آیا «رُما» تاریخ‌ساز می‌شود/ امکان شکستن طلسم نود ساله

خبرگزاری مهر-گروه هنر-محمدامین شکاری: فیلم «رُما» به کارگردانی آلفونسو کوارون که یک درام خودزیستنامه درباره زندگی یک خدمتکار در دوران پرآشوب سیاسی مکزیکوسیتی در دهه ۷۰ میلادیست می تواند در جوایز اسکار امسال به یک رکورد تاریخی دست پیدا کند زیرا در صورت کسب جایزه اسکار بهترین فیلم، به اولین فیلم غیرانگلیسی زبان تاریخ تبدیل خواهد شد که توانسته است جایزه اسکار بهترین فیلم در رقابت اصلی را به دست آورد.

طبق گفته ایندیپندنت، تا به امروز در طول تاریخ نودساله اسکار تنها ۱۰ فیلم غیرانگلیسی زبان نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم شده اند و البته هیچکدام نیز نتوانسته اند این جایزه را با خود به خانه ببرند. اولین این فیلم ها «توهم بزرگ» (۱۹۳۷) درام انسان دوستانه بی نظیر ژان رنوا بود. پس از «توهم بزرگ» بیشتر از ۳۰ سال زمان صرف شد تا فیلم دیگری این بار نیز با زبان فرانسوی نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم شود که این فیلم «زد» تریلر سیاسی درخشان کوستا گاوراس بود. پس از آن فیلم های «مهاجران»، «فریادها و نجواها»، «پستچی»، «زندگی زیباست»، «ببر خیزان اژدهای پنهان»، «نامه هایی از ایووجیما»،«بابل» و «عشق» به این مهم دست یافتند.

در طول ۹۰ دوره اخیر جوایز اسکار تنها فیلم «آرتیست» (۲۰۱۱) ساخته میشل آزاناویسوس نزدیک ترین فیلم به کسب این رکورد بود. «آرتیست» یک فیلم سیاه و سفید صامت فرانسوی با میان نوشته هایی به زبان فرانسه بود که توانست با قدرت اکثر جوایز مهم سال ۲۰۱۱ را به دست آورد اما این فیلم شامل این رکورد نمی شود. «آرتیست» صامت بود و اگر سختگیرانه بخواهیم در نظر بگیریم فیلم با وجود صامت بودن در سکانس پایانی دو خط دیالوگ به زبان انگلیسی نیز داشت و شاید به همین دلیل بود که در سال ۲۰۱۱ فرانسه فیلم دیگری را برای شرکت در بخش اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی فرستاد. در آن سال از سوی فرانسه فیلم «اعلان جنگ» ساخته والری دونزلی به اسکار فرستاده شد. باید تاکید کرد که فیلم آزاناویسوس قطعا مهم ترین معضل فیلم های غیرانگلیسی زبان را که زبان فیلم است، برای اعضای آکادمی نداشت. «آرتیست» با جایزه اسکار بهترین فیلمی که به دست آورد نام خود را به عنوان دومین فیلم صامت تاریخ سینما بعد از فیلم «بالها» ساخته ویلیام ولمن با بازی کلارا بو که پیش از این در نخستین دوره جوایز اسکار توانسته بود جایزه اسکار بهترین فیلم کسب کند، ثبت کرد.

با این حال امسال به نظر می رسد برخلاف خیلی از آن سال ها که همان زمان هم مشخص بود برخی از آن فیلم ها شانس چندانی برای دریافت اسکار بهترین فیلم ندارند، «رُما» با درو کردن جوایز سینمایی شانس بسیار زیادی برای ثبت این رکورد تاریخی داشته باشد. البته فراموش نکنیم که در کمال تعجب «رُما» محصول کشور مکزیک با وجود شانس زیاد برای کسب جایزه اسکار بهترین فیلم سال، در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان سال که چندی پیش فهرست کوتاه آن از سوی آکادمی اسکار اعلام شد چندان بی رقیب نیست و ممکن است با وجود کسب جایزه اسکار بهترین فیلم سال با تغییر دیدگاه چند عضو آکادمی دستش به جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان نرسد دلیل آن هم رقبای سرسختی چون «جنگ سرد»، «سوختن» و «دزدان فروشگاه» هستند.

اما می توان گفت در بخش بهترین فیلم سال برخلاف بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان تا به امروز رقیب چندان مهمی برای «رُما» دیده نشده است. تاکنون بسیاری از منتقدان تنها فیلم «ستاره ای متولد می شود» نخستین ساخته بردلی کوپر را رقیب نسبتا جدی «رُما» در جدال برای کسب اسکار بهترین فیلم سال قلمداد می کنند و فیلم هایی چون «سوگلی»، «کتاب سبز»، «اگر خیابان بیل زبان داشت»، «اولین اصلاح شده» و «پلنگ سیاه» را در قد و قواره رقابت با فیلم برنده شیرطلای ونیز کوارون نمی بینند.

«رُما» تا این لحظه که این مطلب نوشته شده است یک آمار کم نظیر از خود به جا گذاشته است زیرا این فیلم توانسته تاکنون جایزه بهترین فیلم سال منتقدان نیویورک، لس آنجلس، شیکاگو، دالاس، کانزاس، لاس وگاس، فیلادلفیا، سان فرانسیسکو، سیاتل، تورنتو و واشینگتن را از آن خود کند.

حال با توجه به این همه تحسین باید منتظر ماند و دید که آیا اعضای آکادمی اسکار سرانجام دست از محافظه کاری برخواهند داشت و فیلمی با زبانی غیر از انگلیسی را حایز دریافت بالاترین جایزه معتبرترین رویداد سینمایی اعلام می کنند یا اینکه «رُما» هم به صف فیلم های ناکام بالا می پیوندد. پاسخ این سوال، بامداد ۲۴ فوریه ۲۰۱۹ (۵ اسفند) در دالبی تئاتر هالیوود مشخص می شود.