ۲۰۰۶ میلادی بود.

قدرت حزب الله در لبنان

حزب الله حضور قدرتمندی در مرز‌های جنوبی لبنان دارد جایی که از حمایت مردمی برخوردار است و بسیاری از جنگجویان خود را جذب می‌کند. حذف حزب الله از آنجا دشوار خواهد بود. حزب الله قوی‌ترین بازیگر سیاسی و نظامی در لبنان امروز و تنها گروه سیاسی می‌باشد که پس از پایان جنگ داخلی لبنان در سال ۱۹۹۰ میلادی مسلح باقی مانده برای مقابله با اشغالگری اسرائیل است که ظاهرا در سال ۲۰۰۰ به پایان رسید. در حالی که حملات اسرائیل به غزه مهار نشده، اما در مورد لبنان محتاطانه‌تر بوده است جتی اگر بخشی از محدودیت‌های پیشین اکنون برداشته شده باشد.

اگرچه درگیری‌های اسرائیل با حزب الله در حاضر بسیار محدود بوده اند، اما برخی تحلیلگران باور دارند که درگیری و از دست دادن فرماندهان و جنگجویان میدانی برای حزب الله لبنان آسیب رسان بوده است. خاشان می‌گوید: "حزب الله اکنون در وضعیت دشواری قرار دارد. تهاجم اسرائیل باعث حذف رهبران میدانی حزب الله می‌شود و این حملات بدون مجازات از سوی حزب الله باقی می‌ماند."

با این وجود، حزب الله کماکان با لحنی تحقیرآمیز از اسرائیل یاد می‌کند. "حسن عزالدین" یکی از اعضای حزب الله در پارلمان لبنان در سخنرانی خود در تاریخ ۸ آوریل گفته بود: "مقاومت حزب الله تنها از یک درصد از سلاح‌های کیفی خود استفاده کرده است. تمام درگیری‌هایی که امروز رخ می‌دهند از طریق تسلیحات متعارف و معمولی هستند که توسط مقاومت حزب الله ساخته شده اند. تاکنون همه چیز تحت کنترل بوده است. دشمن می‌داند که اگر از این فراتر برود وضعیت به جنگی گسترده و جهانی منجر خواهد شد".

رقص بقای نتانیاهو

"قاسم قصیر" تحلیلگر سیاسی نزدیک به حزب الله به "الجزیره" می‌گوید: "اسرائیل در حال حاضر در یک بحران داخلی قرار دارد و وضعیت نظامی آن دشوار شده است".

بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که نتانیاهو می‌خواهد کشورش را در جنگ نگه دارد تا به خاطر اتهامات فسادی که با آن مواجه است به زندان نرود. نتایج نظرسنجی‌های تازه نشان می‌دهند که تقریبا سه چهارم اسرائیلی‌ها خواهان استعفای او هستند. محبوبیت او به دلیل نقص‌های امنیتی منجر شده به حملات ۷ اکتبر و رد گسترده تغییرات قضایی‌ای که دولت راست افراطی او تلاش کرد سال گذشته اعمال کند به شدت کاهش یافته است. او با انتقادات زیادی در سراسر بخش‌های جامعه اسرائیل مواجه بوده، زیرا معترضان علیه حکمرانی و نحوه مدیریت جنگ توسط او تظاهرات اعتراضی برگزار می‌کنند. در همین حال، دشمنان داخلی او در حال چرخش هستند. درخواست‌ها برای برگزار انتخابات تازه افزایش یافته از جمله از سوی "بنی گانتز" رقیب اصلی نتانیاهو برای تصدی پست نخست وزیری که در حال حاضر در کابینه جنگ خدمت می‌کند. گانتز در جریان یک کنفرانس تلویزیونی در روز ۳ آوریل گفته بود: "ما باید در مورد تاریخ برگزاری انتخابات در سپتامبر به توافق برسیم تعیین چنین تاریخی به ما این امکان را می‌دهد که به تلاش‌های نظامی ادامه دهیم و در عین حال به شهروندان اسرائیلی این پیام را ارسال کنیم که به زودی اعتماد آنان را باز خواهیم گرداند".

به گفته تحلیلگرانی که با "الجزیره" صحبت کردند دو نکته واضح است. نخست آن که تمایل نتانیاهو برای ماندن در قدرت باعث می‌شود او جنگ را تا جایی که ممکن است طولانی کند در جنگی که ممکن است بالقوه "جنگ همیشگی" خود اسرائیل باشد و دوم آن که حمله به حزب الله لبنان از حمایت عمومی گسترده در داخل اسرائیل برخوردار است.

"کریم امیل بیطار" استاد روابط بین الملل در دانشگاه سنت جوزف بیروت به "الجزیره" می‌گوید: "من فکر می‌کنم پیامد‌های آن برای لبنان بسیار مهم است، زیرا نتیجه یک نظرسنجی در اسرائیل نشان داد که بیش از ۷۰ درصد از اسرائیلی‌ها طرفدار حمله اسرائیل به حزب الله هستند".

این موضوع می‌تواند نتانیاهو را تحریک کند تا به نوعی با عجله به لبنان حمله کرده و مقیاس درگیری را گسترش دهد به خصوص آن که اسرائیلی‌ها مایل هستند از فرصت فعلی برای حمله به حزب الله و محدود کردن دامنه نفوذ ایران در کل منطقه استفاده کنند.

