کلونوسکوپی چیست؟چگونگی انجام+پولیپ چیست

کلونوسکوپی چیست؟

کولونوسکوپی چگونه انجام می گیرد

پولیپ چیست؟انواع پولیپ

طول روده کوچک ۵ الی ۶ متر و قطر ۲ الی۳ سانتیمتر میرسد و اما طول روده بزرگ ۱۸۰ سانتیمتر وبه قطر ۶ سانتیمتر وضخامت حدود ۱۰ میلی متر می رسد.

کولونوسکوپ، یک دستگاه آندوسکوپی است ،یک ابزار لوله ای شکل، منعطف و باریک است به اندازه های متفاوت ۱۲۰ تا۱۸۰سانتی متر و دوربین ویدیویی کوچکی نیز به سر آن متصل است تا پزشک بتواند از آن برای تهیه تصویر یا فیلم از روده بزرگ (کولون) استفاده کند. به کمک کولونوسکوپ می‌توان تمام روده بزرگ و بخش پایینی روده کوچک را مشاهده نمود؛ اما در آزمایش سیگموئیدوسکوپی تنها امکان بررسی راست روده (رکتوم) و بخش پایینی روده بزرگ وجود دارد.

کلونوسکوپ دارای یک لوله باریک و منعطف است که به ضخامت یک انگشت است. این لوله از طریق مقعد وارد بدن شخص می شود و سپس از رکتوم و روده بزرگ عبور می کند و می توان آن را تا محل وصل شدن روده بزرگ و کوچک حرکت داد. پزشک به کمک منبع نور و دوربینی که در سر کلونوسکوپ قرار دارد می تواند داخل روده بزرگ را ببیند. تست دیگری به نام سیگموئیدوسکوپی نیز توسط پزشکان انجام می شود که در آن تنها می توان داخل رکتوم و قسمت ابتدایی روده بزرگ را مشاهده کرد.

علاوه بر منبع نور و دوربین داخل لوله ی کلونوسکوپ یک کانال دیگر نیز وجود دارد که از طریق آن وسایل جراحی را می توان به داخل روده بزرگ فرستاد. پزشک به کمک این وسیله می تواند در صورت نیاز از جداره داخلی روده بزرگ یا رکتوم نمونه برداری کند.

پزشک به کمک آزمایش کولونوسکوپی می‌تواند لایه پوشش دهنده‌ی داخلی روده بزرگ (کولون و راست روده) را معاینه کند. در این روش از لوله‌ی منعطف باریکی به نام کولونوسکوپ برای مشاهده روده بزرگ استفاده می‌شود و وجود زخم‌، پولیپ روده بزرگ، تومور و ناحیه‌های ملتهب یا خونریزی دهنده بررسی می‌شود؛ همچنین طی انجام این عمل امکان گرفتن نمونه‌های بافتی (نمونه‌برداری) و خارج کردن توده‌های غیرطبیعی نیز وجود دارد. به علاوه از کولونوسکوپی می‌توان به عنوان یک تست غربالگری جهت بررسی بروز سرطان یا وجود توده‌های پیش‌سرطانی (پولیپ) در روده بزرگ یا راست روده بهره برد.

***

دکتر محمدجعفر فره‌وش، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارشی با تاکید بر این که اگر کولونوسکوپی از سوی متخصصان آموزش دیده انجام شود دردناک نخواهد بود، می‌گوید: کولونوسکوپی یک دستگاه آندوسکوپی است که برای مشاهده روده بزرگ و راست روده با هدف تشخیص بافت ملتهب، زخم و رشد غیرطبیعی و سرطانی بافت روده یا تشخیص پولیپ‌های روده‌ای استفاده می‌شود. البته در بیمارانی که به طور مکرر و بدون علت مشخص با مشکلاتی در اجابت مزاج مانند خون در مدفوع، اسهال و یبوست ناگهانی و مکرر، درد شکم، کاهش وزن یا باریک شدن مدفوع مواجه می‌شوند انجام کولونوسکوپی برای تائید سلامت یا بیماری روده بزرگ ضروری تلقی می‌شود.

