پروژه های ملی تشنه بودجه، سود 1400درصدی در جیب قاچاقچیان

تهران- ایرنا- سوداگران در حالی با قاچاق روزانه حدود 10 میلیون لیتر بنزین و کسب سود 8 تا 14 برابری، منابع و ثروت های ملی را در گالن های سوخت به آن سوی مرزها می برند که پروژه ها و طرح های متعدد اقتصادی کشور به علت کمبود بودجه و اعتبار نیمه کاره مانده اند.

به گزارش ایرنا، وضعیت قاچاق بنزین و انواع دیگر سوخت به صورت غیر قابل کنترلی در حال افزایش است، به طوری که روزانه ده ها میلیارد تومان از منابع و ثروت های کشور در داخل گالن های بنزین به آن سوی مرزها قاچاق می شود.
در حالی که پروژه های متعدد اقتصادی کشور به علت کمبود بودجه و اعتبار نیمه کاره رها شده اند، حجم عظیمی از منابع ملی صرف تامین بنزینی می شود که قرار است سود آن عاید قاچاق چیان و کشورهای همسایه شود. بنابراین باید فکری برای مقابله با این معضل ملی شود، زیرا در غیر این صورت، باید ادامه مشاهده خروج منابع ملی در گالن های بنزین قاچاق باشیم.

** قاچاق روزانه 10 میلیون لیتر بنزین
آمار دقیق و رسمی از میزان قاچاق بنزین و انواع سوخت در کشور وجود ندارد، اما بر اساس برخی تخمین ها و پس از در نظر گرفتن شرایط و عوامل مختلف، تخمین زده می شود که میزان قاچاق بنزین حدود 10 میلیون لیتر در روز باشد.
مصرف روزانه بنزین در فصل تابستان که به روزانه بیش از 100 میلیون لیتر رسیده بود، پس از ورود به فصل پاییز و کاهش سفرهای تابستانی به حدود 90میلیون لیتر در روز کاهش یافته است.
بر این اساس می توان گفت که اکنون حدود 80 میلیون لیتر از بنزین عرضه شده در داخل کشور مصرف شده و بقیه به کشورهای همسایه صادر می شود.
البته باید توجه داشت که رقم روزانه 10 میلیون لیتر به قاچاق بنزین اختصاص دارد و میزان قاچاق گازوییل بحثی جداگانه دارد که باید در جای خود بدان پرداخت.

** ایران دارنده دومین بنزین ارزان جهان
ایران دارنده دومین بنزین ارزان جهان است؛ جایگاه نخستین بنزین ارزان به ونزوئلا (با نرخ یک سنت) اختصاص دارد که اکنون با مشکلات و چالش های بی سابقه اقتصادی مواجه است
در حالی که بنزین معمولی در ایران لیتری یک هزار تومان (معادل هشت سنت) به فروش می رسد، میانگین قیمت این سوخت در جهان در اول اکتبر امسال (9 مهر) حدود یک دلار و 17 سنت بود.
جایگاه سوم ارزان ترین بنزین جهان به سودان تعلق دارد که در آن بنزین معادل لیتری 34 سنت به فروش می رسد.

**بهای بنزین در کشورهای همسایه ایران
نگاهی به قیمت بنزین در بازارهای جهانی و کشورهای همسایه، به خوبی علت جاذبه بالای قاچاق بنزین را نشان می دهد.
بالاترین قیمت بنزین در میان همسایگان ایران به ترکیه اختصاص دارد که در تاریخ اول اکتبر (9 مهر)، بنزین لیتری یک دلار و 16 سنت به فروش رسیده است؛ بهای بنزین در عراق، دیگر همسایه غربی کشورمان نیز 63 سنت بوده است.
بهای بنزین در همسایگان شرقی ایران یعنی پاکستان و افغانستان نیز لیتری 75 سنت به فروش رسیده است.
در همسایگان شمالی یعنی جمهوری آذربایجان و ترکمنستان نیز بنزین به ترتیب لیتری 47 و 43 سنت بوده است.
یاد آور می شود که مهم ترین مقصد قاچاق بنزین، کشورهای ترکیه، عراق، پاکستان و افغانستان هستند و به سایر همسایگان (جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان) قاچاق این نوع سوخت کمتر انجام می شود.

** سود 8 تا 14 برابری قاچاق بنزین
مقایسه قیمت سوخت در ایران و کشورهای همسایه نشان می دهد که قاچاقچیان سوخت با در نظر گرفتن ریسک های مختلف، سود سرشاری را از انتقال این فراورده استراتژیک به کشورهای همسایه می برند.
بر این اساس هر قاچاقچی در صورت حمل یک گالن 20 لیتری بنزین قاچاق به ترکیه 23 دلار و 2 سنت کسب می کند که معادل 276 هزار تومان ارزش دارد در حالی که تنها 20 هزار تومان در داخل ایران خرج خرید این بنزین کرده است.
البته باید گفت قیمت دلار در زمان تنظیم گزارش در بازار آزاد حدود 12 هزار تومان بوده است.
در صورتی که این سوداگران اقدام به قاچاق بنزین به عراق کنند هشت برابر و در صورت قاچاق بنزین به پاکستان و افغانستان تا 10 برابر سود کسب می کنند.

**مقصران قاچاق سوخت
مهم ترین علت افزایش قاچاق سوخت در کشور، بالا رفتن نرخ ارز و ارزانی قیمت بنزین و سوخت در ایران نسبت به کشورهای همسایه است.
بنابراین تا زمانی که این 2 معضل رفع نشوند، چالش قاچاق بنزین و انواع دیگر سوخت همچنان ادامه داشته و ثروت های کشور را روانه جیب همسایگان می کند.
بر اساس برآوردها، پرداخت یارانه انرژی و پایین بودن قیمت سوخت در ایران، علاوه بر بار مالی 480 هزار میلیارد ریالی برای دولت، آسیب های زیست محیطی غیرقابل جبرانی را در پی داشته و موجب شدت گرفتن قاچاق سوخت شده است.

** راه حل کنترل قاچاق: احیای سهمیه بندی و کارت سوخت
برای کنترل قاچاق سوخت انواع ابزارهای قیمتی، جریمه، مالی و سهمیه بندی وجود دارد که باید مورد توجه سیاستگذاران قرار گیرد.
تجربه سال های گذشته نشان داده که کارت سوخت و سهمیه بندی، بهترین کارآمدی را در کنترل و مدیریت مصرف سوخت داشته اند.
از طریق احیای کارت سوخت، میزان مصرف همه دارندگان خودرو مشخص شده و امکان قاچاق گسترده سوخت از بین می رود.
اقتصام**2022**2025