محمدرضا لطفی در موسیقی جریان‌ساز و شخصیت‌ساز بود

آیین گرامیداشت یاد و خاطره محمدرضا لطفی درحالی در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد که بر جریان‌ساز و شخصیت‌ساز بودن لطفی در موسیقی ایران تاکید شد.

به گزارش ایلنا، آیین گرامیداشت یاد و خاطره محمدرضا لطفی، شامگاه جمعه ۱۴ دی ماه با حضور جمعی از اساتید و علاقه‌مندان به موسیقی اصیل ایرانی در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.

شهرام صارمی از کانون چاووش با ذکر این مطلب که لطفی که بیش از ۴ دهه خدمت‎رسان عرصه موسیقی ایرانی بود، گفت: دوران پربار زندگی‎ لطفی شامل نوازندگی، تدریس، برگزاری کنسرت‌های متعدد و در نهایت فرهنگ سازی است هنرمندان بسیاری وجود دارند که در عرصه هنر کارهای تاثیرگذاری انجام داده‎اند، اما اینکه این تاثیر زنجیروار ادامه یابد، فقط از هنرمندی همچون لطفی بر می‎آید، تاثیری که او از خود در موسیقی به جای گذاشت همچنان برجاست.

وی بدعت‎گذاری در ترجمان هنر را از ویژگی‎های آثار لطفی دانست و افزود: تاسیس کانون چاوش، مکتب‎خانه میرزا عبدالله و خانه شیدا از جمله فعالیت‎های بسیار تاثیرگذار لطفی است.

صارمی با اشاره به فعالیت‎های لطفی در عرصه پژوهش موسیقی گفت: لطفی مقاله‎ای با عنوان بنیان‌های نوازندگی تار دارد، با مطالعه این مقاله می‎توان به قوانین حاکم بر دستگاه‎های موسیقی ایران به خوبی آشنا شد.

وی همچنین با اشاره دوباره به تاسیس کانون چاوش پس از پیروزی انقلاب اسلامی توسط لطفی، ابتهاج و علیزاده افزود: این کانون تاثیرات شگرفی بر موسیقی داشته که امروز هم ادامه دارد. نگاه نو و به روز به موسیقی ایران همراه با دیگر هنرها و همراهی با اتفاقات اجتماعی ایران از دستاوردهای این کانون است.

صارمی در پایان سخنان خود گفت: لطفی در خارج از مرزهای ایران بسیار تاثیرگذار بود و فعالیت‎های گسترده‎ای چه در محیط‎های عمومی و چه محیط‎های دانشگاهی داشت، و این فعالیت‎ها منجر شد تا در خارج از ایران شناخت صحیحی از موسیقی ایران به وجود آید.

در ادامه برنامه امیر حسین رائی (از بنیانگذاران مکتب شیدا) ضمن بر شمردن ویژگی‎های موسیقی دستگاهی، موسیقی را از جمله هنرهای اجتماعی دانست که چندوجهی است. وی فعالیت‎های لطفی را در چندین مورد برشمرد و افزود: نخستین فعالیت لطفی تعلیم و تعلم موسیقی است. این هنرمند همواره تلاش داشت تا موسیقی دستگاهی به نسل‎های بعد انتقال دهد.

رائی همچنین افزود: لطفی به حضور منظم هنرجویان در کلاس، کوک دقیق، تشریح گرامر ردیف و ... بسیار اهمیت می‎داد. وی همواره اصرار داشت تا تمام دانسته‎هایش را به نسل بعد انتقال دهد، و در این راه از هیچ کوششی فروگذار نمی‎کرد.

او یک دیگر از فعالیت‌های برجسته لطفی را نوازندگی دانست و ادامه داد: نوازندگی لطفی به دو بخش تک‎نوازی و گروه‎نوازی تقسیم می‎شود. این هنرمند همواره از پرچمداران شورانگیزترین تک‎نوازی ها بوده است. وی همچنین بداهه‎نوازی را نیز احیا کرد.

وی افزود: گروه‎نوازی این هنرمند کاملا تحت تاثیر رخدادهای اجتماعی بود، وی همواره همگام با روح زمانه حرکت می‎کرد. لطفی همچنین بدنه موسیقی دستگاهی را تقویت کرد و کوشید دستگاه‎های مهجورمانده همچون نوا را ارائه و زنده کند.