از انجام کولونوسکوپی نترسید
ساختار روده بزرگ به گونه‌ای است که بیشتر از روده کوچک در معرض خطر سرطانی شدن قرار دارد به همین دلیل دکتر فره‌وش در گفت‌وگو با جام‌جم بر انجام آن بویژه در صورتی که علائم خطری در شخص یا سابقه بیماری در خانواده وی دیده شود، تاکید می‌کند و می‌گوید: کولونوسکوپی به نوبه خود دردناک نیست و فقط ممکن است برخی از بیماران در حین انجام آن احساس ناخوشایندی از فشار یا نفخ داشته باشند که برای پیشگیری از این مساله داروهای آرامبخش برای بیمار طی انجام کولونوسکوپی تجویز می‌شود، اما بیهوشی کامل در کولونوسکوپی برای داشتن رابطه کلامی متخصص با بیمار توصیه نمی‌شود.

لوله باریکی در پیچ و خم‌های روده
کولونوسکوپی دستگاهی است که از فیبر‌های نوری ساخته شده است تا قابلیت انعطاف لازم برای عبور از پیچ و خم‌های روده بزرگ را داشته باشد.
به گفته دکتر فره‌وش، یک متخصص دوره دیده و مجرب براحتی می‌تواند با حرکت دادن لوله باریک آندوسکوپی که بیش از ۱٫۵ متر طول دارد و در یک سر آن دوربینی تعبیه شده است تمام بخش‌های داخلی این عضو را مشاهده کند. همچنین طی این پروسه، متخصص در صورت مشاهده پولیپ در روده بزرگ می‌تواند آن را بر دارد و نمونه آن را به پاتولوژی بفرستد. این متخصص تاکید می‌کند: پولیپ‌ها در بسیاری از بزرگسالان، شایع و در اغلب موارد بی‌خطر است، اما گاهی پولیپ‌ها پیش آگهی سرطان روده بزرگ هستند که در این صورت می‌توان با برداشتن آنها از سرطان روده بزرگ جلوگیری کرد. به همین دلیل، متخصص گوارش در حین کولونوسکوپی چنانچه پولیپی یا بافتی غیرطبیعی مشاهده کند آن را بر می‌دارد و نمونه‌اش را برای بیوپسی به آزمایشگاه می‌فرستد.

آمادگی قبلی برای انجام کولونوسکوپی
بیماری که می‌خواهد کولونوسکوپی انجام دهد باید از یکی دو روز قبل از انجام آن فقط مایعات بخورد چراکه برای مشاهده کامل روده‌بزرگ، جامدات باید از دستگاه گوارش با داشتن یک رژیم غذایی مایع از یک تا سه روز قبل از انجام کولونوسکوپی خالی شود. البته برخی متخصصان به بیماران‌شان مصرف روغن کرچک یا پودرهای خاصی را نیز قبل از انجام کولونوسکوپی توصیه می‌کنند.
اما مساله مهم این است که بیمار باید پیش از کولونوسکوپی، پزشک خود را از داروها و ویتامین‌هایی که مصرف می‌کند مانند آسپیرین، داروهای آرتروز، رقیق‌کننده‌های خون، دیابت و ویتامین‌هایی که حاوی آهن است مطلع کند.
البته به گفته دکتر فره‌وش بیماران قلبی و ریوی که ممکن است انجام کولونوسکوپی برایشان با عوارضی همراه باشد بهتر است تحت عکس‌برداری رادیولوژی یا سیتی‌اسکن قرار بگیرند. درد شکم و نفخی هم که در ساعت‌های اولیه بعد از کولونوسکوپی گاهی پیش می‌آید نیز پس از یک تا دو ساعت رفع خواهد شد.

