افزایش تعداد گلبولهای قرمز با تغذیه و مکمل چگونه ممکن است؟

پایین بودن تعداد گلبولهای قرمز یا کم خونی می‌تواند موجب احساس خستگی و ضعف شود. وقتی فردی تعداد گلبولهای قرمز وی پایینتر از حد نرمال باشد بدنش بالاجبار زمان بیش از حد عادی فعالیت می‌کند تا بتواند اکسیژن را به سلولهای بدن برساند. این کار موجب می‌شود شخص احساس تخلیه انرژی کند.

پایین بودن تعداد گلبولهای قرمز موجب مشکلات و علائم مختلفی می‌شود. تغییرات سبک زندگی و تغذیه می‌تواند به بیماران کمک کند تا تعداد گلبولهای قرمز را افزایش دهند. البته اگر علائم آن بوجود آید باید به پزشک مراجعه کنند. گلبولهای قرمز فروانترین سلول در خون انسان هستند. این سلولها حاوی هموگلوبین هستند که پروتئینی ست که اکسیژن را به سراسر بدن منتقل می‌کند. هموگلوبین مسئول رنگ قرمز خون است.

گلبولهای قرمز به طور میانگین ۱۱۵ روز در بدن گردش می‌کنند. بعد از این مدت به سمت کبد می‌روند که در آنجا تجزیه شده و مواد مغذی آنها دوباره به چرخه سلولهای بدن باز می‌گردد. گلبولهای قرمز خون مداوما در مغز استخوان ساخته می‌شوند. اگر بدن نتواند مواد مغذی ضروری را به طور مرتب دریافت کند، گلبولهای قرمز ممکن است تغییر شکل داده یا سریعتر از آنکه بدن بتواند آنها را جایگزین کند، از بین می‌روند.

علائم پایین بودن تعداد گلبولهای قرمز

پایین بودن تعداد گلبول قرمز یا کم خونی موجب علائم زیر می‌شود:

کم خونی اگر درمان نشود می‌تواند موجب بیماریهای جدی شود که حتی ممکن است کشنده باشند.

رژیم غذایی

پایین بودن تعداد گلبولهای قرمز معمولا به دلیل کاهش مصرف مواد مغذی ضروری است. خوردن غذاهای مغذی‌تر می‌تواند به بدن ابزارهای لازم برای ساخت گلبولهای قرمز سالم را بدهد. این ویتامینها و مواد معدنی را به صورت مکمل نیز می‌توان مصرف کرد اگر چه بهتر است این مواد مغذی را از طریق غذا دریافت کرد. سعی کنید از غذاهای با مواد مغذی زیر استفاده کنید:

آهن

آهن مهمترین ماده مغذی مربوط به کم خونی است. بدن از آهن برای ساختن هموگلوبین استفاده می‌کند که اکسیژن را در سلولهای خون ذخیره کند. بدون آهن این سلولها می‌میرند یا قادر به تحویل اکسِیژن به بدن نیستند.

خوردن مواد غذایی سرشار از آهن می‌تواند به پیشگیری از علائم کم خونی و حفظ سلامت خون کمک کند. منابع آهن عبارتند از:

ویتامین B12

ویتامین B12 برای عملکرد مغز و ایجاد گلبول قرمز جدید لازم است. پایین بودن میزان ویتامین B12 از بلوغ کامل گلبول قرمز جلوگیری می‌کند. این نقص منجر به ایجاد گلبولهای قرمز غیر طبیعی به نام مگالوبلاستها می‌شود و این بیماری کم خونی مگالوبلاستیک نام دارد.

ویتامین B12 متصل به پروتئین غذایی است که بطور طبیعی در گوشت، ماهی و صدف وجود دارد. محصولات لبنی همچون شیر و پنیر نیز حاوی ویتامین B12 هستند. ویتامین B12 اغلب به غلات غنی شده، سویا و شیرهای گیاهی و مخمر غذایی اضافه می‌شود تا به عنوان مکمل روزانه باشد بخصوص برای آنهایی که گوشت یا محصولات لبنی نمی‌خورند. در موارد کمبود شدید آن استفاده از آمپول ویتامین B12 توصیه می شود.

