مدیریت مصرف نوشدارویی برای به تعویق افتادن فاجعه عمومی آب

مشهد- ایرنا- کم آبی پدیده ای دیرپا در ایران است و قطار خشکسالی همچنان روی ریل کم آبی در حرکت است ولی صرفه جویی و مدیریت مصرف می تواند به منزله سرعتگیر برای این قطار باشد.

به گزارش ایرنا، بحران و چالش کم آبی در ایران بسیار جدی است و طبق اعلام وزارت نیرو 404 دشت از 609 دشت آبی کشور در شرایط بحرانی قرار دارد و نابودی دشت ها در حال تشدید است.
بیشترین میزان کسری مخزن آبخوان های زیرزمینی کشور مربوط به استان 6 و نیم میلون نفری خراسان رضوی با هزار و 85 میلیون متر مکعب کسری است و استانهای کرمان، فارس، قزوین و اصفهان به ترتیب در رده های بعدی قرار دارند.
خراسان رضوی که 19 سال خشکسالی پیاپی را تجربه کرده است دارای 37 دشت است و 34 دشت از این تعداد در وضعیت بحرانی و ممنوعه می باشد.
به رغم شرایط بحرانی و تنش آبی در این استان، بسیاری از دست اندرکاران معتقدند در کنار اجرای پروژه های میان مدت و بلند مدت تامین آب در این استان، مصرف بهینه و مدیریت مصرف منجر به کاهش برداشت آب از منابع زیرزمینی و کم کردن تنش آب می شود.

* تنش آب در بیش از 56 درصد شهرهای خراسان رضوی
تابستان امسال 340 شهر در کشور با تنش آب مواجه بودند که 32 شهر از این تعداد مربوط به استان خراسان رضوی است.
میزان مصرف آب خانگی به ازای هر فرد در شهرهای این استان حدود 120 لیتر در شبانه روز است و این میزان تا 70 لیتر قابل کاهش می باشد.
سرپرست شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: به جز مشهد، 32 شهر دیگر این استان در تابستان سال آینده با تنش آب مواجه خواهند بود.
عباس مهری افزود: تابستان امسال نیز 30 شهر در خراسان رضوی با تنش آب مواجه بودند.
وی به تداوم نزدیک به دو دهه خشکسالی در خراسان رضوی اشاره کرد و اظهار داشت: به همین خاطر وضعیت منابع تامین آب شرب شهرها در این استان بحرانی است بنابراین مطابق با سیاست وزارت نیرو 'سازگاری با کم آبی' جایگزین مقابله با کم آبی شده و برنامه های این عرصه در خراسان رضوی نیز در همین راستا هدفگذاری شده است.
سرپرست شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی ادامه داد: عمق برخی چاههای دسترسی به آب شرب در برخی شهرهای استان به 400 متر افزایش یافته است که تلاش می شود با تکمیل پروژه های مهم ناتمام در این شرایط بحران آب مدیریت شود.
مهری تاکید کرد: در کنار اجرای پروژه های تامین آب، مدیریت مصرف و صرفه جویی از مهمترین رویکردها برای کاهش شدت تنش آب در این استان است و شهروندان با مصرف بهینه آب، نقش مهمی در سازگاری با کم آبی و گذر راحت تر از شرایط تنش دارند.
وی ادامه داد: خراسان رضوی با سالانه یک میلیارد و 200 میلیون متر مکعب کسری آب بیشترین میزان کسری مخازن آب های زیرزمینی در کشور را دارد.
وی گفت: حداکثر ظرفیت تامین آب برای 73 شهر این استان به جز مشهد 240 میلیون متر مکعب است و آب مورد نیاز استان از 424 حلقه چاه، 9 رشته قنات و 11 چشمه تامین می شود.
مهری افزود: بر اساس مطالعات انجام شده کسری آب خراسان رضوی در افق سال 1420 بیش از 6 هزار و 200 لیتر در ثانیه خواهد بود و در سال 1400 تعداد شهرهای دارای تنش آب در این استان به 53 شهر افزایش می یابد.

