اسکار؛ از حضور ناموفق ایران تا بخت زیاد مکزیک

به گزارش جام نیوز به نقل از رادیو فردا، بیراه نیست اگر بهترین فیلم‌های شرکت کننده در جوایز آکادمی علوم و هنرهای سینما، معروف به اسکار، را فیلم‌های غیرانگلیسی زبان آن بدانیم که برای جایزه اسکار «بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان» (که در ایران با نام «بهترین فیلم خارجی» هم شناخته می شود) از کشورهای مختلف با هم رقابت می‌کنند و غالباً هم رقابت سختی برپاست برای دریافت شاید «هنری‌ترین» جایزه اسکار.

هر سال کشورهای مختلف جهان، یک فیلم خود را انتخاب و برای این آکادمی می‌فرستند و در نهایت در موعدی زودتر از اعلام نامزدهای اسکار، ۹ نامزد اولیه دریافت این جایزه اعلام می‌شود.

امسال ۸۷ کشور فیلم‌های خود را برای دریافت این جایزه ارسال کردند که نسبت به سال قبل پنج مورد کمتر است.

ایران در سال ۱۹۷۷ برای اولین بار فیلمی را برای دریافت این جایزه معرفی کرد («دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی) که این فیلم به فهرست فیلم‌های پذیرفته شده راه نیافت.

پس از وقوع انقلاب بهمن ۵۷ و قوت گرفتن شعارهای سیاسی، ایران به مدت ۱۷ سال فیلمی را برای دریافت این جایزه آمریکایی ارسال نکرد اما در سال ۱۳۷۳ برای اولین بار پس از انقلاب فیلم «زیر درختان زیتون» ساخته عباس کیارستمی به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی ارسال شد که موفقیتی به همراه نداشت؛ اما سه سال بعد، فیلم «بچه‌های آسمان» ساخته مجید مجیدی، برای اولین بار جزو نامزدهای اسکار قرار گرفت و سازنده‌اش در این مراسم شرکت کرد.

«جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی در سال ۲۰۱۲ اولین جایزه اسکار سینمای ایران را به ارمغان آورد و فرهادی در سال ۲۰۱۷ ، با فیلم «فروشنده» این موفقیت‌اش را تکرار کرد.

در سال ۲۰۱۸ فیلم «نفس» ساخته نرگس آبیار از ایران ارسال شد که مشخص بود بختی نخواهد داشت و برای اسکار ۲۰۱۹ هم فیلم «بدون تاریخ، بدون امضاء» ساخته وحید جلیلوند انتخاب شد که به فهرست نامزدهای اولیه راه نیافت. فیلم «رونا، مادر عظیم» ساخته جمشید محمودی هم که محصول مشترک ایران و افغانستان است، به عنوان نماینده افغانستان به جوایز آکادمی ارسال شد اما در فهرست برگزیدگان اولیه جایی نداشت.

آخرین ساخته اصغر فرهادی، «همه می‌دانند» که جشنواره کن امسال را افتتاح کرد، به نوشته مطبوعات غربی به دلیل محصول اسپانیا بودن، نمی‌توانست به عنوان نامزد ایران انتخاب شود. از سویی در حالی که همه گمان می‌کردند فرهادی با دو اسکار در کارنامه، نماینده امسال اسپانیا خواهد بود، از راه یافتن به اسکار بازماند.

در اواخر ماه اوت مطبوعات اسپانیایی بالاخره اعلام کردند که «همه می‌دانند» به دو نامزد قبلی برای ارسال به جوایز اسکار اضافه شده و یکی از این سه فیلم منتخب برای اسکار فرستاده خواهد شد، اما در نهایت اسپانیایی‌ها فیلم «قهرمانان» ساخته خاویر فسر را انتخاب کردند که به فهرست اولیه برگزیدگان راه نیافت.

«روما» و بوی خوش اسکار

در بین ۹ نامزد اولیه دریافت جایزه بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان که به تازگی اعلام شد، به نظر می‌رسد «روما» (یا رم؛ محله‌ای در نیومکزیکو) ساخته آلفونسو کوآرون از مکزیک، بیشترین بخت را دارد و البته از همه لایق‌تر است؛ فیلمی که منتقدان همه یک صدا به تحسین‌ آن پرداخته‌اند و در مجله «سایت‌اندساوند» و روزنامه گاردین عنوان بهترین فیلم سال را کسب کرده است: یک فیلم شگفت‌انگیز سیاه‌وسفید درباره لایه‌های مختلف طبقاتی و مفهوم خانواده که در فضایی کند اما بسیار درگیر کننده، رابطه یک خانواده با خدمتکارشان را در دهه هفتاد میلادی می‌کاود؛ فیلمی محصول نتفلیکس که به حق جایزه شیر طلایی بهترین فیلم جشنواره ونیز را از آن خود کرد.

هرچند بیشترین بخت از آن برنده جایزه جشنواره ونیز است، اما برندگان جشنواره کن هم حضور گسترده و حتی غیرمترقبه‌ای در بین نامزدهای اولیه این بخش اسکار دارند: «دزدان مغازه» ساخته هیروزاکو کوردا از ژاپن که نخل طلای جشنواره کن را نصیب برد؛ برنده جایزه بهترین کارگردانی کن، پاول پاولیکوفسکی از لهستان با فیلم دیدنی‌اش «جنگ سرد» (برنده اسکار برای فیلم پیشین‌اش، «آیدا») که به نظر می‌رسد از بخت‌های اصلی است؛ «کفرنائوم» ساخته نادین لبکی از لبنان که جایزه داوران کن را در کارنامه دارد که البته بعید است در نهایت بختی داشته باشد؛ «آیکا» ساخته سرگئی دورتسووی از قزاقستان که جایزه بهترین بازیگر زن کن را ربود و «سوختن» ساخته از کره جنوبی، که جایزه فیپرشی (منتقدان بین المللی) جشنواره کن را از آن خود کرد و در صورت راه یافتن به پنج نامزد نهایی، طلسم کره جنوبی را پس از پنجاه‌وهفت سال خواهد شکست.

اما فلورین هنکل فون دانرسماک سازنده فیلم برنده اسکار «زندگی دیگران» از آلمان، با فیلم تازه‌اش به نام «هرگز به سوی دیگر نگاه نکن» یکی دیگر از نامزدهای اولیه دریافت این جایزه است.

«گناهگار» ساخته گوستاو مولر از دانمارک که جایزه‌ای در جشنواره ساندنس نصیب خود کرد، نماینده سینمای اسکاندیناوی در این فهرست است و بالاخره، «پرندگان مهاجر» ساخته کریستینا گالگو و سیرا گوئرا از کلمبیا فهرست ۹ تایی اولیه بهترین فیلم‌های غیر انگلیسی زبان را تکمیل می‌کند.

از شگفتی‌های امسال قرار نگرفتن «داگمن» ساخته دیدنی متیو گارونه (از ایتالیا) و «مرز» ساخته تحسین شده علی عباسی از سوئد در این فهرست است.

نامزدهای نودویکمین دوره جوایز اسکار، روز ۲۲ ژانویه اعلام می‌شود و مراسم اهدای جوایز که در ۲۲۵ کشور جهان به طور مستقیم پخش می‌شود، روز ۲۴ فوریه برگزار خواهد شد.

115