بهره‌گیری از منابع تجدیدپذیر؛ توصیه یا الزام

صاحب نظران تاکید دارند که استفاده از منابع سوخت فسیلی در زندگی روزمره بشر، اعم از حمل و نقل، گرمایش و سرمایش و تولید انرژی برق، یکی از مهمترین دلایل تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای و اثرگذار بر گرمایش زمین و تخریب زیست بوم است.

دانشمندان سال‌هاست که استفاده از انرژی خورشید برای تولید برق در بخش‌های مختلف را مورد تاکید قرار داده و امروزه بر این اعتقاد هستند که توسعه نیروگاه‌های خورشیدی یک الزام محسوب می‌شود.

در سال‌های اخیر و با پایان یافتن دوره تعیین شده برای پروتکل کیوتو، پروتکل جایگزین آن تصویب شد که ایران نیز در آن عضویت دارد و مانند سایر کشورهای عضو به ازای تولید دی اکسید کربن اضافه بر سهم خود باید جریمه پرداخت کند!!

برق یکی از منابع اصلی تامین انرژی در جهان است که با توسعه فناوری و صنعتی جهان مصرف آن رشد زیادی پیدا کرده و طبق آمارها وضعیت مصرف انرژی نشان می دهد که شاخص شدت مصرف انرژی در ایران ۳.۹ برابر میانگین جهانی است‌.

تحقیقات نشان می‌دهد که ایران چهاردهمین تولیدکننده در صنعت برق و نوزدهمین مصرف کننده انرژی برق در جهان محسوب می‌شود و جزو بیست و پنج کشور پرمصرف دنیا در این بخش قرار دارد؛ تحقیقات نشان می‌دهد که بالا بودن سرانه مصرف برق در ایران با توجه به بحران خشکسالی، رشد قیمت نفت و گاز طبیعی سبب افزایش هزینه تولید برق در کشور شده به طوری که اقتصاد این صنعت را با مشکلات بزرگی مواجه کرده است‌.

براساس آخرین اطلاعات منتشر شده در سایت‌های مرتبط با وزارت نیرو، تا پایان سال گذشته، افزون بر ظرفیت ۱۱ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر برق آبی از طریق نیروگاه ‌ های آبی ظرفیت بزرگ، متوسط و کوچک تولید می‌شد و ۷۲ هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی برق در کشور فعال بود.

حدود ۲۲۰ مگاوات از این میزان، مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر بوده و از این مقدار نیز ۱۸۰ مگاوات انرژی از طریق باد و خورشید تولید می‌شده است؛ حال آنکه با توجه به رشد حدود هفت و نیم درصدی مصرف برق طی سی سال گذشته در ایران، به عقیده کارشناسان سالانه باید پنج هزار مگاوات نیروگاه جدید در کشور احداث شود تا پاسخگوی نیاز روز افزون به برق باشد.

تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که هم اینک بیش از بیش از ۱۵ هزار مگاوات توان اقتصادی و افزون بر ۴۰ هزار مگاوات ظرفیت فنی در کشور برای انرژی بادی شناسایی شده و در وسعتی به میزان ۲ هزار کیلومتر مربع، امکان نصب بیش از ۶۰ هزار مگاوات نیروگاه حرارتی خورشیدی وجود دارد‌.

آمارها نشان دهنده آن است که تا پایان سال گذشته، نزدیک به ۳۰۰ مگاوات انواع نیروگاه ‌ های تجدیدپذیر بادی، خورشیدی، زمین گرمایی، زیست توده، آبی کوچک، هیدروژن و پیل سوختی در قالب پروژه‌های پایلوت یا با سرمایه گذاری بخش خصوصی در ایران اجرا شده و براین اساس سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون کیلووات ساعت برق توسط این نیروگاه‌ها تولید و به شبکه برق عرضه می‌شود.

به گزارش ایسنا، چالش‌های پیش روی ایران زمین در خصوص لزوم حفظ منابع انرژی و بهره برداری مناسب از این منابع برای دستیابی به توسعه پایدار، این واقعیت را بیش از پیش پررنگ کرده که بهترین و مهمترین و در دسترس ترین راه پیشگیری از نابودی محیط زیست انسانی و جانوری، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است.

