از نوزایش تا انقلاب فرانسه: جدال قدیم و جدید

جدال قدیم و جدید: از نوزایش تا انقلاب فرانسه، نخستین بخش از جلد نخست پژوهش‌های جواد طباطبایی دربارهٔ تاریخ اندیشهٔ سیاسی جدید در اروپاست، که قرار است در سه جلد - احتمالاً در نه مجلد - منتشر شود. دیگر جلدهای این مجموعه که در دست تهیه می‌باشد، عبارتند از:
اندیشهٔ سیاسی جدید در اروپا، بخش دوم از جلد نخست: ۱۷۸۹–۱۵۰۰، مفاهیم نوآیین در اندیشهٔ سیاسی.
اندیشهٔ سیاسی جدید در اروپا، بخش نخست از جلد دوم: ۱۹۱۴–۱۷۸۹، فلسفهٔ انقلاب فرانسه از کانت تا مارکس.
وی این مجموعه را هم‌چون مقدمه‌ای بر مجموعهٔ تأملی دربارهٔ ایران می‌داند که در جریان پژوهش و نوشتن تفصیل پیدا کرد و به ناچار به عنوان کتابی مستقل درآمد.
عمده بحث‌های طباطبایی در این کتاب، بحث سنت و تجدد و فرایندهای دیالکتیکی بین آن‌ها و تحول آن طی دوران نوزایش تا انقلاب فرانسه است.
وی معتقد است: «در تمدن اسلامی، در سده‌های متاخر، سنت چنان تصلبی پیدا کرده است که تذکر سنت با تکیه بر امکانات نظری خود سنت امکان‌پذیر نیست و چنان که نتوان با منطق نقادی از سنت، به عنوان آغاز اندیشیدن نوآیین و امکان طرح پرسش دوران جدید، رخنه‌ای در سد سکندر تصلب سنت ایجاد کرد، بیرون آمدن از چنبر سنت که دیری است تا عمل و نظر ایرانیان را غیرممکن کرده است، امکان‌پذیر نخواهد بود... به دنبال بیش از چهار سده تعطیل اندیشیدن، در ایران، زمان نقادی از سنت از درون برای همیشه سپری شده است و در شرایط کنونی وضع اندیشیدن، ابزارهای مفهومی این نقادی را، ناچار، باید از دستگاه مفاهیم اروپایی وام گرفت.»