چه کسانی باید کولونوسکوپی شوند؟
طی سال‌های اخیر با ماشینی‌شدن زندگی، کاهش تحرک و افزایش مصرف غذاهای ناسالم دارای افزودنی و فست‌فودها، آمار سرطان‌های گوارشی در دنیا و در کشور ما افزایش یافته است. بر این اساس، متخصصان گوارش بر انجام یک بار کولونوسکوپی در افراد بالای ۵۰ سال و تکرار آن طی یک دوره ۱۰ ساله، در صورت نداشتن مشکل خاصی در روده بزرگ تاکید می‌کنند.
همچنین به گفته دکتر فره‌وش افرادی که در خانواده‌شان سابقه بیماری‌های التهابی روده یا سرطان روده بویژه در سنین زیر چهل سالگی دارند باید ۱۰ سال قبل از رسیدن به سن شخص مبتلا کولونوسکوپی شوند. بعلاوه افرادی که دچار اسهال یا یبوست جدید و بدون علت خاص و تداوم آن بیش از یک هفته می‌شوند، افرادی که متوجه وجود خون در مدفوع می‌شوند یا کسانی که سابقه پولیپ روده را دارند با تشخیص پزشک‌شان طی دوره‌های خاصی باید کولونوسکوپی شوند./منبع:روزنامه جام جم

پولیب چیست؟ وانواع رایج آن

پولیپ روده(colon یا کولون)

پولیپ های توده های خوش خیمی (نئوپلاسم ها یا تومورهای غیر سرطانی) هستند، پولیپ ها شبیه برآمدگی های کوچکی هستند که منشا آنها پوشش داخلی روده است و در حفره روده دارای برآمدگی است. پولیپ روده معمولا روی یک ساقه رشد می کند و شبیه قارچ است. بعضی از پولیپ ها نیز مسطح هستند.بسیاری از بیماران پولیپ های متعددی دارند که در بخش های مختلف روده پراکنده هستند. بعضی از پولیپ ها نیز تا حدودی سرطانی هستند، اگر چه اغلب پولیپ ها غیر سرطانی نیستند.

پولیپ روده می توانند مسطح یا برجسته باشد. پولیپ های برجسته روده توده هایی به شکل قارچ هستند. این پولیپ ها جوری به نظر می رسد که انگار روی یک ساقه یا ریشه قرار دارند. پولیپ های مسطح روده شبیه فرشی از خزه هستند. گاهی اوقات، فرد می تواند بیش از یک پولیپ روده داشته باشند.

کولون طولانی ترین قسمت روده بزرگ می‌باشد، که وظیفه جداکردن آب و نمک از مدفوع را دارد. سرطان مقعد (رکتال یا rectal) در آخرین بخش‌های روده بزرگ اتفاق می‌افتد، گاهی اوقات به هردو این ها سرطان های کولورکتال (colorectal cancers) گفته می‌شود. اغلب موارد سرطان روده بزرگ با انبوهی از سلول‌های خوش خیم و غیر سرطانی پولیپ آدنتومی (بواسیر لحمی) شروع می‌شوند.

شایع ترین پولیپ های روده ای :هایپر پلاستیک و آدنوما هسند. واغلب عیرسرطانی اند واماپولیپ هایی که قطر آنها بیشتر از ۲٫۵ سانتیمتر است میتوانندنشانه هایی ازسرطان داشته باشند

تشخیص پولیپ روده

بیشتر پولیپ های کوچک علامتی ایجاد نمی کنند،بیماراز آن بی خبراست.ولی ممکن است علائمی چون:

خونریزی از مقعد. ممکن است پس از دفع متوجه وجود خون در لباسهای زیر خود شوید

یبوست یا اسهالی که بیش از یک هفته طول می کشد.

خون در مدفوع. خون می تواند رنگ مدفوع را سیاه نماید یا به صورت رگه های قرمز رنگ بر سطح مدفوع نمایان شود.

روش های اولیه تشخیص پولیپ روده

معاینه انگشتی مقعد: پزشک قسمت انتهایی روده بزرگرا بررسی می کند تا ببیند آیا طبیعی به نظر می رسد یا خیر. این آزمایش فقط پولیپ هایی را که در راست روده وجود دارند شناسایی می شود.

برای یافتن پولیپ هایی که در نواحی بالاتر روده ازروش:

تنقیه باریوم

پزشک مایعی را به نام باریوم پیش از گرفتن عکس با اشعه X در راست روده شما قرار می دهد. باریوم باعث می شود روده شما در تصویر سفید به نظر برسد. پولیپ ها تیره هستند بنابراین به آسانی دیده می شوند.

