چگونه با آلودگی هوا مقابله کنیم؟

در ادامه این گزارش آمده است: ابتلا به سرطان، تنها یکی از اثرات آلودگی هوا بر روی انسان‌هاست. گذر زمان اثرات وحشتناک آلاینده‌های غیرطبیعی بر بدن، مغز و روح انسان را بیشتر مشخص کرد. از همین رو، از میان بردن بیماری‌ها و اثرات منفی آلودگی هوا یکی از دغدغه‌های دائمی مدیران شهرهای بزرگ جهان بوده و هست. در ایران بحث آلودگی هوا از سال 1355 آغاز شد. 24 سال پس از این تاریخ، برای اولین بار برنامه‌ای برای مبارزه با آلودگی هوا در شهر تهران و هفت شهر بزرگ دیگر تصویب شد که تا سال 1384 به مرحله انجام نرسید. پس از این تاریخ بود که افزایش غیرقابل کنترل آلودگی هوا و بیماری‌هایی که در پی داشت، مسئولان را بیش از پیش نگران کرد.

از نحوه عملکرد مدیران و مسئولان برای رفع آلودگی هوا که بگذریم، لازم است بر کارهایی که هر فرد می‌تواند برای جلوگیری از هجوم آلاینده‌ها بر بدنش انجام دهد، تاکید داشته باشیم. حفظ امنیت بدن، یکی از بهترین راه‌هایی است که در چنین شرایطی می‌توان انجام داد.

پیش از خواندن مواردی درباره اثرات آلودگی هوا بر بدن انسان و ارائه راهکارهایی برای حفظ سلامت آن، بهتر است به دو نکته اشاره شود:

1. حساسیت افراد به آلودگی هوا یکسان نیست. افراد مبتلا به بیماری ریوی، سالخوردگان، بیماران قلبی، کودکان و زنان باردار بیش از همه از آن رنج می‌برند.

2. انواع مواد مضر در بدن، که آلودگی هوا نیز شامل آن‌هاست، از طریق راه‌های دفعی از بدن خارج می‌شوند. این دفع‌ها تعریق از راه پوست، سرفه از راه ریه، ادرار از راه کلیه و مدفوع از راه روده هستند.

آلودگی هوا با ما چه می‌کند؟

آلودگی هوا چه تاثیراتی بر روی بدن و روحیه انسان‌ها دارد؟ در اینجا تنها به 16 مورد از اثرات مخرب آلودگی هوا اشاره می‌کنیم:

- تخریب دستگاه‌های قلبی و عروقی

- افزایش احتمال بروز سکته‌های قلبی تا 4 برابر ممکن

- تشدید بیماری‌های تنفسی

- سوزش، قرمزی و آبریزش چشم

- شیوع بیماری‌های پوستی به دلیل وجود سُرب در آلودگی‌ها

- بی‌حوصلگی، سردرد، بی‌حالی و استرس

- افزایش و تشدید مبتلایان به بیماری ام‌اس

- خارش، خشکی، اگزما و حساسیت پوست (پوست عامل انتقال آلودگی به سایر اندام‌های بدن است)

- ریزش مو

- کاهش ضریبِ هوشی کودکان

- فراموشی

- پرخاشگری

- آلوده شدن خون

- عقب‌ماندگی ذهنی

- نفخ معده

- اختلال در تمرکز

علاوه بر این اثرات، شیوع و گسترش بسیاری از بیماری‌ها، به دلیل آلودگی هواست. برخی از این بیماری‌ها را بشناسیم:

- بیماری آمفیزم (کوتاهی نفس)

- برونشیت مزمن (سرفه‌های پی در پی و تخریب مژک‌های مجاری تنفسی)

- حساسیت (عکس‌العمل‌های آلرژیکی)

- آسم (تنگی نفس)

- سرطان ریه، معده، خون و بیماری‌های قلبی

- ابتلا به فشار خون بالا در زنان باردار و خطر ابتلا به اوتیسم جنین در این زنان

با توجه به اثرات مخرب و منفی آلودگی هوا، هر فرد می‌تواند دستِ کم این اثرات را خنثی و یا کم کند. انجام و یا عدم انجام برخی کارها در کنار خوردن برخی مواد غذایی می‌تواند به حفظ سلامت بدن در برابر آلاینده‌ها کمک کرد. جدی گرفتن این دستورات و توصیه آن‌ها به دیگران، علاوه بر خودمان، به سلامتی فرزندان و همه افراد جامعه‌ امان کمک خواهد کرد.

