دیپلماتی مجاهد و خوش خلق در دورانی صعب

«ان‌شاءالله بتوانیم مسیرش را ادامه بدهیم.» این جمله‌ای بود که شهید حسین امیرعبداللهیان ۱۳ دی ماه ۱۴۰۰ و در گفت‌وگویی همزمان با دومین سالگرد شهادت شهید سردار قاسم سلیمانی عنوان کرد.

او که دارای رابطه‌ای نزدیک با سردار شهید بود در این باره در کتاب «صبح شام» می‌نویسد: با آنکه اختلاف سطح سردار سلیمانی به‌عنوان فرمانده نیروی قدس با من زیاد بود، اما ارتباط ما ادامه پیدا کرد و گاهی سردار درباره بعضی کار‌ها شخصاً زنگ می‌زد. از ویژگی‌های سردار سلیمانی این بود که با وجود سلسله مراتب و امکان ارجاع کار‌ها به دیگران، یکسری کار‌های مهم را خودشان دنبال می‌کردند.

حسین امیرعبداللهیان متولد سوم اردیبهشت ۱۳۴۳ در شهر دامغان استان سمنان، سوم شهریور ۱۴۰۰ با کسب ۲۷۰ رای موافق، ۱۰ رای مخالف و ۶ رای ممتنع از ۲۸۶ رای اخذ شده، سکاندار دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم شد و دو سال و هشت ماه عهده‌دار وزارت امور خارجه بود.

دیپلماتی که رهبر معظم انقلاب امروز او را مجاهد و فعال نامیدند. دیپلماتی که امسال ۶۰ ساله شد و تخصص اصلی‌اش در دوران ۲۴ سال فعالیت کاریش، غرب آسیا بود و بیشترین عمر کاری‌اش را در همین حوزه مشغول به فعالیت بود، از ریاست ستاد عراق و سفارت در بحرین تا معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه و بعد هم در مجلس دبیرکل دبیرخانه دائمی کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین.

* آقای امیرعبداللهیان دوران بسیار سختی را داشتند

دو سال و هشت ماهی که سید عباس عراقچی معاون پیشین وزارت خارجه امروز از آن به عنوان دوران بسیار سخت یاد کرد و گفت: آقای امیرعبداللهیان در این مدت خیلی زحمت کشیدند و دوران بسیار سختی را داشتند، جنگ غزه، عملیات وعده صادق. همه می‌دانند این مسائل چه بار و فشاری را به سیاست خارجی وارد می‌کند.

عضویت ایران در شانگهای و بریکس از جمله تحولاتی بود که در دوران وزارت امیرعبداللهیان اجرایی شد. رشد تجارت خارجی با همسایگان در راستای سیاست همسایه محور و اجرایی شدن برنامه جامع ۲۵ ساله ایران و چین، از سرگیری روابط با عربستان سعودی و کشور‌هایی که به تبع عربستان اقدام به قطع رابطه با ایران کرده بودند از جمله سودان، مالدیو، جیبوتی و ... بهبود مناسبات ایران و جمهوری آذربایجان پس از حمله صورت گرفته به سفارت این کشور در تهران و پیامد‌های پس از آن، از دیگر تحولاتی بود که در این دوران رقم خورد.

رئیس دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم در بیش از هفت ماه گذشته و پس از عملیات طوفان الاقصی تلاش‌هایی را برای توقف تجاوزات رژیم صهیونیستی صورت داد، از جمله پیشنهاد برگزاری نشست فوق العاده سازمان همکاری اسلامی و حضور در نشست‌های سازمان، رایزنی‌های تلفنی و گفتگو‌های رو در رو با همتایان برای توقف این جنایات و سفر‌هایی که چندین بار به مقر‌های سازمان ملل در نیویورک و ژنو انجام داد.