غربالگری تشخیصی

کولونوسکوپی: بهترین آزمایش برای تشخیص پولیپ ها و سرطان روده است. در صورت پیدا شدن پولیپ، پزشک فورا آنها را خارج می سازد یا برای تحلیل از آنها بافت برداری می کند.

کولونوسکوپی مجازی ( کولونوگرافی CT): یک آزمایش کم تهاجمی است که برای مشاهده روده شما در آن از تصویربرداری سی تی اسکن بهره برده می شود. مراحل آماده سازی روده در این آزمایش شبیه آزمایش کولونوسکوپی است. در صورت پیدا شدن پولیپ، برای خارج سازی پولیپ به کولونوسکوپی نیاز است.

سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر: در این آزمایش یک لوله چراغ دار باریک وارد مقعد می شود تا مقعد و یک سوم پایانی روده بزرگ (سیگموئید) را معاینه کند. در صورت پیدا شدن پولیپ روده بزرگ، برای خارج ساختن آن به کولونوسکوپی نیاز است.

پولیپ های رحمی چیست؟

پولیپهای رحمی، رشد بافت بدون دردی است که چسبیده به سرویکس یا داخل رحم می باشند . این پولیپها ممکن است به شکل تکی یا گروهی باشند و در طول و اندازه متفاوت می باشند و ممکن است تا سه سانتیمتر ( یک اینچ ) طول داشته باشند . پولیپها معمولاً بی ضرر و بی خطرند . اما ممکن است در موارد نادر سرطانی شوند .پولیپهای رحم شایع هستند . به خصوص در خانمهایی که قبل از یائسگی و بالای سی سال باشند . علت اینکه چرا در رحم پولیپ ایجاد می شود ناشناخته است ، اما این پولیپها در صورتیکه قبلاً سرویکس دچار خراشیدگی یا ارزیون شده باشد ، گسترش می یابند . در هنگام ارزیون سلولهای سطح سرویکس نازکتر و حساستر از معمول می شوند . گاهی پولیپها در سرویکس پیرو عفونت در آن نواحی تشکیل می شوند . خانمهایی که فرزندی ندارند بیشتر مستعد ابتلا به پولیپ می باشند . علائم پولیپهای رحمی شامل ترشحات آبکی ، خون آلود از واژن و خونریزی پس از مقاربت جنسی بین فاصله دو پریود یا خونریزی پس از یائسگی می باشد . این قبیل خونریزیها ممکن است نشانه ای از بیماری جدی تری نظیر سرطان سرویکس باشد .

اقدامات درمانی

پزشک معمولاً قادر به دیدن پولیپ در سرویکس به هنگام معاینه و بازکردن واژن باوسیله ای به نام اسپکلوم Speculum می باشد . در صورتیکه مشکوک به پولیپهای رحمی باشیم ، برسی های بیشتری صورت خواهد گرفت . این بررسی ها شامل سونوگرافی یا هیستروسکوپی خواهد بود . در هیستروسکوپی خواهد بود . درهیستروسکوپی سرویکس وارد رحم شده و داخل رحم بررسی و مشاهده می گردد . درمان پولیپها معمولاً سریع و آسان می باشد . پولیپهای سرویکس به وسیله جراحی در طی معاینه توسط اسپکلوم برداشته می شوند . درد خفیف و خونریزی مختصر واژینال چند روزی پس از جراحی ادامه دارد . نمونه هایی از بافت پولیپ مورد بررسی میکروسکوپی قرار می گیرند و این از آن جهت است که از عدم وجود سلول سرطانی مطمئن شویم . پولیپ رحم پس از درمان امکان عود مجدد دارد و معمولاً بعداً نیاز به جراحی می باشد

پولیپ بینی چیست؟

غدد کوچک شبیه به دانه انگور بوده که از رشد بیش از اندازه ولی خوش‌خیم مخاط پوشاننده بینی و سینوس‌های

پولیپ بینی یک توده -غده (شبیه قطره اشک ویا دانه انگور)، بدون درد و غیر سرطانی است که در پوشش مسیر های بینی یا سینوس ها قرار گرفته است

پولیپ های کوچک ممکن است هیچ گونه علائمی نداشته باشند. اما توده های بزرگتر یا گروهی از پولیپ ها با هم می توانند مسیر های بینی شما را مسدود کرده و یا به مشکلات تنفسی، از دست دادن حس بویایی و عفونت های مکرر منجر شوند.

