چشم‌ های جهان در انتظار ثبت جهانی آرامگاه فردوسی/ جایگاه بالای شهر تاریخی توس در توسعه گردشگری

فردوسی مردی سخن آفرین که بذر زبان پارسی را با برگرفتن از داستان‌های اسطوره‌ای ایرانی پرورش داد و با این کار روح دوباره‌ای به تاروپود از هم گسیخته‌ ادبیات پارسی بخشید و به نفس‌های آخر هویت ایرانی جانی تازه داد و توانست نام خود را در دل تاریخ ایران زنده نگاه دارد.

اکنون چندین سال است که از خلق سروده‌های حماسی فردوسی در شاهنامه می‌گذرد. اثری که هنوز برای هر نسلی تازه گی دارد و بوی قدمت می‌دهد و مایه شگفتی جهانیان و افتخار ایران است و حالا بحث‌های زیادی پیرامون ثبت جهانی شدن آرامگاه او وشهر تاریخی توس زادگاه این بزرگ مرد شکل گرفته است.

عده‌ای معتقدند که بقعه فردوسی و شهر تاریخی توس نه تنها از منظر تاریخی از ارزش بالایی برخوردار است بلکه می‌تواند جایگاهی برای توسعه گردشگری در مشهد باشد و گردشگران و ادیبان زیادی را از سرتاسر جهان راهی خراسان کند، اما با سپری شدن ده سال از معرفی آرامگاه فردوسی و شهر تاریخی توس به سازمان فرهنگی یونسکو هنوز هیچ اقدامی صورت نگرفته و این در حالی است که چشم‌های زیادی برای جهانی شدن این دو اثر گران بها لحظه شماری می‌کند.

برای روشن شدن این موضوع به سراغ احسان زهره وندی مدیر پایگاه میراث فرهنگی توس رفتیم .

وی درباره تعداد گردشگران در محوطه آرامگاه فردوسی و شهر تاریخی توس و همچنین شرایط ثبت آثار تاریخی ایران در یونسکو می‌گوید: به طور متوسط در روز ۱۲۰۰ نفر از محوطه فرهنگی شهر توس دیدن می‌کنند و هر کشوری در سال بیش از دو اثر نمی‌تواند به یونسکو معرفی کند که به طور کلی جهانی شدن آثار فرهنگی در این سازمان روند زمان بری است و باید هر اثر طبق دستورالعمل یونسکو شرایط خاصی را دارا باشد.

وی در ارتباط با ثبت موقت آرامگاه فردوسی می‌افزاید: ما کار ثبت موقت را در سال ۲۰۰۷ آغاز کردیم و در حال حاضر برای جهانی شدن این دو اثر فرهنگی در یونسکو مشغول فراهم آوری زیر ساخت‌های لازم هستیم.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر توس در زمینه اقدامات صورت گرفته تصریح می‌کند: تا کنون ۳۴۰ هکتار معدن غیر مجاز را در آن محوطه طبق قوانین جمع آوری کردیم. همچنین جلوی تردد تمام وسایل نقلیه سنگین و ساخت وساز‌های غیر مجاز که باعث خسارت به آثار می‌شد را با همکاری شهرداری گرفتیم؛ و اکنون با کمک شهرداری مشهد به سمت تفاهم نامه‌ای مبنی بر ساماندهی ۷ هکتار از محوطه آرامگاه فردوسی پیش می‌رویم.

زهره وندی در باره برنامه ها‌ی در نظر گرفته شده در شهر تاریخی توس می‌گوید: طرح یک پلان برنامه ریزی شده برای شهر تاریخی توس را در نظر گرفته ایم که طبق این پلان کار مرمت وبازسازی برج وباروی شهر توس را با اختصاص اعتبار ۳ میلیارد تومان آغاز کردیم ،همچنین زیر ساخت‌های آرامگاه فردوسی بسیار قدیمی بودند که ما توانستیم تمامی این زیرساخت هارا به روز رسانی کنیم.

