نقش تمدن‌ساز و سرنوشت‌ساز مسجدالاقصی برای تحقق حکومت حقه اهل‌بیت(ع)

باشگاه خبرنگاران پویا
بیت‌المُقَدَّس یا بَیت المَقْدِس شهری در فلسطین است که در گذشته به اورشلیم شهرت داشت. این شهر نخستین قبله و پس از مکه و مدینه، سومین شهر مقدس مسلمانان و نیز شهری مقدس برای ادیان مسیحیت و یهودیت محسوب می‌شود. وجود مسجد الاقصی در این شهر مبارک به عنوان مکانی برای معراج پیامبر گرامی اسلام(ص) و عبادت انبیا و رسولان الهی بر تقدس این شهر افزوده است. اما دلایل اهمیت مسجدالمقدس نزد مسلمانان به گزاره‌های زیر مرتبط است:

بیت‌المقدس اولین قبله مسلمین
بیت‌المقدس قبل از مکه اولین قبله‌گاه مسلمانان محسوب می‌شد، اما پیامبر(ص) در سال دوم هجرت به دستور خداوند قبله را به سمت مکه و کعبه تغییر جهت دادند. خداوند این واقعه را آیه144 سوره بقره اینگونه بیان می‌دارد: «قَدْ نَرى‏ تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّماءِ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضاها فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَه‏...؛ ما [به هر سو] گردانیدنِ رویت در آسمان را نیک مى‌‏بینیم. پس [باش تا] تو را به قبله‌‏اى که بدان خشنود شوى برگردانیم؛ پس روى خود را به سوى مسجدالحرام کن؛ و هر جا بودید، روى خود را به سوى آن بگردانید...»بنابراین بیت‌المقدس از این منظر همواره مورد تکریم مسلمانان بوده است.

امام حسن عسگری(ع) در این باره فرمود: رسول خدا(ص) تا وقتى که در مکّه اقامت داشت مأمور بود در نماز به سوى بیت المقدس بایستد و تا حدّ امکان در جایى نماز بخواند که کعبه و بیت المقدس در یک راستا قرار گیرد. و گر نه فقط به سمت بیت- المقدس ایستد. و در تمام مدّت سیزده سال ایّام بعثت در مکّه همین گونه رفتار کرد. پس از هجرت به مدینه به مدّت هفده یا شانزده ماه نیز به سمت بیت المقدس نماز گزارد و از خانه کعبه منحرف شد. به همین خاطر گروهى از یهود مدینه از سر مباهات و افتخار، یاوه‏‌سرایى کرده و گفتند: بخدا قسم، محمّد نماز خود را درک نکرد تا اینکه روى به قبله ما آورده و به سبک عبادت ما عبادت کرد؛ چون این سخن به گوش آن حضرت رسید بر او گران آمده و به قبله آنان ‏رغبت و به جانب کعبه راغب شد، و در سخنى که با جبرئیل نمود ابراز داشت که: آرزو مى‌‏کنم که خداوند مرا از قبله بیت المقدس به سمت کعبه برگرداند، زیرا خاطرم از بابت آن یاوه‏سرایى یهود آزرده شده است. جبرئیل گفت: از پروردگارت بخواه تا دعایت را اجابت فرماید، و قبله را تحویل نماید که البتّه خواسته‏‌ات را ردّ نمى‏‌کند و نومیدت نمى‏‌سازد. چون دعاى پیامبر به آخر رسید جبرئیل براى بار دوم نازل شد و اظهار کرد: اى محمّد این آیه(144 بقره) را بخوان ... (الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی)، ج‏1، ص40)

بیت‌المقدس شهر معراج پیامبر(ص)
همان طور که اشاره شد، وجود مسجد الاقصی در این شهر مبارک به عنوان مکانی برای عبادت انبیا و رسولان الهی باعث تقدس بیشتر بیت‌المقدس نزد مسلمانان شده است، همان مسجدی که پیامبر گرامی اسلام(ص) یکی از مهم‌ترین مأموریت‌های خویش یعنی سفر به معراج را از آنجا آغاز کرد. خداوند در این باره در آیه اول سوره اسراء می‌فرماید: «سُبْحانَ الَّذی أَسْرى‏ بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذی بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ؛ منزّه است آن [خدایى‏] که بنده‌‏اش را شبانگاهى از مسجد الحرام به سوى مسجد الأقصى -که پیرامون آن را برکت داده‌‏ایم- سیر داد، تا از نشانه‏‌هاى خود به او بنمایانیم، که او همان شنواى بیناست.»

