مصرف صبحانه به کودکان کمک میکند تا فراگیری بهتری داشته باشند. انرژی و مواد مغذی مصرفشده میتواند باعث افزایش تحرک و فعالیت بدنی و درنهایت نشاط در کودکان شود.
بچهی صبحانه نخورده در ساعت 9 الی 10 صبح به میزان قابلتوجهی دچار افت قند خون میشود. استعداد یادگیری او بهویژه در درسهایی که به تفکر و اندیشه نیاز دارند کاهش مییابد. چنین دانشآموزی ممکن است دچار افت تحصیلی و بیزاری از مدرسه نیز بشود.
بهتر است صبحانه در محیطی باصفا و آرامشبخش با حضور افراد خانواده صرف شود. باید بدانیم در دوران کودکی علاقه و بیعلاقگی به غذاهای مختلف بهسرعت تغییر مییابد و این دوست داشتن غذا تحت تأثیر دما، ظاهر، رنگ و طعم غذا، همچنین موقعیت مکانی و زمانی غذا خوردن است.
داشتن صبحانهی کامل و خوب مستلزم رعایت ضوابطی در منزل است. بهطور مثال خانوادهها لازم است زمان خواب شبانه و خوردن شام را طوری تنظیم کنند که بچهها صبح، بهموقع و باکمال میل صبحانه بخورند. تحرک مختصر مثل نرمش صبحگاهی، پیادهروی یا دوش گرفتن به افزایش تمایل مصرف صبحانه کمک خواهد کرد.
میان وعده بهطورکلی باید مادهی غذایی مناسبی را برای میان وعدهی کودک انتخاب کنیم. این ماده باید ارزش غذایی کافی داشته باشد و رضایت بچه را تأمین کند؛ بدآموزی نداشته باشد؛ ازنظر بهداشتی ایمن باشد؛ و با بودجهی اکثریت خانوادهها تناسب داشته باشد.
نکتهی حائز اهمیت دیگر آن است که غذای تهیهشده توسط مادر، نهتنها سالمتر است، بلکه انتقالدهندهی مهر مادری نیز هست.
نان و پنیر و خیار، نان و پنیر و گردو، انجیر خشک، نخودچی، انواع مغزها (مثل گردو، بادام، فندق و...)، میوهها بهخصوص سیب، نان شیرمال، کیک و کلوچه مواد مناسبی برای میان وعده در زنگ تفریح مدرسه و مهدکودک هستند.
ازجمله عناصر و مواد موردنیاز کودک در این سنین که باید به آن توجه شود، عبارتاند از:
آهن کودکان به علت رشد سریع همراه با افزایش هموگلوبین و میزان کل آهن بدن، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کمخونی ناشی از کمبود آهن قرار دارند. توانایی یادگیری در کودکان مبتلابه کمبود آهن کاهش مییابد و کمخونی سبب کاهش توانایی این کودکان میشود، چراکه اکسیژن کمتری به سلولها میرسد. پیشگیری از کمخونی ناشی از کمبود آهن در کودکان باید در مصرف کافی مواد غذایی آهندار متمرکز شود. مصرف مقداری گوشت قرمز بدون چربی راحتترین راه رساندن مقدار بیشتر آهن به یک کودک است.
متأسفانه تعدادی از بچهها تمایلی به خوردن تکههای گوشت ندارند که در این موارد بهتر است گوشت چرخکرده جایگزین شود. بهعلاوه باید به خاطر داشت که مصرف منابع حاوی ویتامین C جذب آهن را افزایش میدهد. پس خوردن لیموترش، پرتقال یا گوجهفرنگی به همراه غذا به علت غنی بودن ازنظر ویتامین C به جذب آهن موجود در غذا کمک میکند.
مصرف چای بعد از غذا، از میزان جذب آهن میکاهد. بهتر است چای از حدود نیم ساعت قبل از غذا تا دو ساعت بعد از غذا مصرف نشود.
کلسیم برای تشکیل مواد معدنی، مینرالیزاسیون و رشد بافت استخوانی در کودکانی لازم است و باید به مقدار کافی در برنامهی غذایی وجود داشته باشد. جذب کلسیم به عواملی مثل میزان پروتئین، ویتامین D و فسفات بستگی دارد. کودکان به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، 4-2 بار بیشتر از بزرگسالان به کلسیم نیاز دارند.
شیر و فرآوردههای لبنی، منابع اصلی کلسیم هستند. برای بچههایی که یکی از این فرآوردهها را استفاده نمیکنند باید انواع دیگری از همان گروه را جایگزین کرد، بهطور مثال اگر بچهای شیر نمیخورد، باید به او ماست بدهید. پنیر نیز غذای مناسبی برای افزایش هوش دانش آموزان است، البته بهتر است پنیر را شب مصرف کرد، یا صبحها به همراه گردو و بادام استفاده کنید، زیرا مصرف پنیر بهتنهایی در صبح عکسالعملهای عصبی را قدری کند میکند؛ این امر به دلیل تغییر نسبت کلسیم به فسفر یونیزه در پنیر است.
ویتامین D برای جذب کلسیم و رسوب آن در استخوانها موردنیاز است. چون این ماده از تأثیر آفتاب بر بافتهای زیرپوستی به دست میآید، میزان مورداحتیاج رژیم غذایی بسته به موقعیت جغرافیایی فرد و مدتزمانی که در معرض آفتاب قرار میگیرد، متفاوت است.
کمبود روی سبب اختلال در رشد، کماشتهایی و کاهش حس چشایی میشود. بهترین منابع روی؛ گوشت و غذاهای دریایی هستند.
پس لازم است شما والدین گرامی:
- به بچهها نشان دهید که صبحانه یک وعده غذایی ارزشمند است. توضیح دهید که چرا صبحانه برای آنها مفید است و بگویید که صبحانه خوردن یک وعده غذایی اختیاری نیست.
- هر روز صبح یک وقت برای دور میز نشستن و صبحانه خوردن با بچه ها تعیین کنید تا بدانید کی باید از خواب بیدار شوید و کی باید بچه ها را بیدار کنید.
- حتی می توانید بچه ها را برای تهیه مواد صبحانه با خود به خرید ببرید تا در انتخاب صبحانه سهمی داشته باشند. در این صورت برای خوردن آن اشتیاق خواهند داشت.
- همواره به کودکتان حق انتخاب بدهید و بگذارید خودش صبحانه مورد علاقه اش را انتخاب کند. از این رو، سعی کنید چند نوع غذا روی میز صبحانه باشد تا کودک براحتی حق انتخاب داشته باشد.
- راهکار دیگر ترغیب فرزندتان این است که در کنارش نشسته و همراه او صبحانه میل کنید. مطمئن باشید کودک با مشاهده شما که در حال خوردن صبحانه ای سالم هستید، گرایش بیشتری به صبحانه خوردن پیدا کرده و اهمیت این وعده غذایی مهم را درمی یابد.
اگر همیشه برای صبحانه نان و پنیر و کره آماده می کنید، یکبار صبحانه ای غیر از صبحانه های سنتی درست کنید، مثل املت قارچ، تخم مرغ با سبزی ها... یا هر چیزی که بچه ها دوست دارند!