اقدام هوایی یا زمینی علیه حزب الله؟

تحلیلگران بر این باورند که دو راه برای اسرائیلی‌ها به منظور گسترش عملیات علیه حزب الله وجود دارد: تهاجم زمینی یا گسترش حملات هوایی با استفاده از پهپاد‌ها و جت‌های جنگنده.

اکثر تحلیلگرانی که "الجزیره" با آنان صحبت کرده می‌گویند که با توجه به سابقه درگیری اسرائیل با لبنان حمله زمینی به آن کشور را محتمل نمی‌دانند. اسرائیلی‌ها در سال‌های ۱۹۷۸ و ۱۹۸۲ هنگامی که غرب بیروت را محاصره کردند به لبنان حمله کردند. آنان جنوب لبنان را در فاصله سال‌های ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۰ میلادی اشغال کردند. حزب الله و اسرائیل نیز در سال ۲۰۰۶ میلادی با یکدیگر جنگیدند.

به گفته تحلیلگران این تجربیات هنوز در ذهن استراتژیست‌های اسرائیلی خاطراتی تازه و نزدیک هستند. بیطار می‌گوید: "تهاجم زمینی کاملا بعید است. اسرائیلی‌ها تجربه طولانی حضور در لبنان دارند. حزب‌الله زمین و حوزه میدانی را به خوبی می‌شناسد و در صورت اقدام زمینی سربازان اسرائیلی در شرایطی قرار خواهند گرفت که باید متحمل خسارات قابل توجهی شوند که می‌تواند افکار عمومی اسرائیل را علیه نتانیاهو قرار دهد. اسرائیلی‌ها ترجیح می‌دهند از حملات هوایی با استفاده از جنگنده‌های اف – ۱۶ استفاده کنند نه آن که به طور کامل حمله کنند".

خاشان می‌گوید احساس می‌کند اسرائیل ممکن است یک حمله زمینی محدود را انجام دهد که حتی به رودخانه لیتانی نمی‌رسد تا شبه نظامیان حزب الله لبنان را وادار عقب نشینی از منطقه مرزی کند و یک منطقه حائل ایجاد نماید. یک منبع بازنشسته ارتش لبنان به "الجزیره" می‌گوید: "تهاجم زمینی وجود نخواهد داشت. حملات هدفمند بیش تری وجود خواهند داشت. غیرنظامیان احتمالا کشته خواهند شد، اما این یک تهاجم تمام عیار نخواهد بود".

آن چه اکثر تحلیلگران بر سر آن اتفاق نظر دارند این است که اسرائیل به گسترش مداوم حملات پهپادی و حملات هوایی به اهداف حزب الله ادامه خواهد داد. دفعات حملات نظامی اسرائیل به بخش‌هایی از شمال دره بقاع جایی که حزب الله نیز در آنجا از حمایت مردمی برخوردار می‌باشد افزایش یافته است. رویارویی شدید اسرائیل با حزب الله لبنان احتمالا در راه است، اما بعید به نظر می‌رسد علیرغم اظهارات گذشته اسرائیل تهدیدات مبنی بر تبدیل کردن بیروت به وضعیتی مشابه غزه یا بازگرداندن لبنان به عصر حجر در دستور کار اسرائیل قرار داشته باشد.

دولت نتانیاهو پس از شش ماه حمله علیه غزه که منجر به کشته شدن بیش از ۳۳۰۰۰ فلسطینی شد تحت فشار قرار گرفته است. حتی متحدان پرشور اسرائیل مانند ایالات متحده و آلمان پس از کشته شدن هفت امدادگر از گروه آشپزخانه مرکزی جهانی توسط ارتش اسرائیل نیز لحن خود را تغییر داده اند. با این وجود، تحلیلگران بر این باورند که اسرائیل احساس می‌کند ممکن است اهرم کافی برای گسترش اقدام علیه حزب الله داشته باشد.

بیطار می‌گوید: "انتخابات امریکا در پیش است و اهرم زیادی وجود ندارد که امریکا آماده استفاده از آن باشد حتی اگر در عمل اهرم‌های زیادی وجود داشته باشد معمولا در سال انتخابات امکان استفاده از آن وجود ندارد. من فکر می‌کنم خطرات یک جنگ گسترده بسیار قابل توجه است".

حمله علیه رفح کماکان یک گزینه ممکن است

در مورد این که ارتش اسرائیل ابتدا بر کجا تمرکز خواهد کرد و این که آیا اصلا این حملات را آغاز خواهد کرد یا خیر تردید وجود دارد. قصیر می‌گوید: "همه احتمالات هنوز روی میز هستند".

عقب نشینی جزئی اسرائیل از غزه به معنای پایان جنگ در آنجا نیست حتی اگر فشار فزاینده‌ای برای توقف آن وجود داشته باشد. نتانیاهو کماکان اصرار دارد که حمله‌ای علیه شهر رفح در جنوب غزه صورت گیرد جایی که حدود ۱.۵ میلیون نفر در آنجا پناه گرفته اند و از جنگ در نقاط دیگر این منطقه فرار کرده اند. علیرغم انتقادات فزاینده دولت بایدن از نتانیاهو امریکا مجوز انتقال ۲۵ جت و موتور جنگنده اف -۳۵ به اسرائیل به علاوه ۵۰۰ بمب ۲۲۵ کیلوگرمی به اسرائیل را صادر کرده است. این تسلیحات می‌توانند در جبهه‌های مختلف از جمله علیه فلسطینیان در رفح استفاده شود.