24 آبان‌ماه؛ سالروز عروج صاحب تفسیر المیزان

به گزارش ایکنا از آذربایجان‌شرقی، ۲۴ آبان‌ماه سال ۱۳۶۰ هجری شمسی، روزی است که عالم فرزانه و مفسر بزرگ علامه طباطبایی دیار فانی را به سوی سرای باقی ترک کرد؛ عالمی که همیشه از ابدیت سخن می‌گفت و با فنای در خدای خویش و آنچه خدایی بود، باقی شد.

علامه سیدمحمدحسین طباطبایی، سال 1281 شمسی در شهر تبریز در خیابان مسجد کبود، در منزل شخصی پدرشان حاج سید محمد آقا طباطبایی متولد شدند! مادر ایشان نیز ربابه خانم از فامیل یحیوی تبریز، دختر غلامعلی یحیوی و از اشراف تبریز بودند. چهار یا پنج سال پس از تولد ایشان، خداوند برادری به ایشان عطا می کند که او را محمد حسن نام می‌نهند و کمی پس از تولد محمد حسن، مادر ایشان فوت می‌کند. تقریباً پنج سال بعد، پدر ایشان هم فوت می‌کند. در این زمان دو برادر یکی 9 سال و دیگری پنج ساله بودند.

سیدمحمدحسین همان‌طور که روش درسی آن روزها بود، به فراگیری قرآن پرداخت و سپس از سن ۹ سالگی به مدت شش سال به همراه برادرش، از ادیبی به نام شیخ محمدعلی سرائی،‌ کتاب‌هایی چون گلستان، بوستان، نصاب‌الصبیان، انوار سهیلی، تاریخ عجم، منشات امیرنظام و ارشاد الحساب را فرا گرفت و علاوه بر آن، زیر نظر میرزاعلی نقی خطاط به یادگیری فنون خوشنویسی پرداخت. ایشان پس از طی دوران تحصیل در مکتب‌خانه، راهی مدرسه طابیه تبریز شد تا تحصیلات خود را در علوم دینی دنبال کند. در همان ایام، وقتی ۲۳ سال بیشتر نداشت، تصمیم به ازدواج می‌گیرد. از یکی از بستگانش خواستگاری می‌کند و چون فامیل بودند، با این ازدواج موافقت می‌کنند. یک سال بعد از ازدواج بود که سیدمحمدحسین مزه پدر شدن را می‌چشد و اسم فرزند اولش را، محمد می‌گذارد.

سیدمحمدحسین و برادرش سیدمحمدحسن در سال ۱۳۰۴ هجری ‌شمسی تحصیلات مقدماتی را در مدرسه طالبیه تبریز به پایان رساندند. اما روح پرعطش آنان هنوز سیراب نشده بود.

این دانشمند فرزانه 11 سال در کنار مرقد امیرالمومنین علی بن ابی طالب(ع) علم آموخت و در این میان فقه، اصول، فلسفه، ریاضیات، رجال را از محضر استادانی همچون آیت الله نائینی، سید ابوالحسن اصفهانی، سید حسین بادکوبه‌ای، سید ابوالقاسم خوانساری، حجت، حاج میرزا علی ایروانی و میرزا علی اصغر ملکی یاد گرفت.

این عالم بزرگ در سال 1314 به زادگاهش برگشت و دوران 10 ساله اقامتش در تبریز همراه با تدریس و تألیف سپری شد و فصلی جدید از حیات وی را فراهم کرد.

علامه طباطبایی، در سال ۱۳۳۳ هجری ‌شمسی نگارش تفسیرالمیزان اثر بزرگ خویش را آغاز کرد و ۱۷ سال طول کشید تا آن را به پایان برساند؛ اثری جالب و دلنشین که نظیر آن تا به حال نوشته نشده است.

به عقیده آیت‌الله العظمی خویی، علامه برای نوشتن این اثر، خود را تصفیه کرده بود. شهید مطهری هم می‌گوید: «همه تفسیرالمیزان با فکر نوشته شده... من معتقدم بسیاری از این مطالب از الهامات غیبی است. کمتر مشکلی در مسائل اسلامی و دینی برایم پیش آمده که کلید حل آن را در تفسیرالمیزان پیدا نکرده باشم.»

علامه شاگردانی همچون آیت الله سید علی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، شهید مرتضی مطهری، آیت‌الله جوادی آملی، آیت‌الله مصباح یزدی، شهید مظلوم آیت الله دکتر بهشتی ، شهید باهنر و دهها دانشمند و عالم دیگر را به جهان اسلام تقدیم کرده است.

سرانجام روح پاک و الهی حکیم عارف و مفسر وارسته در 18 محرم 1402 قمری (24 آبان 1360 شمسی ) به دیار ملکوت رهسپار شد.
پیکر مطهر علامه محمد حسین طباطبایی در قم آرمیده است.

از این عالم فرزانه علاوه بر تفسیر بزرگ المیزان، بدایه الحکمه، نهایه الحکمه، اصول فلسفه و روش رئالیسم حاشیه بر کفایه، شیعه در اسلام، مجموعه مذاکرات با پروفسور هانری کربن ، خلاصه تعالیم اسلام روابط اجتماعی در اسلام، انسان و اجتماع و رشد اجتماعی به یادگار مانده است.

انهای پیام