وی درباره جمع آوری دکل‌های برق که یکی از شرایط یونسکو برای ثبت جهانی آرامگاه فردوسی است می‌افزاید: میراث فرهنگی اقداماتی را برای جمع آوری این دکل‌ها انجام داده تا به حریم شهر توس وآرامگاه فردوسی خدشه‌ای وارد نشود و امیدواریم ظرف چندین سال آینده بتوانیم این دکل ها را جابه جا کنیم.

محمد جعفر یاحقی استاد دانشکده ادبیات و عضو هیئت امنا شهر تاریخی توس درباره جایگاه فردوسی در جهان می‌گوید: فردوسی بزرگترین شاعر ملی ما ایرانیان است که شاهنامه او تاثیر زیادی بر فرهنگ و زبان مردم داشته است و در مقیاس جهانی شخصیت فردوسی مورد قبول سازمان فرهنگی یونسکو است.

وی درباره ثبت آرامگاه فردوسی در یونسکو می‌افزاید: سازمان فرهنگی یونسکو علاقه مندی زیادی به ثبت آرامگاه فردوسی داشته، اما باید زیر ساخت‌های لازم به گونه‌ای که در شان فردوسی باشد صورت گیرد و این کار پیگیری‌های جدی را می‌طلبد.

یا حقی در ارتباط با ارزش تاریخی شهر توس تصریح می‌کند: این شهر یکی از باستانی‌ترین شهر‌های ایران است که ارزش‌های تاریخی بسیاری از جمله دیوار کهن دژ، خانگاه معروف به هارونیه، برج وبارو در آن نهفته است که هر کدام از این‌ها می‌تواند افتخارات بسیاری را نصیب تاریخ ایران کند؛ و از همه این‌ها مهمتر این شهر افراد مشهوری مثل فردوسی حکیم و نصیرالملک را در خود پرورش داده است.

وی در ارتباط با جایگاه فردوسی در ادبیات فارسی اظهار می‌دارد: این شاعر توانمند بر قلمرو ادبیات ایران حکومت می‌کند وشاهنامه اثر بزرگی است که پهنه آن را چه در ایران و چه در خارج از ایران دربرگرفته است.

نرگس شالچیان معاون گردشگری و امور زائرین سازمان اجتماعی شهرداری مشهد در ارتباط با نقش آرامگاه فردوسی در توسعه گردشگری شهر مشهد می‌گوید: در تمام دنیا جاذبه‌ها مهمترین عوامل توسعه گردشگری هستند و دو قطب گردشگری مهم در شهر مشهد نهفته است که ابتدا حرم امام رضا (ع) است که هویت مذهبی مشهد را شامل می‌شود و دیگری بقعه فردوسی است که در ترویج گردشگری فرهنگی نقش موثری دارد.

وی در زمینه زیرساخت‌های لازم در شهر مشهد می‌افزاید: مشهد پتانسیل‌های فراوانی در توسعه گردشگری دارد و باید درکنار گردشگری مذهبی گردشگری فرهنگی نیز محیا باشد که آرامگاه فردوسی می‌تواند نمونه بارز این مساله باشد، اما باید زیر ساخت‌های لازم برای جذب توریست به این مکان تاریخی فراهم شود.

شالچیان درباره عوامل تاثیر گذار بر جذب گردشگر تصریح می‌کند: گردشگری عوامل اولیه وثانویه دارد که زیر ساخت‌های لازم همان عوامل اولیه هستند و عوامل ثانویه یعنی فرد پس از بازدید از مناطق گردشگری آن مکان را به دوستان خود معرفی کند که این امر نیاز‌مند دارا بودن همان عوامل اولیه است که بدون زیرساخت‌های لازم ممکن نمی‌شود ودر ابتدا باید شرایطی موثر را در حیطه زیر ساخت‌های لازم در آرامگاه فردوسی به وجود آورد.

امروزه حفظ و مرمت بنا‌های تاریخی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، کشور‌های دارنده این بنا‌ها خود را میراث دار آئین کهن می‌دانند و ثبت چنین آثاری در یونسکو خود بیانگر قدمت تاریخی آن کشور است.