بیت‌المقدس قدمگاه پیامبران
به اعتقاد مسلمانان و حتی سایر ادیان ابراهیمی(ع)، بیت‌المقدس یا اورشلیم به دلیل جایگاه جغرافیایی و معنوی، همواره در طول تاریخ مورد توجه انبیا و رسولان الهی و محل رفت و آمد آنان بوده است. حتی بر اساس روایات زمانی که پیامبر(ص) توسط خداوند به مسجد الاقصی رفتند، تمام پیامبران را آنجا ملاقات سپس با ایشان نماز اقامه کردند.
در این باره أبو حمزه ثمالى از أبو الرّبیع نقل کرده است که گفت: در همان سالى که هشام بن- عبد الملک قصد حجّ کرد، همراه با امام باقر علیه السّلام به حجّ رفتم. شخصی به نام نافع درباره آیه45 زخرف از امام(ع) پرسید چگونه ممکن است پیامبر(ص) از پیامبران پیشین خود سؤال بپرسید در حالی که با آخرین پیامبر پیش از خود یعنی عیسی(ع) 500 سال فاصله داشت. حضرت فرمود: خداوند از جمله نشانه‌‏هایى که به محمّد(ص) نمایاند آنجا که به بیتالمقدّس برد این بود که خداوند همه انبیاء و مرسلین را از ابتدا تا انتها جمع کرد و به جبرئیل فرمود دو تا دو تا اذان و اقامه بگو؛ و او در اذان خود گفت: «حیّ على خیر العمل»؛ سپس محمد(ص) جلو آمده و بر آن قوم نماز خواند، و هنگامى که بازگشت خداوند به او فرمود: «وَ سْئَلْ مَنْ أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رُسُلِنا أَ جَعَلْنا مِنْ دُونِ الرَّحْمنِ آلِهَةً یُعْبَدُون‏؛ و از پیامبران ما که پیش از تو فرستادیم بپرس: آیا جز خداى رحمان خدایانى قرار داده‌‏ایم که پرستیده شوند؟- زخرف: 45». پس رسول خدا فرمود: بر چه گواهى مى‏‌دهید و چه چیز را عبادت مى‏‌کنید؟گفتند: شهادت مى‏‌دهیم بر یکتایى و بى‌‏شریکى اللَّه و اینکه تو رسول خدایى و بر این مطلب عهد و میثاق ما را گرفتى.» (الکافی (ط - دارالحدیث)، ج‏15، ص 275)

نقش جغرافیایی ـ ژئوپُلوتیکی و جایگاه تمدنی
شهر بیت المقدس به لحاظ موقعیت جغرافیای سیاسی و یا ژئوپلتیکی همواره در طول تاریخ بشریت برای دو جبهه حق و باطل اهمیت بسیاری داشت؛ زیرا این شهر محل اتصال سه قاره آفریقا، اروپا و آسیاست و در دوره‌های قدیم گذرگاه ارتباطی میان این سه قاره محسوب می‌شد؛ لذا از جهت استراتژیک، فتح این شهر مساوی با فتح سایر نقاط دنیاست.

این موقعیت جغرافیایی بیت المقدس در کنار جایگاه مذهبی و مقدس آن نزد سایر ادیان ابراهیمی(ع)، همواره در طول تاریخ موجبات منازعات و درگیری‌های بین‌الادیانی را به وجود آورده است. در این یک قرن گذشته اشغال فلسطین و بیت‌المقدس توسط غرب و صهیونیست‌ها و خروج آن از تمامیت ارضی و حاکمیت مسلمانان علاوه بر معضلات جغرافیایی و سیاسی، ضربه حیثیتی سنگینی به مسلمانان وارد کرد.

