توصیه های تغذیه در ماه رمضان از پزشکان طب سنتی ایران

چگونه روزه بگیریم که سلامتی بدن به خطر نیافتد ( نکات مهم پزشکی و تغذیه در ماه مبارک رمضان را از دیدگاه طب سنتی اینجا بخوانید)

غذاهای مخصوص ماه مبارک رمضان چیست ؟

توصیه های تغذیه در ماه رمضان

روزه گرفتن در روزهای گرم و بلند تابستان کمی با فصل‌های‌ دیگر فرق دارد. زود تشنه می شوید و اگر شاغل باشید در طول روز با کاهش میزان انرژی و فعالیت‌های‌ جسمی روبه رو می شوید.

روزه پرستش و تمرینی برای تحمل سختی‌هاست و اگر نکات روزه‌داری را خوب بکار نبرید روزهای سختی را پشت‌سر خواهید گذاشت. پس اگر می خواهید ماه رمضان رابا سلامت کامل پشت‌سر بگذارید، راه‌های‌ مفیدی را برای سلامت شما در این ماه پیشنهاد میکنیم.

در این ماه در زمان افطار از مصرف غذا های پرحجم و چرب خودداری گردد.

از مواد غذایی طبیعی مثل شیر، پنیر، نان، گردو، خرما و سبزیجات استفاده گردد.

افطار خودرا با چای ولرم و نان و پنیر آغاز کنند.

با توجه به این که زولیبا و بامیه از جمله مواد قندی است که در این ماه مصرف بیشتری دارد، لذا توصیه می‌گردد علاوه بر مصرف کم این مواد از خرما و کشمش بعنوان مواد جای گزین استفاده گردد.

همچنین توصیه می شود هنگام سحری از مصرف غذای شیرین و پرخوری خودداری گردد و برای جبران کمبود آب و املاح مورد نیاز بدن « در فاصله زمانی بین سحر تا افطار » بجای مصرف غذا های چرب و شیرین از میوه و سبزیجات استفاده شود.

تشنگی در ماه رمضان

اگر در ماه رمضان غذا های ادویه‌دار گرم و خشک، غذا های مولد صفرا، خوراک‌های‌ چرب و سرخ‌کردنی بخورید، شک نکنید که طی روز تشنگی امان‌تان را میبرد. کارهای بدنی زیاد و سنگین، گرمای روز و تابش آفتاب، بوها، فکر و خیال، استرس‌ و احساساتی که موجب افزایش گرما در مغز و قلب و معده و کبد میشود همگی دلایلی هستند که شما را در روز تشنه‌تر می کنند.

پرخوری و شیرینی‌ ممنوع

باتوجه به طولانی بودن روزهای تابستان و فاصله کم وعده‌های‌ افطاری و شام با سحری، از پرخوری در زمان افطار و پس از ان پرهیز کنید، درصورت رعایت نکردن دچار ناراحتی‌های‌ گوارشی می شوید.

در روزهای ماه مبارک رمضان بهتر است کمتر از شیرینی‌ها، به‌ویژه شیرینی‌هایی مانند زولبیا و بامیه یا پشمک استفاده کنید. توصیه شده در مناطقی که درخت نخل رشد نمی کند، از مصرف زیاد خرما پرهیز شود ولی در مناطق خرماخیز زیاد خوردن ان منعی ندارد.

دور این غذاها خط بکشید

تا می توانید از خوردن خوراکی‌های‌ چرب، مخصوصا در وعده سحری، پرهیز کنید چون باعث عطش و تشنگی زیاد طی روز میشود. اما اگر گاهی غذای چرب میخورید کافی ا‌ست پس از ‌ان «به‌ویژه در وعده افطار» کمی پودر رازیانه رابا نبات در آب مخلوط کنید و بنوشید تا عوارض ان را کم کند و به گوارش بهتر خوراک کمک کند.

کی شام بخوریم ؟

باز کردن روزه و آغاز یک‌باره افطار با خوراک‌های‌ سنگین معمول، به‌ویژه در افراد گرم‌مزاج و کسانی‌‌ که معده‌های‌ گرمی دارند، به بدن آسیب میرساند. هر مزاجی که دارید برای باز کردن روزه، از یک استکان آب گرم و یک شماره خرما استفاده کنید و اگر خیلی احساس گرسنگی می کنید، دو تا سه لقمه غذا بخورید تا کمی گرسنگی‌تان رفع شود. شام را دست‌کم یک ساعت پس از افطار میل کنید.