رئیس دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم که از ابتدای شروع به فعالیت در این سمت عنوان کرده بود که سیاست خارجی متوازن و نگاه ویژه به همسایگان و آسیا از جمله اولویت‌های وزارت خارجه در دوران جدید خواهد بود، در آخرین سخنرانی خود که روز یکشنبه ۲۳ اردیبهشت ماه در سومین نشست گفتگو‌های ایرانی - عربی عنوان شد بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست همسایگی، تلاش خود را برای توسعه و تعمیق مناسبات با کلیه همسایگان، جهان اسلام و جهان عرب قرار داده و در جهت تحکیم روابط با دولت‌های منطقه می‌کوشد. بازگشت عادی روابط عربستان و ایران به مرحله‌ای طبیعی یکی از نشانه‌های آن است. معتقدیم ایران و عربستان با ظرفیت‌ها و توانمندی‌های موجود خود در منطقه و جهان اسلام فرصت‌های بسیاری برای همکاری دارند. ارزیابی مشترک ما از مناسبات یک سال گذشته دو کشور موفقیت‌های خوبی را در عرصه توسعه چندلایه همکاری‌ها نشان می‌دهد، هر چند هنوز در ابتدای راه قرار داریم. همکاری ایران و عربستان و دیگر کشور‌های حوزه خلیج فارس مورد توجه جدی جمهوری اسلامی ایران است. در همین مسیر ما علاوه بر تقویت مناسبات با امارات، قطر، عمان و کویت که فاز جدیدی از همکاری‌های مشترک را می‌پیماییم و در مسیر آن حرکت می‌کنیم، از اقدام دولت بحرین در شروع آزادی زندانیان سیاسی این کشور استقبال و آن را مثبت ارزیابی می‌کنیم. دو طرف به گام‌های بیشتر و به بازگشت مناسبات به حالت طبیعی می‌اندیشیم.

او پیش از آن در ۳۰ تیر ۱۴۰۱ در گفت‌وگویی با اشاره به سفر‌های رئیس جمهور و رفت وآمد‌ها از ابتدای دولت گفته بود: سعی کردیم بخش‌های خاموش دیپلماسی همسایگی را فعال کنیم.

در دوران وزارت امیرعبداللهیان شاهد برگزاری دور جدید مذاکرات رفع تحریم‌ها بودیم که با کارشکنی آمریکایی‌ها هنوز به جایی نرسیده است. اما آنگونه که پیش از این هم اعلام شد تبادل پیام‌ها بین ایران و آمریکا از طریق واسطه‌ها همچنان برقرار است.

این دیپلمات ۶۰ ساله در دوران حضورش در ستاد ویژه عراق هم عضو تیم مذاکره کننده در مذاکرات سه جانبه ایران، آمریکا و عراق بود.

دستیار ویژه رئیس مجلس در امور بین‌الملل، مشاور وزیر خارجه در سال ۱۳۹۵، معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه (۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵)، مدیرکل خلیج فارس و خاورمیانه وزارت امور خارجه (۱۳۸۹)، سفیر جمهوری اسلامی ایران در بحرین (۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹)، رئیس ستاد ویژه عراق در وزارت امور خارجه (۱۳۸۵ تا ۱۳۸۶)، معاون مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه (۱۳۸۵)، معاون دستیار ویژه وزیر خارجه در امور عراق (۱۳۸۲ تا ۱۳۸۵)، معاون اداره اول سیاسی خلیج فارس وزارت امور خارجه (۱۳۸۰)، کارشناس و معاون سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد (۱۳۷۶ تا ۱۳۸۰) و کارشناس سیاسی اداره اول خلیج فارس وزارت امور خارجه (۱۳۷۱) از جمله سوابق کاری این دیپلمات شهید دستگاه دیپلماسی بوده است.

او دارای مدرک کارشناسی روابط دیپلماتیک از دانشکده وزارت امور خارجه در سال ۱۳۷۰، کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل در سال ۱۳۷۵ و دکترای روابط بین‌الملل از دانشگاه تهران بود.

شهید امیرعبداللهیان که در مدت وزارتش علاوه بر سفر‌های دوجانبه و شرکت در نشست‌هایی بین‌المللی میزبان برخی همتایان و مقامات در تهران بود، در آخرین سفر خارجی به گامبیا رفت و در پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اسلامی در بانجول شرکت و در حاشیه آن رایزنی‌هایی با برخی همتایان از جمله وزرای خارجه گامبیا، عربستان سعودی و سودان داشت. او بعد از بازگشت از بانجول هم در تهران میزبان رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود و خطاب به گروسی گفت که نباید همکاری ایران و آژانس تحت تاثیر رویکرد و رفتار بی‌ثبات و متناقض آمریکا قرار داشته باشد و این همکاری می‌بایست در مسیر درست خود ادامه یابد و در عین حال باید احساس کنیم که در قبال این همکاری، گشایش ایجاد می‌شود.

همراهی با رئیس جمهور در افتتاح سد قز قلعه سی آخرین پرده از تلاش‌های دیپلماتیک این شهید دیپلمات شهره به حسن خلق و کوشا در بین همکاران و اصحاب رسانه بود.