نقش آخرالزمانی و جایگاه تمدن‌سازی
اما از نظر آموزه‌های دین مبین اسلام بیت‌المقدس و مسجدالاقصی نزد مسلمانان نقشی تمدن‌ساز و سرنوشت‌ساز برای تحقق حکومت حقه اهل‌بیت(ع) دارد تا جایی که خداوند در آیاتی از قرآن وعده نابودی اسرائیل و فتح این مکان مقدس را به مسلمانان داده است و نیز هریک از معصومین(ع) روایاتی را درباره نقش آخرالزمانی و تمدن‌ساز بیت المقدس بیان فرموده‌اند.
خداوند متعال در آیات ابتدایی سوره اسراء پس از آنکه موضوعی را تحت عنوان فساد بنی‌اسرائیل و دو بار نابودی آن‌ها مطرح می‌کند، از وعده بازگشت مسلمانان به بیت‌المقدس و مسجدالاقصی خبر می‌دهد. خداوند در آیه4 می‌فرماید: «وَقَضَیْنَا إِلَى بَنِی إِسْرَائِیلَ فِی الْکِتَابِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتَیْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا کَبِیرًا؛ و در کتاب آسمانى[شان] به فرزندان اسرائیل خبر دادیم که قطعا دو بار در زمین فساد خواهید کرد و قطعا به سرکشى بسیار بزرگى برخواهید خاست» و در آیه5 می‌فرماید: «فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولَاهُمَا بَعَثْنَا عَلَیْکُمْ عِبَادًا لَنَا أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجَاسُوا خِلَالَ الدِّیَارِ وَکَانَ وَعْدًا مَفْعُولًا؛ پس آنگاه که وعده [تحقق] نخستین آن دو فرا رسد بندگانى از خود را که سخت نیرومندند بر شما مى‌گماریم تا میان خانه‌ها[یتان براى قتل و غارت شما] به جستجو درآیند و این تهدید تحقق‏‌یافتنى است.» به دلایل متعدد تفسیری، نابودی اول اسرائیل که همان شکست رژیم اسرائیل و شکسته شدن هیمنه یهود است، آیه5 این سوره است.

بیشتر بخوانید: اولین مقصد راهپیمایی «اربعین» نابودی اسرائیل است / بررسی مراحل سرکوبی اسرائیل در قرآن

علیرضا شریف، پژوهشگر قرآنی و دکترای تخصصی الهیات گرایش علوم قرآن و حدیث که تحقیقات خود را در این باره آغاز کرده است، در گفت‌وگو با تسنیم گفت: با توجه به آیات‏ 5 و 7 سوره‏ إسراء، مراحل سرکوب فساد اول چنین می‌شود: 1ـ «بَعَثْنا عَلَیکُمْ عِبادًا لَنا أُولی بَأْسٍ شَدیدٍ؛ پس آنگاه که وعده [تحقق] نخستین آن دو فرا رسد»، 2ـ «یدْخُلُوا الْمَسْجِدَ؛‌وارد مسجد می‌شوند»، 3ـ «فَجاسُوا خِلالَ الدِّیارِ؛ خانه‌های «اسرائیلیان» را جستجو می‌کنند». این فساد و نیز سرکوبی آن محدود به مسجدالاقصی یا بیت‌المقدس نمی‌شود بلکه سرزمین فلسطین را در بر می‌گیرد. وقتی خداوند می‌فرماید: «فَجاسُوا خِلالَ الدِّیارِ»، یعنی کل سرزمین را وجب به وجب جستجو می‌کنند، لذا صحبت از جستجو در مسجد نیست بلکه مسجد در مرکزیت است.در مجموع در طی سرکوبی فساد اول، دولت یهود در فلسطین اشغالی و نیز هیمنه‏ یهود در دنیا نابود خواهد شد.

بیشتر بخوانید: واکاوی استناد قرآنی «نابودی اسرائیل» در کلام رهبر انقلاب

گردن زدن ابلیس در بیت‌المقدس
از دیگر سو بیت‌المقدس یکی از مکان‌های مهم برای تقابل جبهه حق با باطل در مقطع دوم آخرالزمان محسوب می‌شود. خداوند در آیات 36 تا 38 سوره حجر می‌فرماید:«قالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنی‏ إِلى‏ یَوْمِ یُبْعَثُونَ؛ «(ابلیس) گفت: پروردگارا، پس مرا تا روزى که برانگیخته خواهند شد مهلت ده»، «قالَ فَإِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرینَ؛ گفت تو از مهلت‏‌یافتگانى‏» ، «إِلى‏ یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُوم‏؛ تا روز [و] وقت معلوم.» امام صادق(ع) در تفسیر «یوم الوقت المعلوم» فرمود: روزی است که رسول خدا(ص) [در زمان رجعت] ابلیس را بر صخره‌ای (قبةالصخره) در بیت‌المقدس گردن می‌زند؛ یَوْمُ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ- یَوْمٌ یَذْبَحُهُ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلَى الصَّخْرَةِ الَّتِی فِی بَیْتِ‏ الْمَقْدِسِ‏.» (تفسیر قمی، ج2، ص244)

انتهای‌پیام/