نخوردن سحری ممنوع

خیلیها بدون خوردن سحری روزه می گیرند و اصلا به ضررهای اینکار فکر نمی کنند. نخوردن غذای مناسب در ماه رمضان خصوصا سحر، به بدن آسیب میرساند و باعث طولانی شدن گرسنگی و ضعف شدید طی روز میشود. اگر عادت دارید بدون خوردن سحری روزه بگیرید باید بدانید با دست خودتان باعث آسیب دستگاه گوارش‌تان مخصوصا معده و روده‌ها میشوید. پس تنبلی را کنار بگذارید و بدون سحری روزه نگیرید.

زیاده‌روی نکنید

زیاد خوردن در روزهای معمولی سال خوب نیست چه برسد به ماه رمضان که سیستم گوارشی بدن ساعت‌هایی را بدون مواد غذایی می‌گذراند. اگر فکر می کنید هر چه بیشتر بخورید دیر‌تر گرسنه‌تان میشود اشتباه میکنید. در خوردن وعده سحری و افطاری باید حد اعتدال رعایت شود. غذا و آب رابه اندازه‌ای بخورید که بدنتان نیاز دارد. با رعایت نکاتی مانند رعایت قدرت هضم، رعایت عادت‌های‌ غذایی و داشتن نشاط پس از غذا خوردن و خوردن وعده‌های‌ سحری و افطاری باعث سلامت معده و بدن، رشد بیشتر عقل و سبکی بیشتر جسم‌تان میشوید.

متناسب با مزاج‌ بخورید

غذای مناسب برای ماه رمضان و درست آشامیدن در همه ی حال توصیه می شود. در ماه مبارک رمضان و به‌ویژه در روزهای بلند و گرم سال، اهمیت بیشتری دارد. دقت کنید از غذاهایی استفاده کنید که با مزاج‌تان متناسب است. برای شروع نخست سراغ غذای لطیف و سبک‌تر بروید. هرگز قبل و بعد از غذا یا بین غذا آب ننوشید. غذای‌تان را خوب بجوید و پرخوری نکنید و همه ی چیز هم نخورید.

افزایش رطوبت بدن

برای کاهش عطش و مقابله با خشکی بدن در ساعات روزه‌داری، میتوانید از ماءالشعیر طبیعی استفاده کنید. اگر بر اثر گرمی مفرط مزاج قلب، معده، کبد یا تولید حرارت مفرط در بدن و بر اثر تعب جسمی یا روانی طی ساعات روزه‌داری، دچار تشنگی شدید و کاهش رطوبت بدن می شوید، می توانید با مصرف ماءالشعیر طبیعی بجای آب و چای در سحر و ساعات پس از افطار، عوارض ناخواسته احتمالی را کاهش دهید.

گیاهی برای تقویت بنیه

در روزهای گرم سال به‌ویژه روزهایی‌ که روزه‌ میگیرید، از خوردن میوه‌های‌ گرمسیری مانند موز و انبه «و کمتر آناناس» پرهیز کنید چراکه زیاده‌روی در خوردن آن ها موجب افزایش غلظت خون میشود. گلاب، هم برای تقویت معده و دهانه ان و همچنین تقویت روح و قوا هنگام افطار بسیار مناسب است.

غذای مناسب برای ماه رمضان

غذای مخصوص ماه رمضان: شله‌زرد، فرنی یا شیربرنج است و برای شروع افطار خوب است. اگر معده مرطوبی دارید روی انها کمی دارچین و سیاه‌دانه بریزید. بد نیست که برای تقویت دهانه معده، همراه با فرنی، شله‌زرد یا شیر‌برنج‌تان کمی مربا بخورید.

البته شاید برای کسانی که گرمی و خشکی زیادی در معده دارند، سوپ‌جو همراه با آلوبخارا مناسب‌تر باشد البته به شرطی که در ان قارچ نریزند. برای گرم‌مزاجانی که دچار ریزش صفرا به معده هستند «مثلاً احساس سوزش یا درد گزنده‌ای سر معده دارند، دهان‌شان خیلی بدبوست، تحریک‌پذیر و عصبی شده‌اند»؛ شربت سکنجبین ولرم در شروع کار بسیار مفید است تا معده را از صفرا بشوید.

