دیپلماتِ شهید

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری سلامت(طبنا)نشریه آمریکایی فارین پالیسی در گزارشی بعد از معرفی و انتخاب حسین امیرعبداللهیان به‌عنوان وزیر امور خارجه تعبیر جالبی از او داشت: «امیرعبداللهیان همان سلیمانی دیپلماسی است.» تعبیری که فعالیت او در مدت کوتاه، اما پر ثمر وزارت امور خارجه و مرگ شهادت گونه‌اش، مهر تأییدی بر آن شد.

صبح روز سی‌ویکم اردیبهشت خبر شهادت رئیس‌جمهور مردمی، شهید آیت‌الله رئیسی تنها خبری نبود که داغدارمان کرد؛ وزیر فعال و پرتلاش امور خارجه، حسین امیرعبداللهیان نیز در این پرواز بود، وزیری که از از زمان تحویل مسئولیت در دولت آیت‌الله رئیسی و گرفتن رأی اعتماد، تلاش خستگی‌ناپذیر خود را برای به ثمر رساندن سیاست‌های خارجی دولت سیزدهم به کار گرفت و عاقبت مزد تلاش‌های شبانه‌روزی خود در مسیر خدمت به ملت ایران و یاری محور مقاومت را با شهادت گرفت.

حسین امیرعبداللهیان به سال ۱۳۴۳ در دامغان به دنیا آمد. سال‌های جوانی او به تحصیل و تمرکز بر آموختن در حوزه سیاست و دیپلماسی گذشت و مدارج تحصیلی را در رشته روابط بین‌الملل تا مدرک دکتری پیمود. پایان دانش‌آموختگی، سرآغازی برای تجربه‌اندوزی در دنیای دیپلماسی بود. او سلسله مراتب مسئولیت را از کارشناسی و معاونت سفارت ایران در بغداد در سال ۱۳۷۶ آغاز کرد و تسلطش بر زبان عربی، امکانی برای تمرکز و تسلط مثال‌زدنی بر واقعیات پیدا و پنهان منطقه فراهم کرد و سبب شد پله‌های ترقی در مناصب دیپلماتیک را یکی پس از دیگری طی کند. این‌چنین بود که مسئولیت‌های متعددی همچون معاونت مدیرکل خلیج فارس، معاون نماینده ویژه وزیر خارجه در امور عراق، رئیس ستاد ویژه عراق وزارت امور خارجه، سفیر ایران در بحرین، مدیرکل خلیج فارس و خاورمیانه، معاونت عربی و آفریقایی وزارت امورخارجه و مقام مشاور وزیر امور خارجه را پیش از آغاز کار خود به‌عنوان وزیر امور خارجه در دولت سیزدهم از سر گذراند. از همان ابتدای ورود شهید امیرعبداللهیان به وزارت امور خارجه در سال ۱۳۷۰، به واسطه حضور در معاونت عربی و آفریقایی جرقه‌های اولیه دوستی دیرینه او با سردار دل‌ها شکل گرفت و همین دوستی سبب شد تا پس از ورود سردار سلیمانی به تشکیلات سپاه قدس، این رابطه تنگاتنگ حفظ شود.

در پی قرار گرفتن فعال‌سازی ظرفیت‌های سیاست خارجی و نقش‌آفرینی مؤثر در تحولات منطقه‌ای و جهانی در اولویت‌های استراتژیک دولت سیزدهم و تاکید بر دکترین همسایگی و همگرایی با هدف بازگرداندن تعادل به سیاست خارجی کشور، اقدام‌های دستگاه دیپلماسی برسه محور قرار داده شد: سیاست همسایه‌محور، سیاست خارجی متعادل و دیپلماسی فعال اقتصادی و امیرعبداللهیان کسی بود که به‌عنوان بازیگر اصلی تأمین‌کننده اهداف در نظر گرفته‌شده این سه محور انتخاب شد.

