محرم، تنها ماه عزاداری نیست

شفقنا- محمد علی ابطحی در نوشتاری با عنوان محرم، تنها ماه عزاداری نیست در روزنامه اعتماد نوشت؛ ماه محرم در فرهنگی که براساس آن انقلاب شکل گرفت، ماه عزاداری نبود. بیشتر از عزاداری ماه روشنگری، تبیین مفاهیم حسینی و نگاه تاریخی و حماسی به آن بود.

به همین دلیل کسی نمی‌تواند تاثیر مستقیم امام‌حسین(ع) و عاشورا و کربلا را بر انقلاب اسلامی نادیده بگیرد.در شعارهای دوران انقلاب بیشترین مشابهت انقلاب با کربلا ترسیم می‌شد. ‌محوری‌ترین جمله‌ای که همه جا در سال‌های اولیه انقلاب دیده می‌شد کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا بود. کربلایی کردن جنبش مردمی به دلیل زمینه داشتن مذهب در عمق و جان بسیاری از مردم بود.سال‌هایی که ایران برای انقلاب اسلامی آماده می‌شد، نزدیک ماه محرم در کنار به تکاپو افتادن برای سیاه‌پوش کردن و آمادگی موردنیاز هیات‌ها، بخش عمده‌ای از جامعه به سخنرانانی می‌اندیشید که در این ماه با نگاه به حادثه کربلا، قرار بود کلاس‌های درس دینی مبتنی بر شرایط روز و نیازهای جامعه مطرح شود.

مساجد فراوان و حسینیه‌های زیادی پاتوق اندیشه‌ورزان می‌شد که برای فهم مسائل فکری خود به آن مجامع هجوم می‌بردند. حسینیه ارشاد و دکتر شریعتی، مسجد کرامت و سیدعلی خامنه‌ای، مسجد الجواد و مطهری و ده‌ها مرکز و فرد دیگر سخنرانان دهه‌های محرم و صفر بودند که بسیاری از آن سخنرانی‌ها تبدیل به کتاب‌های قابل استفاده می‌شد.این عاشورا و محرم‌ها برای نسل ما تبدیل به نوستالژی شده است که در افسوس آن روزگار محرم را سپری می‌کنیم.نگرانی و تاسف بعد از ۴ دهه از انقلاب اسلامی در این است که تقریبا در همه محافل عاشورایی پوسته آن باقی مانده است و اثری از مغز و محتوا و شورآفرینی و نقد و نظر در محافل عاشورایی دیده نمی‌شود. امام حسین(ع) البته آن‌قدر در درون فرهنگ جامعه شیعی نفوذ عمیق دارد که هیچ‌وقت یادش کمرنگ نشود و حتما یکی از سمبل‌های وحدت ملی خواهد ماند.مراسم عزاداری‌های حسینی از معدود جاهایی است که همه در آن به نوعی حضور دارند. اما بعد از ۴ دهه از پیروزی انقلاب اسلامی محرم پیوندی با مسائل فکری و اندیشه و تفکر ندارد. بیشتر یک عنوان آیینی دارد. صداوسیما در رواج این فرهنگ خیلی نقش داشته است. مداحی‌ها و سخنرانان تکراری، بی‌توجه به نیازهای جامعه و بدون استفاده از چهره‌های مورد علاقه یا با سواد نسل جوان را وا می‌دارد که عاشورایی به سبک خود درست کنند. عاشورا را از عزاداری صرف باید به ایام اندیشه‌ورزی دینی تبدیل کرد.