آفات مدرک‌گرایی در ایران

خبرگزاری تسنیم: دکتر امیرمحمود حریرچی با اشاره به فشار آزمون کنکور و اثرات مخرب این آزمون بر نظام آموزشی کشور اظهار کرد: کشور‌هایی مثل ایران فقط از طریق کنکور دانشجو جذب می‌کنند، اما در کشور‌های دیگر برمبنای عملکرد در سال‌های آخر دبیرستان، علایق و استعداد‌هایی که دارند، پذیرش شده و ادامه تحصیل می‌دهند.

وی افزود: مدرک‌گرایی شدیداً در ایران افزایش داشته است، تعداد فارغ‌التحصیلان در کشور بسیار زیاد است یعنی از ۸۳ میلیون جمعیت ایران ۲۲ میلیون زیر ۱۸ سال هستند و ۲۰ میلیون بالای ۱۸ ساله‌ها نیز مدرک دانشگاهی دارند.

حریرچی ادامه داد: این موضوع خیلی برای ما نامتناسب و مضر است، زیرا دانش و مهارت لازم و به‌روز را به این نفرات نداده‌ایم؛ این افراد تنها مدرک دانشگاهی دارند و از طرفی شغلی برای این فارغ التحصیلان به تناسب تحصیلی که داشته‌اند، وجود ندارد؛ به نظرم کودکان ما یا کودکان کار هستند یا کارنامه و برنامه‌ای برای آن‌ها نداریم.

این جامعه‌شناس متذکر شد: ۴ میلیون کودک در جامعه داریم که بین ۶ تا ۱۵ سال سن دارند، اما به جهت نیاز خانواده به کار کردنشان، مجبور به ترک تحصیل شده‌اند؛ کودکانی نیز وجود دارند که در نقطه مقابل قرار دارند مثلا والدینشان سالی ۲۰ میلیون تومان برای مدرسه غیرانتفاعی هزینه می‌کنند تا بتوانند در آینده به تحصیلات عالی بپردازند.

وی تصریح کرد: متاسفانه دوران کودکی و نو جوانی را از جوانانمان به‌ویژه دانشجویان گرفته‌ایم که فقط برای گرفتن مدرک دانشگاهی تلاش کنند؛ ایران بیشترین مراکز آموزش عالی در دنیا را نسبت به جمعیتش دارد؛ همان طور که می‌دانید ۲۸۰۰ مرکز آموزش عالی در کشور وجود دارد، اما کشوری مثل ژاپن که جمعیتی حدود ۱۲۰ میلیون دارد تعداد مراکز آموزش عالی آن‌ها حدود ٦۰۰ مرکز است؛ متاسفانه، چون کار نداشتیم، راه دانشگاه را باز کردیم و همینطور فقط مدرک داده‌ایم و در نهایت در نهایت آموزش امروزه تبدیل به کالا شده است.

حریرچی به ایسکانیوز گفت: حدود ۱۰۰ هزار فارغ‌التحصیل مقطع پی‌اچ‌دی داریم که جذب نشده و در ایران بیکار هستند و ۱۷ هزار پزشک که حتی به نظام پزشکی هم مراجعه نکرده‌اند و به کار‌های آزاد روی آورده‌اند تا درآمد بیشتری داشته باشند؛ آمار اتحادیه بنگاه‌داران کشور نشان می‌دهد که بالای ۱۷۰۰ پزشک داریم که مشغول فعالیت معاملات ملکی هستند!

وی خاطرنشان کرد: آنقدر کودکی و نوجوانی جوانانمان را درگیر کلاس درس و انواع کلاس‌های مرتبط با ادامه تحصیل کرده‌ایم و به جوان فشار می‌آوریم که از این دوران‌ها چیزی نمی‌فهمند و در آخر به تفریحات دیگری روی می‌آورند و همین باعث می‌شود تا استعمال دخانیات و مواد مخدر بین جوانان رایج شود؛ خانواده‌ها فقط به دنبال این هستند تا فرزندشان مدرک بگیرند و کاری به روحیات، تمایلات و استعداد‌های فرزندشان ندارند؛ با این حساب نباید توقع داشت که همان جوان از روی فشار به دنبال تفریح سالم برود.