منوراژی؛ همه‌چیز درباره خون‌ریزی شدید دوران قاعدگی

خون‌ریزی شدید قاعدگی یا منوراژی (menorrhagia) نوعی اختلال رایج است. منوراژی به خون‌ریزی‌های بیشتر از هفت روز و جریان خون بیشتر از حد طبیعی قاعدگی گفته می‌شود. اگر خون‌ریزی شدید فعالیت‌های روزمره شما مختل کند، باید به پزشک مراجعه کنید.

منوراژی چیست؟

زمانی که پریود شما خیلی شدید یا طولانی است، به آن منوراژی یا خون‌ریزی قاعدگی شدید گفته می‌شود. خون‌ریزی شدید در دوران قاعدگی به این معنی است که خون‌ریزی شما بیشتر از هفت روز طول می‌کشد یا شدتش بیشتر از حد طبیعی دوران قاعدگی است. ممکن است خون‌ریزی شما در در حدی باشد که مجبور شوید چند ساعت متوالی، هر ساعت نوار بهداشتی یا تامپون خود را عوض کنید یا ممکن است لخته خونی به‌اندازه یک سکه یا حتی بزرگ‌تر دفع کنید.

منوراژی و بلوغ

بی‌نظمی چرخه قاعدگی در دوران بلوغ بسیار شایع است، به‌طوری که ممکن است در یک ماه پریود سبک داشته باشید و ماه بعد پریود شما شدیدتر باشد. اما بزرگ‌سالان معمولا پریودهایی در حد منوراژی ندارند و اگر منوراژی دارید، باید درمورد علت آن با پزشک صحبت کنید.

شیوع منوراژی

این خون‌ریزی شدید شایع است و حدود ۲۷ تا ۵۴ درصد افراد دچار آن می‌شوند.

خطر منوراژی

منوراژی معمولا عارضه‌ای جدی محسوب نمی‌شود، اما بعضی عوامل زمینه‌ساز منوراژی مثل فیبروئید رحم یا اندومتریوز ممکن است بارداری را سخت کنند. همچنین اگر خون زیادی از دست می‌دهید و علائم آنمی (کم‌خونی فقر آهن) دارید، منوراژی شما ممکن است مسئله‌ای جدی باشد. آنمی درمان‌نشده حتی ممکن است زندگی را به خطر بیندازد. از طرفی بعضی از بیماری‌های عامل خون‌ریزی شدید قاعدگی، مثل سرطان، به مداخله درمانی زودهنگام نیاز دارند. درمورد خطر منوراژی با پزشک صحبت کنید.

علت منوراژی

خون‌ریزی شدید دوران قاعدگی علت‌های مختلفی دارد که می‌توان به مشکلات مربوط به هورمون‌ها، بیماری‌های مختلف و حتی استرس اشاره کرد.

۱. برهم‌خوردن تعادل هورمونی

هورمون‌های تولیدشده در بدن مثل استروژن و پروژسترون در تنظیم چرخه قاعدگی و شدت خون‌ریزی نقش دارند. بیماری‌هایی که تعادل هورمونی را بر هم می‌زنند، ممکن است موجب خون‌ریزی شدید قاعدگی شوند از جمله:

• عدم تخمک‌گذاری؛
• بیماری تیروئید؛
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک.

۲. رشد تومورهای غیرسرطانی در رحم

رشد تورمور در رحم و بیماری‌هایی که موجب می‌شوند سلول‌ها رشد نامناسبی در رحم داشته باشند، ممکن است موجب خون‌ریزی شدید دوران قاعدگی شوند از جمله:

• پولیپ‌ها؛
• فیبروئیدها؛
• آدنومیوز.

۳. تورموهای سرطانی در رحم

بیماری‌هایی که احتمال بروز سرطان‌هایی مثل هایپرپلازی اندومتری را افزایش می‌دهند، ممکن است بر سیستم تولیدمثلی اثر بگذارند و موجب قاعدگی شدید شوند از جمله:

• سرطان رحم؛
• سرطان گردن رحم.

۴. عفونت

عفونت‌هایی مثل عفونت‌های مقاربتی ممکن است موجب خون‌ریزی شدید شوند از جمله:

• تریکوموناس؛
• سوزاک؛
• کلامیدیا؛
• اندومتریت مزمن.