رائی، لطفی را پرچمدار موسیقی معاصر ایران دانست و افزود: در حوزه پژوهش هم لطفی به موسیقی بسیار خدمت کرد. جلسات نقد و پرسش و پاسخ، انتشار کتاب‎های سال شیدا، نقد جریان نوگرایی در موسیقی ایرانی، بازتالیف و احیای هنر بداهه‎نوازی از جمله فعالیت‎های ماندگار محمدرضا لطفی بوده است.

در ادامه برنامه، سید عباس سجادی (مدیرعامل بنیاد آفرینش‎های هنری نیاوران) در سخنانی با ذکر این مطلب که هنر بدون مخاطب چیزی نیست گفت: اگر هنرمند مخاطب نداشته باشد گویی در دالان تاریکی به تنهایی نشسته است و می‎نوازد.

وی در ادامه با طرح سئوالی گفت: چرا باید مقام لطفی را گرامی داشت؟ در دنیایی که سلبریتی‎ها و فضای مجازی خود را به ما تحمیل می‎کنند بزرگ داشتن بزرگان از واجبات است.

وی افزود: دیروز یک هواپیمایی حامل تعداد بسیاری از هنرمندان موسیقی از تهران به بم رفت تا یکی از آرزوهای محمدرضا شجریان یعنی گشایش فاز نخست باغ هنر بم انجام شود. در این وانفسایی که هواپیماهای ما با مشکلات عدیده‎ای رو به رو هستند، چه چیزی باعث می‎شود که حدود هشتاد نفر از بزرگان موسیقی به بم سفر کنند، حسین علیزاده و گروهش به اجرای برنامه بپردازند و بعد بدون استراحت بازگردند. همه اینها از عشق است. نقشه این راه را خردمندی به نام محمدرضا شجریان کشیده، خردمندی که برآمده اندیشه‎های بزرگانی همچون محمدرضا لطفی است. از مهمترین خصوصیات لطفی جریان سازیو شخصیت سازی در موسیقی با ایجاد کانون های آموزشی و تربیت شاگردانم بود . با نگاهی به تمامی این عوامل درمی‎یابیم که چرا باید یاد لطفی، کسایی، شهناز، وزیری، صبا ، شجریان و ... را گرامی بداریم.

سجادی در پایان سخنانش گفت: لطفی چراغ راه است، حتی اگر در بین ما نباشد ما موظفیم قدر داشته‌هایمان را در عرصه هنر و فرهنگ بدانیم.

در ادامه مراسم بابک خضرایی استاد دانشگاه، لطفی را نادره دوران دانست که گستره فعالیت‎هایش از موسیقی فولکلوریک تا کار با ارکستر سمفونیک است. خضرائی گفت: لطفی موسیقی کلاسیک تا موسیقی خانقاهی را می‎شناخت و با شعر و انواع آن آشنا بود. او جانش را به این فرهنگ پیوند می‎داد. لطفی هیچ گاه کار پیش پا افتاده انجام نداد. این روحیه اش با صبا هماهنگ بود.

وی افزود : مهم‎ترین وجه کار لطفی آشنا کردن نسل روشنفکر جامعه با موسیقی دستگاهی ایرانی بود. بسیاری می‎پنداشتند که این موسیقی محفلی است. اما آثار لطفی تمام این تفکرات را عوض کرد. لطفی و دیگران، همچون علیزاده و مشکاتیان نشان دادند که در دشتی و ماهور، با تار و سنتور هم می‎شود سرودهایی پر شور ساخت. لطفی رموز نوازندگی را می‎دانست. وی عارف و عامی را شیدای موسیقی‎اش کرد. لطفی گروه‎نوازی را هم دگرگون کرد. لطفی همچنان که شجریان گفت خود هماورد یک گروه بود.

مجید درخشانی آخرین سخنران آیین یادبود محمدرضا لطفی بود. درخشانی گفت: دوست داشتم امشب ساز بزنم ولی آمادگی جسمی ندارم. من در محضر لطفی آموزش دیدم، از اخلاق و منش او خاطرات بسیاری دارم. لطفی در همه امور به ویژه تدریس به شاگردانش بسیار دقت داشت. این یک ویژگی بارز و برجسته است.

در پایان مراسم محمود مختوم (خواننده) و محمدامین اکبرپور (نوازنده تار) قطعه‎ای را به یاد لطفی در ابوعطا نواختند.

گفتنی است این چهارمین سال پیاپی است که در آستانه زادروز محمدرضا لطفی مراسمی به همت مکتب‎خانه میرزا عبدالله و بنیاد آفرینش‎های هنری نیاوران در فرهنگسرای نیاوران برگزار می‎شود.