چه بکنیم؟ چه نکنیم؟

در روزهایی که هوا آلوده است در اولین قدم سعی کنید در خانه بمانید و جز در موارد ضروری خارج نشوید. تنها چند دم و بازدم کافی است تا ریه‌ها و پوست‌تان از آلاینده‌ها پر شوند و با سایر نقاط بدن برسند.

اگر خیلی اهل ورزش کردن هستید، در این روزها هیچ‌کجا جز محیط بسته خانه را انتخاب نکنید. ورزش کردن موجب بالارفتن فعالیت تنفسی بدن و در نتیجه کشیدن نفس‌های تند و پشت سر هم می‌شود که به تبع آلودگی زیادی را به ریه‌ها و بدن منتقل می‌کند.

مواد غذایی بازِ خود (مانند میوه‌ها و سبزی‌های غیربسته‌بندی) را تنها از مکان‌های سرپوشیده تهیه کنید. برای مثال از وانتی‌ها و یا دستفروشان که مواد و کالاهایشان در معرض آلودگی هوا است خرید نکنید.

از ماسک استفاده کنید. هرچند ممکن است بسیاری از ما از داشتن ماسک بر روی صورت احساس ناراحتی کنیم، اما این کار ساده بسیار به ما و مجاری تنفسی‌امان کمک خواهد کرد. قیمت ماسک‌های ساده در داروخانه‌ها، قیمتی نسبتا مناسب است و می‌توان آن را در زمستان‌ها که هوا آلوده‌تر است و یا در سایر روزهای آلوده، در سبد خریدهای بهداشتی‌امان قرار دهیم.

مواد آرایشی آلودگی هوا را به سرعت جذب پوست و چشم‌ها می‌کنند. بنابراین بهتر است زن‌ها در این روزها کمتر از مواد آرایشی استفاده کنند.

چه بخوریم؟

از آنجایی‌که آلودگی بیشترین تاثیر را بر اندام‌های داخلی بدن ما می‌گذارد، مواد غذایی بسیاری هستند که می‌توانند ما را در برابر آلودگی‌هایی که از راه‌ خون، پوست و ریه‌هایمان به بدنمان وارد شده‌اند ایمن کنند. این غذاها بیش از هر چیز از طریق اندام‌های دفع مواد اضافی موجود در بدن – یعنی پوست، ریه، کلیه و روده – عمل می‌کنند. برخی از این مواد غذایی را بشناسید:

- سبزی‌ها، میوه‌های تازه، روغن سویا، آفتابگردان و جوانه گندم حاوی آنتی‌اکسیدان هستند و از بدن محافظت می‌کنند. خوردن 400 گرم سبزی در روز لازم است.

- مصرف روی در کاهش اثر آلودگی مفید است. برای رسیدن به این ماده خوردن غلات توصیه می‌شود.

- ماده پکتین سرب موجود در آلودگی را از بدن دفع می‌کند. این ماده بیش از هرچیزی درون سیب قرار دارد. علاوه بر سیب می‌توان به سایر میوه‌هایی که پکتین دارند اشاره کرد؛ گریپ‌فروت، لیمو، هویج و پرتغال از این دسته‌اند. بهتر است روزانه حداقل یک سیب بخورید.

- مصرف شیر و لبنیات اثرات آلودگی بر دستگاه گوارش را کم می‌کنند. حداقل دولیوان شیر در روز باید بنوشید.

- خوردن گوشت نیز به دلیل این‌که آهن موجود در آن، اثرات مخرب سُرب موجود در آلودگی هوا را از بین می‌برد، توصیه می‌شود.

- سیر و پیاز نیز به این دلیل که دارای گوگرد هستند، از دستگاه تنفسی محافظت می‌کنند.

- کمبود کلسیم موجب جذب سُرب می‌شود. بنابراین برای جلوگیری از جذب این ماده بهتر است این کمبود را با خوردن موادی مانند ماست جبران کنید.