۵. عوارض بارداری

خون‌ریزی شدید ممکن است علامت هشداردهنده عوارض بارداری باشد، از جمله:

• سقط جنین؛
• بارداری خارج رحمی؛
• عوارض سزارین. (تعداد زیاد سزارین‌ ممکن است بافت زخمی به‌صورت پاکت ایجاد کند. ممکن است خون در این پاکت جمع شود و موجب خون‌ریزی بعدی شود.)

۶. عوارض بیماری‌های دیگر

خون‌ریزی شدید در دوران قاعدگی ممکن است علامت بیماری‌های دیگر از جمله اختلالات خونی و اختلالات غیرخونی باشد. بعضی بیماری‌های رایج که ممکن است موجب خون‌ریزی شدید شوند عبارت‌اند از:

• بیماری ون ویلبراند؛
• بیماری کبدی؛
• بیماری کلیه؛
• بیماری التهابی لگن؛
• لوسمی یا اختلالات پلاکتی؛
• اختلالات خونی ارثی؛
• مقاومت به انسولین.

۷. داروها

داروهای خاصی ممکن است موجب خون‌ریزی شدید در دوران قاعدگی شوند از جمله:

• رقیق‌کننده‌های خون و آسپرین؛
• درمان جایگزین هورمون؛
• تاموکسیفن (داروی سرطان سینه)؛
• دستگاه‌های داخل رحمی یا آ.یو.دی (IUD)؛
• داروهای تزریقی و قرص‌های کنترل بارداری.

علائم منوراژی چیست

منوراژی علائم مختلفی دارد از جمله:

• درد شکمی؛
• پریود بیش از ۷ روز؛
• دفع لخته خون به‌اندازه یک سکه یا بزرگ‌تر (این خون ممکن است قرمز، صورتی، قهوه‌ای یا حتی قهوه‌ای مایل به قرمز باشد)؛
• نیاز به بیش از یک تامپون یا نوار بهداشتی برای چندین ساعت؛
• نیمه‌شب عوض‌کردن نوار بهداشتی؛
• استفاده هم‌زمان از دو نوار بهداشتی یا تامپون؛
• خون‌ریزی به‌مقدار ۸۰ میلی‌لیتر یا بیشتر در دوران قاعدگی به‌جای ۳۵ تا ۴۰ میلی‌لیتر؛
• علائم آنمی مثل اضطراب و خستگی و تنگی‌نفس؛
• کنارگذاشتن فعالیت‌ها به‌دلیل انقباضات دردناک؛
• خون‌ریزی بین پریود؛
• خون‌ریزی بعد از یائسگی.

عوارض منوراژی

منوراژی ممکن است مشکلاتی به همراه داشته باشد، از جمله:

• آنمی؛
• کمبود آهن؛
• رنگ‌پریدگی؛
• ضعف؛
• خستگی؛
• درد شدید.

زندگی با منوراژی

بسیاری از افرادی که پریودهای شدید دارند، تصور می‌کنند قاعدگی بسیار ناخوشایند و ناراحت‌کننده است. ممکن است بسیاری از این افراد دنبال روش‌های درمانی نباشند، اما پریود نباید موجب توقف فعالیت‌های روزمره شود یا به شما احساس ناخوشایندی بدهد.

در دوران قاعدگی باید بتوانید چند کار را انجام دهید، از جمله:

• ۳ تا ۴ ساعت از یک تامپون یا نواربهداشتی استاندارد استفاده کنید؛
• تنها یک محصول قاعدگی را استفاده کنید (دو نوار بهداشتی یا دو تامپون را هم‌زمان استفاده نکنید)؛
• بدون نیاز به نواربهداشتی اضافی یا تعویض لباس خانه را ترک کنید؛
• فعالیت‌های معمول را انجام دهید؛ بدون تأخیرانداختن کارها، خودداری از رفتن به محیط‌های عمومی یا کنارگذاشتن فعالیت‌های لذت‌بخش.