* کاهش مصرف آب در خراسان رضوی
سرپرست شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی گفت: میزان مصرف آب شرب مشترکان بخش های مختلف در شهرهای این استان طی سال جاری تاکنون نسبت به مدت مشابه پارسال 12 درصد کاهش یافته است.
مهری افزود: متوسط مصرف آب شرب هر مشترک خانگی در خراسان رضوی در این مدت از 13 مترمکعب به 12 مترمکعب کاهش یافته که نسبت به پارسال 7.7 درصد کمتر شده است.
وی ادامه داد: متوسط مصرف آب شرب هر مشترک در بخشهای خانگی، صنعت و خدمات در شهرهای خراسان رضوی در سال جاری 14 مترمکعب و این میزان پارسال 16 مترمکعب بوده است.
وی علت این کاهش را اجرای طرحهای مدیریت مصرف و توزیع آب و بازسازی شبکه آبرسانی دانست.
سرپرست شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی اظهار داشت: طی این مدت افزون بر 78 میلیون مترمکعب آب در شهرهای این استان مصرف شد همچنین با حفاری 16حلقه چاه و تجهیز 11 حلقه چاه دیگر توان تولید آب شرکت آبفای خراسان رضوی 253 لیتر در ثانیه افزایش یافت.
مهری ادامه داد: میزان مصرف آب هر فرد زیرپوشش این شرکت در شبانه روز 120 تا 130 لیتر است که 4.5 لیتر آن برای آشامیدن و 13 لیتر برای پخت و پز استفاده می شود و مابقی برای امور مختلف نظیر نظافت خانه، آبیاری فضای سبز، دستشویی، ظرفشویی، حمام، کولر و تهویه استفاده می شود.
وی افزود: ماموریت شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی، آبرسانی و اجرای شبکه فاضلاب در 73 شهر این استان به جز کلانشهر مشهد است و یک میلیون و 800 هزار نفر در 73 شهرستان خراسان رضوی زیر پوشش این شرکت هستند.

* کاهنده های مصرف و کاهش 15 درصدی هدررفت آب
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: مدیریت مصرف نقش مهی در کاهش مصرف آب ایفا می کند از این رو اقدامات مختلف برای نهادینه کردن آن از سوی شرکت آب و فاضلاب مشهد در دست اجراست.
حسین اسماعیلیان، مدیریت مصرف را مصرف بهینه و صحیح دانست و افزود: بطور میانگین استفاده از هر یک از لوازم کاهنده مصرف حدود 15 تا 25 درصد حجم مصرف آب را کاهش می هد.
وی اظهار داشت: به همین خاطر از مهر ماه امسال کارگاه سیار آموزش همگانی مصرف بهینه آب در شهر مشهد فعال و در آن لوازم کاهنده مصرف و تجهیزات آب نصب شده و در بخشی از آن نیز تجهیزات آب بدون نصب لوازم کاهنده وجود دارد.
وی گفت: در این کارگاه در حضور شهروندان آزمایش اثرگذاری استفاده از لوازم کاهنده مصرف انجام و میزان مصرف آب در هر دو نوع تجهیزات با ابزار سنجش می شود تا مشترکان به اثر استفاده از لوازم کاهنده به صورت محسوس پی ببرند.

* شناسایی 242 هزار مشترک پرمصرف
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد افزود: هم اکنون 242 هزار و 612 مشترک پرمصرف آب در کلانشهر 3.5 میلیون نفری مشهد شناسایی شده اند که مصرف هریک از آنها ماهانه بیش از 15 مترمکعب و در مجموع سالانه 58 میلیون مترمکعب است.
اسماعیلیان اظهار داشت: اگر تمام مشترکان پرمصرف آب در مشهد به تجهیزات کاهنده مجهز شوند دست کم به میزان 30 درصد و سالانه 17 میلیون متر مکعب در مصرف آب صرفه جویی می شود.
وی ادامه داد: منابع تامین آب کلانشهر مشهد تاکنون شامل 437 حلقه چاه، 2 رشته قنات، یک دهنه چشمه و سدهای ارداک، طرق، کارده و دوستی بوده است که طبق سیاست وزارت نیرو امسال باید برنامه ریزی برای تامین آب شرب مورد نیاز مشهد بر اساس فرضیه حذف سد دوستی انجام شود.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد خاطرنشان کرد: در 10 سال اخیر بین 30 تا 70 درصد نیاز آب کلانشهر سه و نیم میلیون نفری مشهد از محل سد دوستی تامین شده اما امسال تاکنون این میزان فقط 21 درصد بوده است.
وی ادامه داد: حذف مصرف آب شرب برای آبیاری فضای سبز، حفر 57 حلقه چاه و اجاره چاههای کشاورزی که قابلیت وارد شدن در مدار بهره برداری آب شرب را دارند از جمله برنامه های اضطراری و کوتاه مدت هستند و مدیریت مصرف نیز از مهمترین اولویتها برای عبور از شرایط تنش آب است.