ویتامین B9

ویتامین B9 که اسید فولیک یا فولات هم نامیده می‌شود. این یک ماده مغذی ضروری برای سیستم عصبی و غدد آدرنال است و به ایجاد سلولهای جدید در بدن کمک می‌کند. افراد با فولات پایین ممکن است دچار کم خونی شوند. غذاهای سرشار از فولات عبارتند از:

ویتامین C

ویتامین C تاثیر مستقیمی برگلبولهای قرمز ندارد اما ماده‌ای ضروری است چون به بدن برای جذب بیشتر آهن کمک می‌کند. آهن به افزایش تعداد گلبولهای قرمز خون که بدن می‌سازد، کمک می‌کند. ویتامین C در انواع غذاهای زیر موجود است:

مس

مس یک ماده معدنی ضروری است که به بدن برای استفاده از آهن در جریان خون کمک می‌کند. اگر مس کافی در بدن وجود نداشته باشد، جذب آهن در سلولهای بدن را که برای بقا نیاز است، با مشکل مواجه می‌کند. مس در غذاهای زیر موجود است:

ویتامین A

رتینول یا همان ویتامین A از تعداد گلبولهای قرمز با روشی مشابه با مس، حمایت می‌کند. این ماده به سلولهای بدن کمک می‌کند تا آهن مورد نیاز را در وضعیتی سالم حفظ کنند. غذاهای سرشار از ویتامین A عبارتند از:

تغییر سبک زندگی

تغییرات ساده در سبک زندگی می‌تواند تواند نتایج زیادی در افزایش تعداد گلبولهای قرمز به بار آورد.

کاهش مصرف الکل

حذف مصرف الکل از رژیم غذایی بهترین راه حل است چون نوشیدن زیاد الکل حتی منجر به کاهش تعداد RBC می‌شود.

ورزش کردن

ورزش متعادل برای همه افراد مفید است اما بخصوص برای ایجاد گلبولهای قرمز سالم بسیار مهم است. ورزش شدید و با زمان طولانی که ضربان قلب را بالا می‌برد موجب می‌شود بدن و مغز به اکسیژن بیشتری نیاز پیدا کند. به همین دلیل است که نبض سریعتر می‌شود و ریه‌ها عمیقتر و سریعتر تنفس می‌کنند. نیاز به اکسیژن بدن را تحریک می‌کند تا گلبول قرمز بیشتری را تولید کند. ورزش منظم همراه با رژیم غذایی سالم به مغز استخوان ابزارهای مناسب برای ایجاد سلولهای خون را می‌دهد.

ورزشهای مناسب شامل موارد زیر هستند:

تعداد نرمال گلبولهای قرمز

تعداد گلبولهای قرمز نرمال از حدود ۴/۷ تا ۶/۱ میلیون سلول در هر میکرولیتر برای مردان و ۴/۲ تا ۵/۴ میلیون سلول در هر میکرولیتر برای زنان است. این اندازه نرمال در کودکان ۴ تا ۵/۵ میلیون سلول در هر میکرولیتر است. این عددها از فردی به فرد دیگر و یا بسته به نوع آزمایشگاهی که در آن تست انجام می‌شود، متفاوت هستند. تعداد گلبولهای قرمز پایینتر از حد نرمال می‌تواند موجب برخی اختلالات شود. اینها شامل موارد زیر هستند:

بالاتر بودن تعداد گلبولهای قرمز از حد نرمال خطرناک بوده و حتی ممکن است موجب مرگ شود. معمولا این مشکل به دلیل موارد زیر ایجاد می‌شود:

بعضی از داروها نیز بر تعداد گلبولهای قرمز اثر می‌گذارند که موجب می‌شوند بالاتر یا پایین‌تر از حد نرمال باشند.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

گاهی اوقات تغییر سبک زندگی و تغذیه به تنهایی کافی نیست و در اینصورت پزشکان گزینه‌های دیگری را برای کمک به افزایش تعداد گلبولهای قرمز توصیه می‌کنند.

پزشک داروهای خاصی را برای تحریک تولید گلبول قرمز در بدن تجویز می‌کند. درمان هورمونی نیز ممکن است در مواردی از کم خونی ایجاد شده بوسیله سرطان، بیماری کلیه، دیابت یا هر اختلال دیگری که ممکن است بوسیله هورمونهای طبیعی بدن یا اختلال در آنها ایجاد شود، تجویز می‌شود.

اگر آزمایش خون نشان دهد که پایین بودن تعداد گلبولهای قرمز به علت دیگری ایجاد شده است، پزشک وی سعی می‌کند تا بیماریهای زمینه‌ای را درمان کند. این کار ممکن است خود به خود به بهبود تعداد گلبولهای قرمز کمک کند اگر چه رژیم غذایی و سبک زندگی هم می‌توانند از این امر حمایت کنند.

در موارد نادری، پزشکان تزریق خون را توصیه می‌کنند. این امر معمولا تنها وقتی انجام می‌شود که بیمار به تغییر سبک زندگی و داروها پاسخ ندهد.

ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز

منبع: medicalnewstoday