فقط 34 واحد توانسته اند واحد آر اند دی دارای مجوز ایجاد کنند

تحولات جدید، از لحاظ سرعت، مقیاس و پیچیدگی به هیچ تجربه بشری شبیه نیست و هیچگونه سابقه تاریخی ندارد. ضمن اینکه تقریباً همه صنایع را در بر می گیرد.

امکان اتصال میلیونها انسان به حافظه های با حجم بالا و پردازنده های پرقدرت، دسترسی به دانش نامحدود و حجم گسترده‌ای از اطلاعات، پیشرفت های عملی در حوزه های هوش مصنوعی، ربات، اینترنت، وسایل نقلیه خودکار تا پهبادها، نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی، ذخیره انرژی، محاسبات کوانتومی و همجوشی فن آوری های مختلف که مرزهای زیستی، دیجیتالی و فیزیکی را در می‌نوردد، نمونه هایی از این تحولات است.

وسعت و عمق این تغییرات، نشانگر انقلابی بنیادین در کل نظام های تولید، مدیریت، کنترل، کار و ارتباطات است که از آن به عنوان انقلاب چهارم در صنعت یا فن آوری های بالا سطح "High Tech" یاد می شود.

الوین تافلر، نویسنده و آینده‌پژوه آمریکایی در کتاب "جابجایی قدرت" می گوید: استفاده از دانش "های – تک" در صنایع، معادلات را به گونه ای بر هم زده است که دیگر جمعیت و ثروت عامل اصلی قدرت و رقابت نیست.

صنایع "های – تک" با چهار ویژگی وارد دنیای تولید شده است: نخست تکنولوژی محوری، دوم دانش گرایی، سوم نوآوری و چهارم تولید ارزش افزوده بالا در محصول نهایی است.

یکی از عواملی که سبب شده است غالب صنایع در ایران هنوز نتوانند قابلیت رقابت با محصولات خارجی را پیدا کنند، قدیمی بودن خود صنایع است.

در حالی که در صنایع کشورهای پیشرفته از "های – تک" استفاده می شود، ماشین آلات صنعتی در ایران، هنوز قدیمی است و نمی تواند کیفیت قابل رقابتی با کالا های مشابه خارجی تولید کند.

آقای رحیمی تولیدکننده شیشه های سکوریتی در گلستان است که مثل بسیاری دیگر از همکارانش، همچنان از دانش نسل دوم و سوم در تولید استفاده می کند.

او می گوید: مصرف انرژی و هدر رفت دستگاه هایش بالا است. ضمن اینکه هر از چند گاهی تنظیمات آنها بر هم می خورد.

به گفته آقای رحیمی این عوامل دست به دست هم می دهند تا حاصل کار، کالایی با کیفیت به مراتب پایین تر در مقایسه با مشابه خارجی آن و هزینه تمام شده بیشتر باشد.

در رقابت جهانی بازار، تولید کیفی کالاهای مورد نیاز و متناسب با سلیقه و درآمد مردم، راهی است که سبب می شود کالاهای داخلی، برنده باشند و از ورشکستگی کارخانه ها نیز جلوگیری می کند.

مسئول بخش آموزش و تحقیق و توسعه صنعت، معدن و تجارت گلستان می گوید: در جهان، ایجاد بنای کارخانه، خرید و نصب تجهیزات، استخدام و تربیت نیروی متخصص، تامین بودجه سرمایه در گردش و مواد اولیه، فقط 10 درصد از مدیریت کارخانه داری است.

به گفته آقای کاظمی: 90 درصد دانش مدیریت کارخانه را شناخت سلیقه و آگاهی از توان خرید مشتری، آشنایی با کیفیت و طراحی کالاهای مشابه در بازار و خلاقیت و تنوع تشکیل می دهد که با تحقیق به وجود می آید و به "آر اند دی" مشهور است.

تحقیق و توسعه (Research and development) که به اختصار R D نامیده می شود، دانشی مبتنی بر تحقیق و پیش نیازی برای استفاده از "های – تک" است که در نهایت به کارآمدی و توسعه صنعت منجر می شود.

مسئول بخش آموزش و تحقیق و توسعه صنعت، معدن و تجارت گلستان می گوید: با وجود تصویب قانون حمایت از واحدهای تحقیق و توسعه، در گلستان با داشتن بیش از یکهزار و 200 واحد صنعتی، فقط 34 واحد توانسته اند واحد "آر اند دی" دارای مجوز ایجاد کنند و به همین تعداد هم واحد بدون مجوز ایجاد کرده اند .