غذایی برای رفع عطش

برای کاهش تشنگی و عطش در ماه رمضان می توانید از شربت‌های‌ سرکه‌شیره، سکنجبین یا شربت آبلیمو در وعده‌های‌ سحری یا افطاری استفاده کنید. نوشیدن کمی عرق کاسنی به تنهایی یا همراه با یک قاشق چای‌خوری تخم خرفه در وعده سحری هم برای کاهش عطش در ماه رمضان بشما کمک می کند. توصیه می کنیم اگر خیلی تشنه می شوید، خوردن خورش‌های‌ همراه با آلو و زرشک را در وعده سحری فراموش نکنید. در طول ساعات روزه‌داری هم می توانید عطش خودرا با بوییدن سیب گلاب، خیار یا لیمو، اسپری کردن گلاب خنک در فضای اتاق، شست‌وشوی سر و گردن و سینه با آب خنک و تنفس هوا و نسیم خنک که حرارت زاید قلب را کم میکند، کاهش دهید.

روزه را چطور باز کنیم ؟

از نیم ساعت پیش از افطار، کمی از چهار مغز بادام، گردو، فندق و پسته، به اندازه یک قاشق غذاخوری بکوبید «طوریکه پودر نشود» و ان را دریک لیوان شیر داغ بخیسانید و مخلوط رابا کمی شکر یا عسل شیرین کنید یا یکی، دو خرمای بدون هسته به ان اضافه کنید. در زمان افطار ابتدا خرما میل کنید و سپس مخلوط را هم بزنید و قاشق قاشق با کمی نان برشته‌ شده، بخورید این یکی از غذا های مناسب برای ماه رمضان است. یادتان باشد اگر خواستید خوراک دیگری بخورید، دست‌کم با یک ساعت فاصله بخورید.

کاهش عطش در ماه رمضان

نوشیدن ماءالشعیر بهتر از هر نوشیدنی دیگری می تواند در برابر استرس گرمایی و تشنگی و تحلیل رطوبت بدن، شما را محافظت کند. اگر معده سرد یا تری دارید بهتر است در هر لیوان ان یک قاشق مرباخوری عسل حل کنید و سپس بنوشید. ماءالشعیر طبیعی نباید غلیظ و ژله‌ای شود وگرنه تاثیر ان معکوس خواهد شد. اگر جو کاملا مرغوب و مناسب باشد، رنگ ماءالشعیر به سرخ ملایم و کمرنگ مایل می شود. هنگام مصرف عادی، ماءالشعیر را تکان دهید تا دُردی و بخش رقیق ان باهم مخلوط و بخش غذایی ماءالشعیر هم خورده شود.

برای تهیه این ماء الشعیر سنتی 50 گرم جوی پوست‌کنده سالم «نه پرک و نه نیمکوب» رابا چهار لیوان آب «یک لیتر»؛ با حرارت ملایم، آهسته بجوشانید تا وقتی که جوها به حالت شکفته و کاملا پخته برسند. این زمان به‌طور متوسط 40 تا 50 دقیقه طول می کشد. پس از ان؛ تا این ترکیب سرد نشده، ان را صاف کنید ودر جای خنک قرار دهید تا سرد شود. از این چهار لیوان، بیش از سه لیوان آب‌جو به دست می آید که حداکثر دو روز در یخچال قابل نگه‌داری است.

اگر از نوشیدن ماءالشعیر همراه با رسوب ان خوش‌تان نمی آید، فقط قسمت آبکی رقیق بالای ان را بنوشید و دُردی ان را دور بریزید، بدین ترتیب از کیفیت سردی‌ و تری‌بخشی ماءالشعیر طبیعی بهره‌مند می شوید ولی از ماده مغذی ان سودی نمی برید. مصرف این فرآورده خانگی، به کسانی‌که مزاج گرم و خشک دارند کمک میکند تا از خشکی و زردی رنگ پوست بدن، گود افتادگی چشم‌ها، یبوست، غلظت خون، تحریک‌پذیری عصبی و آزردگی‌های‌ کلیوی احتمالی دور بمانند.

تدابیر سنتی را آویزه گوش کنید
غذا باید براساس فصل و ماه انتخاب شود. یادتان باشد که در فصل گرم سال دستگاه گوارش انسان ضعیف می شود و بهمین‌دلیل است که ایرانیان از دیرباز در تابستان و روزهای گرم سال غذا های سبک با مزاج معتدل مایل به خنک مانند آب‌دوغ‌خیار میخوردند. روزه‌های‌ بلند تابستانه دستگاه گوارش را ضعیف‌تر میکند پس رعایت تدابیر خوردن و آشامیدن در روزه‌داری، بسیار مهم‌ و لازم است.

ابتدا از شرایط بدنی و مزاجی خود مطلع شوید و پس از ان غذا های مناسب فصل را انتخاب کنید؛ مثلاً غذا های خیلی سنگین مانند کله‌پاچه، حلیم، آبگوشت یا غذا های خیلی گرم و خیلی شیرین یا تند را از برنامه غذایی ماه رمضان حذف کنید.