از همان ابتدای مسئولیت به‌عنوان وزیر امور خارجه راهبرد «توازن منطقه‌ای» در دستور کار امیرعبداللهیان قرار گرفت و او در این مدت تمام تلاش خود را کرد تا ارتباط خوبی میان ایران و کشورهای منطقه برقرار کند، همچنین او از کمک به گروه‌های مقاومت هیچ مضایقه‌ای نکرد و همراه و رفیق گروه‌هایی همچون حزب‌الله، حشدالشعبی، انصارالله یمن و گروه‌های حماس و جهاد اسلامی فلسطین بود، تا جایی که او را به «منطقه» می‌شناختند. گواه این مدعا هشت سفر وزیر امور خارجه به لبنان و سوریه در دوران وزارتش بود.

شهید امیرعبداللهیان معتقد بود تلاش برای اتحاد و برادری میان امت اسلام و مردم مظلوم و آگاه منطقه، همان طرحی بود که شهید حاج قاسم سلیمانی برای اجرای آن ۳۰ سال نخوابید و می‌دانست که این طرح دشمنانی دارد، اما خود در کسوت یک دیپلمات، با جدیت آن را پیگیری کرد، چراکه اعتقاد داشت، «میدان» و «دیپلماسی» را باید در یک راستا دید.

شاید مسئولیت مهم و خطیر در دوران وزارت او را بتوان آغاز جنگ غزه دانست، جنگی که از مهر ۱۴۰۲ و در پی طوفان‌الاقصی آغاز شد و تا به امروز ادامه دارد. از ابتدای این جنگ امیرعبداللهیان با تمرکز ویژه بر موضوع فلسطین که دغدغه همیشگی او بود، رایزنی‌های دیپلماتیک برای توقف جنگ و کشتار مردم بی‌گناه در غزه و آزادی قدس را آغاز کرد. تا روز شهادتش که لباس وزارت را بر تن داشت، مسئولیت او به گستره بدون مرز برای جلب اذهان جهانی در دفاع از جهان اسلام، اصول انقلاب اسلامی، مردم مظلوم فلسطین و آنچه رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی رقم می‌زد، تسری پیدا کرد؛ تلاشی که بر اساس مأموریت تعریف شده‌اش همان‌قدر در همراهی فکری با جبهه مقاومت لبنان برابر رژیم اسرائیل مسئولیت داشت که در تأثیرگذاری بر سیاست‌های امنیتی و منطقه‌ای ایران بر خاورمیانه.

وزیر مجاهد و فعال، در این راه از رایزنی و گفت‌وگو با کشورهایی که در عمل هیچ نسبتی میان خود و حمایت از فلسطین نداشتند، غافل نشد و تلاش کرد تا با برگزاری نشست‌های مختلف در حاشیه مجامع بین‌المللی کشورهای مختلف را درباره وضعیت غزه و جنایت‌های رژیم صهیونیستی همراه کند. دیدارهای متعدد با رهبران حماس و جهاد فلسطین در طول هشت ماه گذشته برای هم‌فکری درباره ادامه وضعیت جنگ غزه از دیگر اقدامات شهید امیرعبداللهیان بود، در نهایت ثمره بخشی از این تلاش‌های شبانه‌روزی و شکل‌گیری گفتمان حمایت از فلسطین در سطح بین‌المللی و در میان سران کشورهای مختلف به‌ویژه کشورهای اسلامی بود، کشورهایی که گاه خود به‌عنوان مسبب، پشتیبان و حامی اقدامات جنایت‌کارانه رژیم اسرائیل در فلسطین اشغالی بودند، اما در نهایت ناچار شدند نقش‌آفرینی بدون توقف جمهوری اسلامی ایران را برای پیگیری مسیر مذاکرات صلح در غزه بپذیرند.

دامنه فعالیت‌های این وزیر پرتلاش به همین جا ختم نمی‌شد. سفرهای منطقه‌ای و بین‌المللی امیرعبداللهیان به کشورهای مختلف همواره با خبرهای خوبی همراه بود. از مهم‌ترین فعالیت‌های امیرعبداللهیان در زمان وزارتش احیای روابط با عربستان سعودی، جیبوتی، مالدیو، کویت، لیبی و سودان بود، همچنین او مقدمات خوبی با طرف مصری برای تجدید رابطه ایجاد کرد. در موضوع برجام و مسائل هسته‌ای نیز با تبعیت از قانون راهبردی هسته‌ای توانست در مذاکرات هسته‌ای مسیر درستی را پیش گیرد.

