تاثیر بارش‌های اخیر بر ذخایر آبی کشور/ خطر بروز سیلاب کدام استان‌ها را تهدید می‌کند؟

سیل به‌عنوان پدیده‌ای که سبب مرگ‌ومیر انسان‌ها و خسارات انسانی می‌شود اهمیت زیادی دارد به‌گونه‌ای که پدیده سیل را می‌توان از پیچیده‌ترین و مخرب‌ترین رویدادهای طبیعی دانست.

توزیع غیریکنواخت بارش‌ها ازنظر زمان شدت و مقدار در بخش‌های گسترده‌ای از ایران که شرایط خشک و نیمه‌خشک دارد سبب بروز سیلاب‌های ناگهانی با مرگ‌ومیرها و زیان‌های بسیار مالی می‌شود؛ مزید بر این، تخریب شدید منابع طبیعی چه به‌صورت بهره‌برداری بی‌رویه جنگل‌ها و چه تغییر کاربری اراضی و تبدیل آن به اراضی کشاورزی نامناسب یا ساخت بی‌رویه مناطق مسکونی، سبب شده است که سیلاب‌ها سال‌به‌سال چه ازنظر تعداد وقوع و چه از دیدگاه شدت خسارات، افزایش یابند.

چند روز پیش، با شدت گرفتن باد و باران ظرف چند دقیقه سیل به راه افتاد و باعث غافلگیری بسیاری از مردم در استان‌های مختلف کشور شد و خسارات جانی و مالی بسیاری به‌ویژه در ارتفاعات و مناطق کوهستانی به بار آورد اما سؤال اینجاست که چه عواملی باعث شده باوجود پیشرفت علم هواشناسی و افزایش امکانات بازهم شاهد غافلگیری و بروز خسارات فراوان هستیم.

رئیس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران علت اصلی جاری شدن سیلاب های اخیر را تخریب منابع طبیعی و محیط زیست می‌داند از نظر وی مهم ترین علت سیل اخیر به دلایل زیر است؛

_تخریب 30 درصد اراضی جنگلی طی نیم قرن اخیر، افت کیفیت پوشش های گیاهی (به طوری که بیش از 90 درصد پوشش گیاهی و مراتع در شرایط ضعیف قرار دارد و در حال تخریب است)‌‌

_مدیریت تنها 10 درصد از حوزه آبخیز داری کشور
_چرای بیش از حد دام
_تبدیل اراضی منابع طبیعی به کاربری های ناپایدار مانند اراضی کشاورزی

محمد حاج رسولی ها مدیر عامل شرکت مدیریت منابع آب ایران نیز درباره علت اصلی وقوع سیل اخیر و خسارت های ناشی از آن اینگونه می‌گوید: تصرف و تغییر اراضی در بستر رودخانه ها، وضعیت پوشش گیاهی، شدت بارندگی.

دکتر براتی عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با خبرنگار اتاق خبر 24 در رابطه با تاثیر بارش ها بر ذخایر منابع آبی اظهار کرد: «بارش‌ها در صورتی بر ذخایر آبی و جبران خشکسالی تأثیر خواهد داشت که به‌صورت مداوم، جامد (برف) باشد و بلافاصله پس‌ازآن کاهش دما داشته باشیم. اما اگر بارش‌ها در کوتاه‌مدت به میزان زیاد باشد تبدیل به سیلاب شده و یا به‌صورت رواناب از بین خواهد رفت.»

وی درباره خطر بروز سیلاب گفت: «خطر بروز سیلاب در نواحی شمالی کشور امری طبیعی است اما قابل ذکر است که هر جا سه شرط تداوم بارش، جامد بودن آن و کاهش بلافاصله دما، وجود نداشته باشد خطر بروز سیلاب امکانپذیر است؛ البته در این خطر، کم بودن پوشش گیاهی و شیب زمین هم نقش زیادی دارد به‌علاوه پوشش‌های گیاهی که عموماً با تغییر کاربری زمین و ساخت‌و‌سازها از بین رفته، بارش‌ها راهی برای نفوذ پیدا نمی‌کنند و تبدیل به رواناب می‌شوند.»

براتی در ادامه افزود: «در ایران نیز به علت موقعیت نامناسب جغرافیایی 70 درصد بارش‌ها تبخیر شده و تنها 30 درصد آن به ذخایر آبی افزوده می‌شود.»