تشخیص منوراژی

پزشک برای تشخیص منوراژی درمورد سابقه پزشکی و چرخه قاعدگی شما سؤال می‌کند. همچنین ممکن است سؤالات دیگری هم پرسیده شود، از جمله:

• زمان اولین پریود؛
• تعداد روزهای پریود؛
• تعداد روزهای با پریود شدید؛
• شرایط اعضای خانواده دچار خون‌ریزی شدید قاعدگی؛
• سابقه بارداری و روش‌های کنترل بارداری؛
• داروهای مصرفی از جمله داروهای بدون نسخه.

آزمایش‌های تشخیصی

ممکن است پزشک معاینه بالینی یا آزمایش لگن انجام دهد. چند روش غیرتهاجمی برای تشخیص خون‌ریزی شدید وجود دارند از جمله:

• سونوهیستروگرام: برای بررسی پوشش رحم استفاده می‌شود. برای بررسی ناهنجاری‌های حفره رحم از سالین استفاده می‌شود و برای بررسی دقیق‌تر و حساس‌تر پوشش رحم از سونوگرافی استفاده می‌شود.
• هیستروسکوپی: برای بررسی پولیپ‌ها، فیبروئیدها و سایر بافت‌های نامنظم درون رحم استفاده می‌شود. پزشک به‌کمک هیتروسکوپی می‌تواند واژن، گردن رحم و رحم را مشاهده کند. همچنین پزشک می‌تواند در طول هیستروسکوپی، توده‌های عامل خون‌ریزی مثل پولیپ‌ها و فیبروئیدها را بردارد.

همچنین ممکن است با توجه به سن و شدت علائم آزمایش‌های دیگری انجام دهید، از جمله:

• آزمایش خون برای بررسی علائم آنمی، مشکلات لخته‌شدن خون یا بیماری تیروئید؛
• پاپ اسمیر برای بررسی سلول‌های گردن رحم و تغییرات مربوط به سرطان؛
• نمونه‌برداری اندومتر برای بررسی بافت رحم از نظر حضور سلول‌های سرطانی یا موارد غیرطبیعی دیگر؛
• سونوگرافی ترانس واژینال برای بررسی ظاهر اندام‌ها و بافت‌های لگن؛
• ام.آر.آی (MRI) برای بررسی ساختارهای غیرطبیعی درون رحم برای زمانی که سونوگرافی اطلاعات دقیقی نمی‌دهد؛
• کشت گردن رحم برای بررسی عفونت‌هایی که در سابقه بیماری یا معاینه بالینی مشخص شده‌اند.

درمان منوراژی

درمان با توجه به علت خون‌ریزی، شدت خون‌ریزی، سلامت، سن و سابقه پزشکی شما و همچنین پاسخ به داروهای خاص و اولویت‌ها انجام می‌شود. مثلا شاید شما نخواهید پریود داشته باشید یا بخواهید خون‌ریزی شما کاهش پیدا کند. همچنین برنامه شما برای بارداری ممکن است بر انتخاب گزینه‌های درمانی اثر بگذارد. درمورد نگرانی‌ها و اهدافتان برای درمان با پزشک صحبت کنید.

داروهای استفاده‌شده برای منوراژی

• مکمل آهن برای بهبود ذخیره آهن؛
• داروهای غیراستروئیدی غیرالتهابی مثل ایبوپروفن یا آسپرین برای کاهش گرفتگی و خون‌ریزی؛
• روش‌های کنترل بارداری برای تنظیم پریود و سبکی جریان خون؛
• درمان هورمونی برای کمک به تعادل استروژن و پروژسترون بدن و کاهش شدت خون‌ریزی (درمان هورمونی معمولا برای خون‌ریزی‌های شدید مربوط به پیش‌یائسگی هم تجویز می‌شود که می‌تواند با خطراتی همراه باشد. در این مورد با پزشک مشورت کنید)؛
• آگونیست‌های هورمون رهاکننده گنادوتروپین برای توقف یا کاهش موقت خون‌ریزی با جلوگیری از تخمک‌گذاری؛
• آنتاگونیست‌های هورمون رهاکننده گنادوتروپین برای مهار خون‌ریزی شدید مربوط به فیبروئید؛
• اسپری بینی دموپرسین برای توقف خون‌ریزی مربوط به بیماری ون ویلبراند با کمک به لخته‌شدن خون؛
• داروهای آنتی‌فیبرینولیتیک مثل ترانکسامیک‌اسید برای جلوگیری از شکستن لخته و خون‌ریزی اضافی.

