سنگ بزرگ انیمیشن‌سازی در ایران

«فیلشاه»، «شاهزاده روم»، «آخرین داستان»، «مسافری از گانورا» و ... از دیگر انیمیشن‌های موفق اکران‌شده در ۱۰ سال گذشته هستند که همه نیز توانستند نظر شمار قابل‌توجهی از مخاطبان سینمای ایران را جلب کنند. تاکیدهای مداوم بر تولید آثار بومی برای کودکان در کنار بهره‌گیری هنرمندان جوان از الگوها و استانداردهای نوین جهانی موجب شده است بازار این آثار هنری رونق قابل توجهی بیابد؛ اما هزینه‌های بالای تولید انیمیشن‌های استاندارد و حرفه‌ای از موانع اصلی تولید انبوه انیمیشن در ایران است. طبق گفته تهیه‌کننده «پسر دلفینی» حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر در ایران برای ساخت فیلم سینمایی انیمیشن به مدت دو تا سه سال کار می‌کنند تا یک فیلم ۹۰دقیقه‌ای تولید شود.

به این اعتبار، دست‌کم بیش از ۱۵میلیارد تومان سرمایه برای تولید یک انیمیشن لازم است. این در حالی است که بازگشت این رقم برای سرمایه‌گذار و سودآوری‌اش چندان نخواهد بود. اما نکته مهم در این باره، تاکیدها و الزام‌های عجیب قانونی بر تولید انیمیشن در ایران است. بر اساس برنامه هفتم توسعه، ۷۳۰۰ ساعت در طول ۵ سال در کشور انیمیشن باید تولید شود؛ به عبارتی بیش از ۴هزار و ۸۰۰ انیمیشن ۹۰دقیقه‌ای! این در حالی است که در هالیوود دو کمپانی بزرگ، یعنی والت دیزنی و پیکسار،‌ سالانه کمتر از ۱۰ساعت انیمیشن تولید می‌کنند.

نکته جالب‌تر اینکه والت دیزنی در طول ۸۷سال عمرش تنها حدود ۵۰۰ ساعت انیمیشن ساخته است. با این حساب معلوم نیست قانون‌نویسان بر چه اساسی انتظار دارند که در ایران سالانه هزار و ۳۰۰ ساعت انیمیشن ساخته شود. اگر هزینه هر انیمیشن را تنها ۱۰میلیارد تومان محاسبه کنیم، برای عمل به قانون یادشده، باید هر سال بیش از هزار میلیارد تومان سرمایه صرف ساخت انیمیشن شود. حتما مطلع هستید که این سرمایه برای بازگشت و سودآوری نیازمند زمانی بسیار طولانی است، زیر ا کل بازار سینمای ایران در بهترین سال تاریخش ۱۲۰۰میلیارد تومان ارزش داشته است.

سنگ بزرگ

به هر حال تکلیف قانونی مذکور، واکنش‌های رسانه‌ای بسیاری به دنبال داشته است. به‌تازگی خبرگزاری فارس با تاکید بر اجرایی نبودن این قانون نوشته: سنگ بزرگ علامت نزدن است،‌ این ضرب‌المثلی است که شاید بارها و بارها آن را بعد از هدف‌های بزرگی که محقق نشده شنیده‌ایم. نگاه کمی به موضوعی که از اساس ماهیتی کیفی دارد می‌تواند شاخصه‌های موفقیت آن را کاهش دهد. فرهنگ،‌ هنر و به‌طور اخص انیمیشن و سینما هم باید بیشتر با شاخص‌های کیفی بررسی شوند تا شاخص‌های کمی و دقیقه‌ای.

فرزانه فخریان، مسوول راه‌اندازی بنیاد ملی پویانمایی و مشاور وزیر در امور کودک و نوجوان، گفته است که «وظیفه مهم ما فراهم نمودن راه در جهت کمک به تولید ۷۳۰۰ساعت پویانمایی است. انجام این وظیفه در توان یک بخش خاص نیست. اگر هم‌افزایی به معنی واقعی کلمه ایجاد شود، خواهیم توانست تولید ۷۳۰۰ ساعت پویانمایی را با برنامه دقیق محقق کنیم.» اما در مقابل ابراهیم یونسی، کارشناس انیمیشن، می‌گوید که «تولید این میزان انیمیشن حتی اگر محقق هم شود درگیر اندازه‌گیری‌های کمی شده و از کیفیت آن چشم‌پوشی می‌شود. ساخت این میزان ساعت غیرممکن نیست،‌ اما قطعا تولیداتش کیفیت خاصی نخواهد داشت.» توجه به تولید انیمیشن اتفاق بسیار بزرگ و مهمی است،‌ اما نکته مهم در این مورد، فراهم کردن زیرساخت لازم‌، حمایت از استودیو‌ها و کمپانی‌های موفق و از همه مهم‌تر توجه به متن خوب و هدف‌گذاری دقیق برای مخاطب است.

• رویای فروش ۱۰۰۰ میلیاردی
• بازرگانان و انقلاب
• علوم پایه بدون توسعه نگاه انتقادی پیشرفت نخواهد کرد
• اکران فیلم‌های مستقل و تجربی
• تاثیر سرمایه اجتماعی بر روند شکل‌گیری و پیروزی انقلاب مشروطه ایران