علایم مشترک سینوزیت مزمن با پولیپ بینی

*آبریزش بینی

*گرفتگی مداوم بینی

*آبریزش از پشت بینی

*اختلال بویایی

*درد سر و صورت

*درد در دندان های بالا

*احساس فشار بر روی پیشانی و صورت

*خرناس کشیدن

*احساس خارش اطراف چشم

روش تشخیص پولیپ بینی

تشخیص با یک چراغ قوه ( رینوسکوپ) شروع می شود،پزشک از سوراخ بینی مجاری بینی نگاه می کند،،اگر پولیپ در اعماق سینوس های باشد، از طریق اندوسکوپی بینی شما را معاینه می کند .در این روش دکترتان یک لوله نازک و انعطاف پذیر را که سر آن دوربین و چراغ نصب شده است از طریق انتهای مجاری بینی وارد خواهد کرد .

ممکن است MRIو” CT” اسکن هم برای تشخیص سایز و محل دقیق پولیپ استفاده شود،پولیپ ها به شکل نقاط مات در این اسکن ها نمایان می شوند.

تست آلرژی نیز می تواند برای تعیین منشا التهاب مزمن بینی سودمند باشد. این تست به این صورت است که دکتر شما یک سوراخ کوچک به اندازه سر سوزن روی پوست شما ایجاد می کند و سپس انواع آلرژن ها را که به صورت مایع است بر روی آن سوراخ قرار می دهد سپس واکنش سیستم ایمنی بدن شما نسبت به انواع آلرژن ها را مشاهده می کند .

آندوسکوپی : آندوسکوپ بینی یک لوله باریک فلزی است که با بزرگنمایی و نور کافی پزشک شما را قادر می سازد که داخل بینی و جزییات راه هوایی و اندام های آن بخصوص مجاری سینوس‌ها را به وضوح مشاهد‌ه نمایید. از این طریق هر گونه پولیپ، تومور و یا ترشح و یا انحراف تیغه بینی کاملا قابل تشخیص است.

سی تی اسکن: برخلاف رادیوگرافی‌های قدیمی سی‌تی‌اسکن قادر است که اطلاعات بسیار دقیقی از وضعیت سینوس‌ها و اندام‌های داخلی و مجاور بینی و همچنین اندازه و منشا پولیپ‌ ها ارائه دهد. چنانچه برنامه‌ای برای جراحی پولیپ باشد، گرفتن این عکس لازم است.

چگونگی درمان پولیپ بینی

در درمان،یااقدام به کوچک کردن پولیپ می کنند ویا از بین بردن کامل پولیپ‌ ها که به ۲ صورت انجام است:

درمان دارویی: درمان طبی با استفاده از داروهای موضعی و یا داروهای سیمتیک خوراکی و یا تزریقی می‌باشد. با درمان طبی پولیپ‌ ها ممکن است کوچک شوند ولی هیچگاه کاملا از بین نمی‌روند.

ترکیبات استروئیدی (کورتون) تنها داروی موثر در درمان پولیپ می‌باشد.

انواع موضعی آن شامل قطره و اسپری می‌باشد که اسپری در ترکیبات مختلفی در داروخانه موجود است.

دارودرمانی

اسپری های بینی (کورتیکو استروئید ها): دکتر شما احتمالا این اسپری بینی را برای کاهش التهاب بینی تان تجویز می کند.این روش درمانی ممکن است پولیپ ها را کوچک کرده یا به کلی از بین ببرد

اسپری های

شامل : فلوتیکازون ،بودزونید،فلونیزولید،مومتازون ،تریامسینولون،بکلومتازون و سیکلسونید .