جراحی‌های مربوط به درمان منوراژی

معمولا برای تشخیص و درمان خون‌ریزی شدید قاعدگی از هیستروسکوپی استفاده می‌شود. در این روش، یک لوله باریک چراغ‌دار وارد واژن می‌شود و به پزشک اجازه می‌دهد داخل حفره واژن را ببیند. هیستروسکوپی به‌عنوان یک ابزار جراحی دقیق هم استفاده می‌شود و به پزشک اجازه می‌دهد تا هر توده عامل خون‌ریزی را بردارد.

روش‌های جراحی دیگری هم وجود دارند از جمله:

• میومکتومی: برداشتن فیبروئیدهای رحم؛
• آمبولیزاسیون شریان رحمی یا ی.آ.ای (UAE): توقف جریان خون از فیبروئیدها و تومورها؛
• ابلیشن اندومتر: تخریب تمام یا بخشی از پوشش رحم که معمولا پزشک به دنبال آن عقیم‌سازی را پیشنهاد می‌دهد زیرا در صورت بارداری، جنین در معرض عوراض جدی قرار می‌گیرد؛
• دیلاسیون و کورتاژ رحم: برداشتن بخشی از لایه بیرونی رحم که ممکن است بیشتر از یک‌ بار انجام شود؛
• هیسترکتومی: جراحی برداشتن رحم که از قاعدگی و بارداری جلوگیری می‌کند.

درمان خانگی منوراژی

درمان‌های خانگی جایگزین درمان‌های پزشکی نیستند، اما می‌توانید با بعضی روش‌ها درد را از بین ببرید یا میزان خون‌ریزی را کاهش دهید از جمله:

• نوشیدن آب فراوان؛
• مصرف غذاهای سرشاز از آهن مثل سبزیجات با برگ سبز یا اسفناج؛
• مصرف نوشیدنی‌های گیاهی مثل زنجبیل و دارچین برای تنظیم هورمونی و کاهش التهاب رحم؛
• استفاده از کیسه آب گرم برای از‌بین‌بردن انقباض و کیسه آب سرد برای کاهش جریان خون؛
• مصرف غذاهای سرشار از ویتامین سی (C) مثل گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی، مرکبات و فلفل دلمه‌ای برای تقویت عروق خونی و کمک به جذب آهن.

منوراژی و محدودیت غذایی

در این دوران از مصرف الکل، غذاهای تند و گوشت قرمز خودداری کنید. الکل موجب کم‌آبی بدن می‌شود و غذاهای تند (به‌دلیل تحریک معده) و گوشت قرمز (به‌دلیل داشتن پروستاگلاندین) موجب افزایش انقباض می‌شوند.

پیشگیری از منوراژی

شما نمی‌توانید جلوی تمام عوامل خون‌ریزی شدید قاعدگی را بگیرید، اما می‌توانید برای تشخیص، درمان و مهار خون‌ریزی به پزشک مراجعه کنید تا از کیفیت زندگی شما کاسته نشود.

تفاوت منوراژی و متروراژی

منوراژی خون‌ریزی خیلی شدید یا پریودهای طولانی‌تر است. متروراژی خون‌ریزی‌های خیلی شدید خارج از قاعدگی‌های منظم است (مشاهده لکه‌های خفیف بین پریودها در دوران بلوغ و گاهی بعد از آن شایع است). ممکن است شما ترکیبی از پریودهای شدید و خون‌ریزی بین پریود را داشته باشید که به آن منومتروراژی می‌گویند.

در بعضی موارد، علائم بیمار ممکن است به دلایل دیگری باشد از جمله:

• پلی‌منوراژی: قاعدگی‌های زیاد؛
• الیگومنوره: قاعدگی‌های غیرمداوم؛
• خون‌ریزی بعد از یائسگی: خون‌ریزی که بیشتر از یک سال بعد از آخرین پریود اتفاق می‌افتد.

شما بگویید

شما چقدر با منوراژی آشنایی دارید؟ آیا خون‌ریزی شدید قاعدگی را تجربه کرده‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.