از طرفی تمام آگاهان و صاحب نظران تاکید داشته و دارند که در ایران خورشید یکی از منابع مهم انرژی است که با برنامه ریزی صحیح و جهتگیری درست می‌تواند سهم قابل توجهی در تولید انرژی برق مورد نیاز این کشور داشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز در گفت‌وگو با ایسنا‌، گفت: نزدیک به دو دهه است که استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر در دنیا به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است.

محمود یعقوبی با بیان اینکه سیاستمداران در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه این مهم را به عنوان اولویت در نظر گرفته و دنبال می‌کنند، گفت: آلودگی محیط زیست ناشی از سوخت‌های فسیلی، افزایش کمیت، کاریابی و توسعه منابع از جمله دلایلی است که سیاستمداران در کشورهای پیشرفته را برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله استفاده از پنل‌های خورشیدی هدایت کرده است .

وی ارزانی سوخت‌های فسیلی، عدم دنبال کردن استفاده از انرژی‌های خورشیدی توسط بسیاری از شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی و عدم توانایی دولت در سرمایه‌گذاری و ارتباط و جذب کشورهای توانمند در این حوزه را از جمله عواملی نام برد که مجموع آنها موجب عدم توسعه واقعی و پایا پای ایران با دیگر کشورهای دنیا از جمله کشورهای همجوار و جنوب حاشیه خلیج فارس در استفاده از پنل‌های خورشیدی شده است.

عضو هیئت علمی دانشکده مکانیک دانشگاه شیراز با بیان اینکه بهره‌گیری، ایجاد تکنولوژی و تولید فناوری حاصل از انرژی‌های تجدید پذیر مانند پنل‌های خورشیدی در ایران نسبت به کشورهای همجوار کمتر بوده است، اظهار کرد: کشورهای جنوب حاشیه خلیج فارس سرمایه گذاری‌های هنگفتی در این باره انجام داده‌اند. 20 درصد از سبد انرژی کشور ترکیه نیز به انرژی‌های خورشیدی اختصاص دارد.

یعقوبی ادامه داد: چندین سال است که در ایران برای توسعه این نوع انرژی برنامه‌ریزی می‌شود اما متاسفانه از ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی در کشور نسبت به دیگر کشورها حتی کشورهای همجوار هم کمترین استفاده را داشته‌ایم .

وی خاطرنشان کرد: هم‌اینک نزدیک به 700 مگاوات از انرژی ایران با انرژی‌های تجدید پذیر تامین می‌شود که حداکثر استفاده از پنل‌های خورشیدی در این سبد نزدیک به 300 مگاوات است در حالی‌که در کشورهای حاشیه خلیج فارس حدود هزار مگاوات از انرژی‌شان با انرژی تجدید پذیر تامین می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز عنوان کرد:‌ در برنامه ششم توسعه پیش‌بینی شده که حداکثر تا 5 هزار مگاوات از انرژی‌های خورشیدی استفاده شود در حالی‌که تا امروز تنها 700 مگاوات از این ظرفیت احصاء شده است .

به گفته یعقوبی، قبل از انقلاب زیرساخت استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر در ایران وجود داشت، در حالی ‎‌که کشورهای همجوار و حاشیه خلیج فارس از وجود چنین ظرفیت ‎ هایی در دنیا بی‌خبر بودند اما امروز از ما پیشی گرفته‌اند‌.

وی که اعتقاد دارد توسعه انرژی‌های خورشیدی هم کارآفرینی و هم کاهش آلودگی‌های زیست محیطی به دنبال دارد، گفت: مسئولان کشور خود به خوبی از مزایای این نوع انرژی اطلاع دارند اما تاکنون هم ضعیف عمل کرده‌ایم و هم حتی نتوانسته‌ایم به پیش‌بینی‌های برنامه توسعه‌ای کشور طی سال‌های گذشته برسیم‌.

عضو هیئت علمی دانشکده مکانیک دانشگاه شیراز گفت: به عنوان مثال کشور چین با بیش از یک و نیم میلیارد نفر جمعیت اعلام کرده که تا سال 2020 حدود 15 درصد از کل انرژی‌های خود را با بهره‌گیری از انرژی‌های تجدید پذیر تامین خواهد کرد، بنابراین نمی‌توان استفاده از این پتانسیل را در ایران نادیده گرفت.

این استاد دانشگاه در شیراز عدم ارتباط با دنیا را مهمترین مشکل ایران در توسعه انرژی‌های تجدید پذیر مانند پنل‌های خورشیدی عنوان کرد‌.