مذاکرات برای تبادل زندانیان و بازگشت شش میلیارد دلار از پول‌های بلوکه ایران در کره‌جنوبی از جمله فعالیت‌های دیگر امیرعبداللهیان بود، روابط مثبت او با کشورهای شرق و کاهش تنش با کشورهای منطقه و برخی کشورهای مستقل جهان از جمله برنامه‌های وزیر شهید بود که بسیاری از آن‌ها انجام و به‌عنوان برگ مثبتی در کارنامه امیرعبداللهیان ثبت شد.

پیوستن به پیمان‌های منطقه‌ای مهمی همچون پیمان شانگهای و بریکس، از دیگر نقاط مثبت دیپلماسی دولت سیزدهم بود که تلاش‌ها و پیگیری‌های امیرعبداللهیان نقش برجسته‌ای در وقوع آنها داشت. پیمان‌هایی که با توجه به وضعیت گذار در نظم بین‌الملل و انتقال قدرت از غرب به شرق، از اهمیت بالایی برخوردار هستند و هریک دری از ظرفیت‌های تازه پیش روی کشورمان گشودند.

وزیر شهید، دوران سختی را در این مدت داشت، به‌ویژه در رابطه با حمله رژیم اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق و عملیات «وعده صادق»، در همین راستا رایزنی‌های امیرعبداللهیان قبل و بعد از عملیات «وعده صادق» بسیار برجسته بود. او در کنار میدان که حمله موشکی بزرگی به رژیم اسرائیل انجام داد و بازدارندگی ایران را به رخ طرف غربی و اسرائیلی کشید، با سفرها و گفت‌وگوهای متعدد، بازدارندگی سیاسی و دیپلماتیک برای ایران ایجاد کرد که نمونه بارز آن در نشست شورای امنیت سازمان ملل مقابل نماینده پرحاشیه رژیم صهیونیستی بود.

شهید حسین امیرعبداللهیان در هشت ماه گذشته یکی از پرکارترین وزیران خارجه منطقه و دنیا بود که برای توقف جنگ در غزه و اجرای آتش‌بس به رایزنی و گفت‌وگو با همتایان خود پرداخت، او دوشادوش و هم‌راستا با فرماندهان میدان، تقویت محور مقاومت را در دستور کار خود داشت و مهم‌تر از همه، در مدت کوتاه وزارت، گام‌های بزرگی برای خروج ایران از انزوای بین‌المللی و بن‌بست رویکرد محدود تکیه به غرب برداشت. با وجود اینکه دولت سیزدهم گام‌هایی‌هایی به سمت احیای برجام برداشت، اما اختلافات میان ایران و کشورهای عضو برجام تاکنون فرصت احیای این توافق را ایجاد نکرده است، اما دولت و دستگاه سیاست خارجی در راستای خنثی‌سازی و لغو تحریم‌ها که همواره بر آن تاکید داشته است مذاکرات و اقداماتی را به انجام رساند، یکی از این اقدامات که با همراهی کامل وزارت خارجه ایران انجام شد، تولید و فروش نفت خام ایران در بالاترین میزان خود بعد از سال ۱۳۹۷ بود، تا جایی که در حال حاضر تولید نفت ایران ۳۰۴ میلیون بشکه در روز رسیده است.

جمیع تلاش‌های صورت گرفته در وزارت امور خارجه در سه سال گذشته سبب شده است تا امروز غم از دست دادن این وزیر مجاهد و فعال سنگین‌تر شود، چراکه بدون شک دستگاه سیاست خارجی کشورمان یکی از لایق‌ترین نیروهای خود را از دست داده است، وزیری که ثابت کرد شهادت رزقی است که به شرط لیاقت می‌توان در هرکجا به آن دست یافت؛ چه در فرودگاه بغداد به عنوان فرمانده میدان و چه در جنگل‌های ورزقان، به‌عنوان یک دیپلمات. شهادت مبارکت آقای وزیر!

منبع:ایمنا