کورتیکو استروئید های خوراکی و تزریقی

اگر اسپری های کورتیکو استروئید موثر واقع نشد، پزشک ممکن است نوع خوراکی آن را برایتان تجویز کند مانند پردنیزون که هم می تواند به تنهایی تجویز شود و هم می تواند همراه با اسپری آن تجویز شده باشد. از آنجایی که کورتیکو استروئید های خوراکی می تواند عوارض جانبی مهمی داشته باشد شما فقط برای یک دوره ی کوتاه از آنها استفاده می کنید. اگر پولیپ بینی شدید و ماندگار باشد ممکن است از کورتیکو استروئید های تزریقی استفاده شود .

داروهای دیگر

آنتی هیستامین که آلرژی را کنترل می کند ، آنتی بیوتیک که می تواند عفونت های دوره ای و مزمن را درمان کند.

داروهای خوراکی و تزریق کورتون اثرات سریع‌تر و موثرتری دارند ولی متأسفانه عوارض جانبی جدی‌تری را به خصوص اگر با دوز بالا و به مدت طولانی مصرف شوند،

جراحی: اگرداروها”جواب”ندهندبناچارباید جراحی انجام بگیرد.

ممکن است جراحی به صورت سر پایی و با استفاده از وسایلی ساده به منظور خارج کردن پولیپ‌ ها باشد، اگر پولیپ‌ ها متعدد و همراه با درگیری سینوس‌ها باشد انجام جراحی در کلینیک جراحی و یا بیمارستان صورت می گیرد،دراین روش با استفاده از آندوسکوپ و همچنین با بهره‌مندی از لیزر و وسایل پیشرفته دیگر، تخلیه کامل انجام می گیرد

اندوسکوپی یک لوله ی کوچک را که دارای ذره بین و یک دوربین کوچک است (اندوسکوپ) وارد سوراخ های بینی تان می کنند و به طرف حفره های سینوس شما هدایت می کنندتارفع انسداد شود وممکن است از یک جسم کوچک که می تواند برای تراشیدن پولیپ استفاده می کنند.

همچنین ممکن است دهانه ی سینوس ها را که به مسیر های بینی منتهی می شود ،بزرگ تر کند. جراحی اندوسکوپی معمولا به عنوان یک جراحی سرپایی انجام می شود.

***

دستورات قبل ازکولونوسکوپی جهت آمادگی :

۱- از ۴۸ ساعت قبل از انجام کولونوسکوپی مایعات به میزان زیاد میل نمایید از خوردن غذاهای جامد خودداری نمایید.

۲- ظهر قبل از روز کولونوسکوپی سوپ صاف شده میل نمایید.

۳- ۴ عدد پودر پیدرولاکس تهیه و هر بسته را در یک لیتر آب حل نموده و از روز قبل ار انجام کولونوسکوپی هر ۱۵ دقیقه الی ۳۰ دقیقه یک لیوان آب مصرف نمایید . ضمناً به فاصله هر ۲ پودر پیدرولاکس یک پودر ORS را نیز در یک لیتر آب حل نموده و مصرف نمایید. جمعاً ( دو عدد پودر ORS ) که بیمار باید کاملاً اسهال شود.

۴- در طول مدت استفاده از پودرها از خوردن غذاهای جامد و سوپ پرهیز نمایید ولی مایعات صاف (آب ، چای، آبمیوه) را میتوانید میل نمایید.

۵- از ۳ ساعت قبل از زمان معاینه چیزی میل نفرمایید.

۶- از مصرف قرص آهن از ۳ روز قبل از معاینه پرهیز شود.

۷- لطفاً به هر دلیلیکه نمی توانید جهت کولونوسکوپی مراجعه نمایید به مطب اطلاع داده شود تا نوبت شما به افراد دیگر واگذار شود.

۸- از انجام رانندگی تا ۳ ساعت بعداز انجام کولونوسکوپی اجتناب نمایید.

۹- ضمناً یک نفر به عنوان همراهی ( از اقوام) و نیز آبمیوه همراه داشته باشید.