عرضه سوم نفت بدون مشتری

عرضه یک میلیون بشکه نفت خام بدون مشتری

عرضه نفت خام دیروز بدون مشتری باقی‌ ماند و هیچ خریداری در زمان معمول در بازار فیزیکی برای خرید پیش‌قدم نشد. همین وضعیت یعنی عدم درج تقاضای خرید موجب شد تا عرضه نفت خام صادراتی بدون معامله باقی بماند؛ یعنی پس از دو مرتبه عرضه و ثبت معامله، این بار یک میلیون بشکه نفت خام بدون خریدار باقی ماند آن‌هم در شرایطی که حتی هیچ خریداری قیمت‌های پایین‌تر از نرخ‌های عرضه را هم پیشنهاد نکرد. پس از دو مرتبه عرضه موفق، این عدم موفقیت را باید جدی گرفت به‌خصوص در شرایطی که هم بورس انرژی و هم شرکت ملی نفت ایران هر دو برای تسهیل شرایط معاملات صادراتی نفت خام در تلاش هستند. از سوی دیگر این عدم معامله در شرایطی به ثبت رسید که هم بحث تحریم‌ها برای محموله‌های نفتی اندکی ملایم‌تر شده و پس از کره جنوبی، ژاپن هم خرید نفت خام ایران را از سر گرفته است. این موارد در حالی رخ می‌دهد که بهای جهانی نفت خام هم در سطوح بالایی است که خود محرک مهمی برای افزایش جذابیت خرید به شمار می‌رود. در هر حال معامله دوم با قیمت پایه ۵۴ دلار و ۴۲ سنت به سرانجام نرسید و بازار به احتمال قوی هفته آینده منتظر عرضه بعدی نفت خام خواهد بود. شاید این روند کلی با ورود خریدار به رینگ معاملاتی تغییر کند. تاکنون بحث در معاملات نفت خام در بورس انرژی اما و اگرهای عرضه بود ولی با مرتفع شدن این عامل، فاز بعدی یعنی ضعف تقاضا خودنمایی می‌کند. به‌صورت دقیق‌تر معاملات نفت خام در بورس انرژی هم‌اکنون وارد فاز واقع‌بینی شده است و رخدادهای زیرپوستی در بازار را هم می‌توان در این عرضه به وضوح مشاهده کرد ولی اوضاع هنوز هم منطقی به نظر می‌رسد.

سومین مرحله عرضه نفت خام سبک در بورس انرژی در شرایطی موفقیت‌‌آمیز نبود که تاکنون در دو مرحله مختلف، نزدیک به یک میلیون بشکه نفت به‌صورت قطعی مورد معامله قرار گرفته است و همچنین نزدیک به دو ماه شاهد چکش‌کاری معاملات نفت خام و بهبود فرآیندهای داد و ستد بودیم و البته این روند کلی هنوز هم ادامه دارد. این در حالی است که دلیل اصلی توجه خریداران بین‌المللی به محموله‌های نفت ایران در روزها و هفته‌های گذشته را می‌توان نوسان قیمت‌های جهانی به شمار آورد؛ یعنی خریداران اصلی در کشورهای مختلف با توجه به شرایط بازار بعضا به ناچار به سمت خرید نفت خام از ایران متمایل شده‌اند و ویژگی‌های سیاسی یا ارتباطات اقتصادی در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد. اگر این ذهنیت یعنی جذابیت‌های اقتصادی برای خرید نفت خام از ایران را جدی بگیریم به این معنی است که جذابیت معاملات نفت خام صادراتی در بورس انرژی نه تنها کاهش نداشته بلکه افزایشی بوده است و قیمت‌های موجود نفت در بازارهای جهانی، خود مهم‌ترین‌ محرک و حامی معاملات نفت خام در بورس انرژی خواهد بود. با توجه به این موارد در کنار سایر داده‌هایی که در بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» به آن دست ‌یافته‌ایم به احتمال قوی باز هم معاملات نفت خام در بورس انرژی موفقیت‌آمیز خواهد بود و عدم موفقیت عرضه روز گذشته نه تنها اهمیت چندانی نداشته بلکه به سیگنال مهمی برای افزایش بازاریابی نفت توسط بورس انرژی و کارگزاران منتهی خواهد شد. در هر حال دورنمای عرضه نفت خام صادراتی در بورس انرژی روشن است و این ذهنیت را می‌توان هم در سابقه فعالیت‌ها در بازار سرمایه و هم در سایر بورس‌های بین‌المللی به وضوح مشاهده کرد. البته اضافه‌شدن عرضه گاز مایع و افزایش عرضه فرآورده‌های نفتی هم ناخودآگاه مکمل و حمایتگر بازار صادراتی نفت در بورس انرژی خواهند بود.

نوسان حجم و ارزش معاملات در ماه‌های اخیر

ارزش معاملات بورس انرژی در دی‌ماه به نسبت آذرماه با ۷۷/ ۳۵ درصد رشد روبه‌رو شد که از تقویت بنیادین این بازار حکایت دارد ولی بررسی‌های دقیق‌تری را هم می‌طلبد. البته در دی‌ماه سال‌جاری ارزش معاملات بازار فیزیکی بورس انرژی رقمی نزدیک به ۸۷۵ میلیارد تومان بود که به نسبت مدت مشابه سال قبل رشدی ۱۳۸ درصدی را نشان می‌دهد. البته همان‌گونه که از نمودار ارزش معاملات قابل مشاهده است، ارزش معاملات در آذر و دی‌ماه امسال به نسبت کاهشی بوده و از رکوردهای تاریخی این بازار که در آبان‌ماه امسال به ثبت رسید، یک عقبگرد جدی را نشان می‌دهد. به‌عنوان یک نمونه مشخص ارزش معاملات آذرماه امسال ۶۴۴ میلیارد تومان بوده ولی این رقم برای آبان‌ماه ۲ هزار و ۱۹۵ میلیارد تومان بوده که خود نشان‌دهنده عقبگرد معاملاتی در این بازار است. البته دلیل اصلی کاهش ارزش معاملات را باید در دو نکته مشخص تعقیب کرد؛ یکی افت حجم عرضه‌ها و دیگری کاهش قیمت نفت خام در بازارهای جهانی و فرآورده‌ها در بازارهای داخلی و صادراتی. البته نمی‌توان ضعف معاملات صادراتی در رینگ بین‌الملل بورس انرژی را نادیده گرفت یعنی بازار به هر دلیل با کاهش معاملات صادراتی روبه‌رو شده و همین سیگنال اثر مثبتی بر بازار بر جای نگذاشته است. در هر حال باید پذیرفت که بخش مهمی از معاملات بورس انرژی مستقیما بازارهای جهانی را هدف قرار داده اگرچه این بازار توانسته‌ است به کمک معاملات داخلی هم انعطاف‌پذیری خود را افزایش دهد و هم سبد معاملات خود را متنوع سازد. از ویژگی‌های سومین عرضه نفت، امکان تسویه ۱۰۰ درصد ریالی وجه آن در مدت ۹۰ روز است. همچنین خریدار باید ٦ درصد ارزش برآوردی معامله را در مرحله اول واریز کند تا بتواند در معامله شرکت کند؛ در عرضه‌های قبلی این عدد ١٠ درصد بوده است.