به گفته آقای کاظمی: حدود 40 شرکت مشاوره صنعتی هم نقش بخش "آر اند دی" را برای صنایع استان بازی و مشکل یک واحد صنعتی داخلی را با بررسی واحد های صنعتی مشابه دنیا و راه حل های بکار گرفته در آنها رفع می کنند.

معاون پارک علم و فن آوری گلستان اما نگاه خوشبینانه تری به واحد تحقیق و توسعه در این استان دارد.

آقای عمرانی می گوید: وجود 20 شرکت در پارک علم و فن آوری و 84 شرکت عضو مرکز رشد در گلستان، نشان از تغییر نگاه به صنعت مبتنی بر دانش های روز دارد.

به رغم پر منفعت بودن وجود "آر اند دی" در واحدهای صنعتی، اما روشن است که هنوز ضرورتش برای برخی صاحبان صنایع و مسئولان محرز نشده است.

عمده توجه کارگروه های رفع موانع تولید هم، فقط بر تامین نقدینگی و سرمایه در گردش صنایع متمرکز و از بهره گرفتن از تکنولوژی های نوین، ارتقای کیفت، کاهش قیمت و صادرات غافل شده است. به طوری که سهم صادراتی تولیدات "های – تک" در کشور، برخی سال ها یک درصد و گاهی کمتر بوده است.

به گفته رئیس صنعت، معدن و تجارت گلستان: امسال شرکت های دارای بیش از 50 نیرو موظف شده اند که در قبال دریافت تسهیلات، بخش "آر اند دی" را در واحد خود ایجاد کنند.

آقای قوانلو می گوید: در صورت ایجاد این بخش، نیمی از هزینه تحقیقات به آنها پرداخت می شود و 10 درصد نیز بخشودگی مالیاتی خواهند داشت.

از جمله شرکت هایی در استان گلستان که با راه اندازی بخش"آر اند دی" و استفاده از "های – تک" به موفقیت دست یافتند می توان به شرکت آریا تیراژه که داروهای ضد سرطان تولید می کند، شرکت تولید بتن سبک، شرکت نئوپان گنبدکاووس که صادراتش حتی در دوران رکود هم قطع نشده، شرکت تولید یخچال های انتقال خون در شهرک صنعتی آق قلا و شرکت تولید محصولات ارتوپدی در شهرک صنعتی مینودشت اشاره کرد.

مدیرعامل شرکت تولید محصولات ارتوپدی در شهرک صنعتی مینودشت می گوید: قیمت نمونه های مشابه خارجی بسیاری از محصولاتی که در این شرکت تولید می شود، تا 10 برابر بیشتر است.

به گفته آقای اللهیاری: با تکیه بر دانش متخصصان داخلی توانستیم برنامه دستگاه ها را بومی کنیم که اگر این نمی شد، بیش از یک میلیون دلار هزینه می داشت.

وی گفت: در این شرکت با تمرکز بر "آر اند دی" و استفاده از "های – تک" هزینه ها کمتر، محصولاتی با دقت و کیفیت بیشتری تولید، از خروج ارز از کشور جلوگیری و امکان رقابت در بازارهای بین المللی نیز فراهم شده است.

آقای اللهیاری با بیان اینکه این کارخانه که تنها دارنده نشان ce اتحادیه اروپا در کشور است افزود: سالانه یک میلیون قطعه ارتوپدی در این کارخانه تولید و علاوه بر تامین نیاز داخل به 10 کشور اروپایی نیز صادر می شود.

آنچه مسلم است آنست که؛ "های – تک" و پیش نیازش "آر اند دی" نه فقط یک دریچه بلکه دروازه ای به سوی کیفیت، رقابت، درآمد، رونق و توسعه تولید است.

در حالی که دنیا حتی از این مرحله هم عبور کرده است در ایران و به دنبال آن استان گلستان، هنوز شمار زیادی از کارخانه ها، حتی واحد تحقیقات و توسعه ندارند.

به نظر می رسد چاره کار؛ تغییر نگاه ها از سنتی و هدایت صنایع به سمت تحقیق و استفاده از نسل چهارم تکنولوژی با دانش بومی است که عزم مصمم مسئولان و تولیدکنندگان و تمهید مشوق هایی را می طلبد.