* کاهش 1200 میلیون متر مکعبی آب
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی نیز در باره منابع آب این استان گفت: نسبت حجم آب برداشتی در خراسان رضوی به حجم آب تجدید پذیر 130 درصد است و از 37 محدوده مطالعاتی 34 محدوده آن ممنوع و بحرانی است.
محمد علایی افزود: اعضای کارگروه سازگاری با کم آبی استان، استادان فرهیخته دانشگاه، خبرگان محلی، تشکل های قانونی کشاورزان، جمعیت ناجیان آب و نهادهای مدنی به درک و فهم و زبان مشترکی از چالش های آب استان رسیده اند و بر مبنای خرد جمعی سند سازگاری با کم آبی، به عنوان راهبرد اصلی حل مسئله آب، تهیه شده است.
وی اظهار داشت: بر مبنای مفاد این سند باید از کشاورزی سنتی، پرزحمت، کم بازده و کم درآمد که آب بسیار مصرف می کند به سوی کشاورزی مدرن و صنعتی و پربازده با مصرف بهینه آب حرکت کنیم و مصرف آب شرب و بهداشت شهرها و روستاها منطقی شود.
علایی ادامه داد: همچنین باید حجم آب به حساب نیامده در شبکه انتقال و توزیع آب شرب و بهداشت بهینه شود، شبکه آب بهداشت از آب آشامیدنی جدا شود، از ایجاد صنایع با مصرف آب زیاد پرهیز و استفاده چندباره و طرح های بازچرخانی آب با رعایت استانداردهای زیست محیطی اجرا گردد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی خاطرنشان کرد: دست آورد اجرای طرح سازگاری با کم آبی در استان کاهش مصرف حدود یک میلیارد و 200 میلیون متر مکعب آب در سال تا سال 1405 و حذف کسری مخزن آبخوان های زیرزمینی در این سال خواهد بود.
علایی تاکید کرد: برای مدیریت چالش و تنش آب باید مسئله آب به مسئله نخست استان و هر شهروند تبدیل شود.

* آموزشهای مصرف بهینه آب در روستاهای خراسان رضوی
رئیس اداره روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان رضوی نیز در باره لزوم مدیریت مصرف به خبرنگار ایرنا گفت: آموزشهای مصرف بهینه آب برای دانش آموزان در 2 هزار و 500 روستا و تمام روستاهای زیر پوشش این شرکت در استان در حال اجراست.
سیدرضا موسوی افزود: این آموزشها در قالب جشنواره نخستین واژه آب، آموزشهای چهره به چهره، مسابقه نقاشی 'آب مساوی با زندگی' و نواختن زنگ آب در مدارس روستایی دنبال می شود.
وی ادامه داد: شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان رضوی با بهره گیری از کارشناسان زبده و استفاده از ظرفیت هنرمندان راهکارهای مصرف صحیح آب را به دانش آموزان در روستاها آموزش می دهد.
وی گفت: طبق تحقیقات انجام شده آموزشهای مصرف بهینه آب در روستاهای خراسان رضوی تاکنون کاهش هفت تا 11 درصدی مصرف آب را موجب شده است.
به گفته سید حسین شریعتمدار، سرپرست مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران فقط پنج سال تا بروز فاجعه عمومی آب در کشور فاصله داریم که ناشی از 50 سال سوء تدبیر در این زمینه است، لذا باید به مدیریت مصرف و مدیریت توزیع آب به صورت جدی پرداخته شود.
7505/ 6053