آیا با تصمیم امروز مجلس، شاهد چاپ پول و افزایش تورم در روزهای پایانی سال خواهیم بود؟

پس از افزایش نرخ ارز در یک سال اخیر، همواره این پرسش مطرح بوده که آیا دولت از این افزایش نرخ ارز درآمدی کسب کرده است؟ به تازگی جدال بانک مرکزی با کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بر سر بند 6 طرح اصلاح قانون بودجه 97، نشان داد، هنوز دولت از محل تسعیر نرخ ارز نفعی نبرده است. البته قرار است طبق توافقات صورت گرفته و در صورت تأیید نمایندگان مجلس و شورای نگهبان به زودی دولت از این محل درآمدی کسب کند.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ پس از آن که نرخ ارز در یک سال اخیر روند صعودی به خود گرفت و رکوردهای قیمتی جدیدی برای خود به ثبت رساند، همواره این پرسش مطرح بود، آیا دولت از این افزایش نرخ ارز نفعی برده و درآمدی حاصل کرده است؟ برای پاسخ به این پرسش، باید به لایحه بودجه سال 1397 بازگردیم و بررسی را از زمان ارائه این لایحه به مجلس آغاز کنیم.

هنگامی که دولت لایحه بودجه سال 1397 را تقدیم مجلس کرد، در بندی از آن برای خود از محل تسعیر نرخ ارز درآمدی ده هزار میلیارد تومانی را در نظر گرفته بود.

این بند در جریان بررسی لایحه بودجه در کمیسیون برنامه و بودجه حذف شد. با حذف این بند، کمیسیون برنامه و بودجه مطرح نمود که چنانچه نرخ ارز نسبت به نرخ محاسباتی در بودجه افزایش یافت، مابه التفاوت نرخ ارز و نرخ محاسباتی در بودجه در درآمدهای بانک مرکزی دیده شود. به همین منظور، حدود 18 هزار میلیارد تومان درآمد از این محل برای بانک مرکزی پیش بینی و در درآمدهای بانک مرکزی لحاظ شد.

از سوی دیگر مقرر شد که بانک مرکزی مشمول ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت شود. ماده 4 این قانون اعلام می کرد، شرکت های دولتی و بانک ها مکلفند 50 درصد سود سهام پیش بینی شده در لایحه بودجه را به همراه مالیات به صورت یک دوازدهم پرداخت کنند. به همین منظور پیش بینی شد، بانک مرکزی از محل سود سهام مبلغ 10 هزار میلیارد تومان و از محل مالیات مبلغ 5 هزار میلیارد تومان و در مجموع مبلغ 15 هزار میلیارد تومان را به صورت یک دوازدهم به دولت پرداخت نماید.

این مبلغ از سوی بانک مرکزی به دولت پرداخت نشد و مجلس مجبور شد، در طرح اصلاح قانون بودجه سال 1397 بندی را به نام بند 6، برای پیگیری این موضوع در نظر بگیرد. در بند 6 ذکر شده بود، بانک مرکزی جمهوری اسلامی همانند دستگاه های دولتی و بانک ها نسبت به واریز مالیات علی الحساب و سود سهام بودجه مصوب به صورت یک دوازدهم در هر ماه اقدام کند. نمایندگان مجلس در نشست علنی روز یکشنبه هفتم بهمن ماه 1397 مجلس شورای اسلامی پس از استماع اظهارات مخالفان و موافقان با بررسی و اصلاحات بیشتر این طرح موافقت نمودند.

عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در روز بررسی بند 6 طرح اصلاح قانون بودجه سال 1397 در صحن علنی مجلس حضور یافت و در مخالفت نسبت به این بند، گفت: در این طرح 18 هزار و 600 میلیارد تومان سود از بابت خرید و فروش ارز برای بانک مرکزی پیش بینی شده که قطعا اگر این بند در مجلس تأیید و تصویب شود بانک مرکزی مجبور است که بابت سود محقق نشده، مالیات بپردازد. وی افزود: اجرای بند 6 طرح اصلاح قانون بودجه 97 قطعاً موجب افزایش 6 تا 7 درصدی پایه پولی و نقدینگی در پایان سال می شود. همتی ادامه داد: عملکرد ارزی بانک مرکزی تاکنون حدود 2 هزار و 400 میلیارد تومان منفی بوده است و اصلاً عملکرد ارزی مثبت نبوده است که بابتش چیزی پرداخت کنیم.

همچنین امروز به نقل از بانک مرکزی، عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی بار دیگر اعلام کرد: در صورت تصویب طرح یک فوریتی که امروز در مجلس مطرح می شود حداقل افزایش ۹۰ هزار میلیارد ریال پول پرقدرت در اقتصاد ایران را رقم خواهد زد.

وی تأکید کرد: اجبار بانک مرکزی در پرداخت سود تحقق نیافته خرید و فروش ارز مندرج در بودجه سال ۹۷ این بانک، صرفا چاپ پول است و موجب افزایش تورم خواهد شد.

همان گونه که در بالا گفته شد، نمایندگان مجلس با بررسی و اصلاحات بیشتر بند 6 موافقت نمودند؛ از این روی، این بند به کمیسیون برنامه و بودجه جهت بررسی و اصلاح ارجاع داده شد. سیدمحمد حسینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه در رابطه با بررسی و اصلاح این بند به خبرنگار تابناک اقتصادی گفت: در جلسه ای که کمیسیون برنامه و بودجه با حضور بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه برگزار کرد متن این بند بدین صورت اصلاح گردید، بانک مرکزی مکلف است تا 15 بهمن ماه 50 درصد سود سهام و مالیات پیش بینی شده در پیوست شماره 3 قانون بودجه را به حساب خزانه واریز بکند و مابقی را نیز بر اساس عملکرد خود اقدام بکند.

نماینده مردم تفرش، آشتیان و فراهان در مجلس دهم شورای اسلامی افزود: قرار است که این بند مجدداً در 14 بهمن ماه 1397 (امروز) در صحن علنی مجلس به رأی گذاشته شود و در صورت رأی مثبت نمایندگان به آن، این بند به شورای نگهبان ارسال خواهد شد و در صورتی که شورای نگهبان هم با آن موافقت کند، دولت می تواند از این محل حدود 7 الی 8 هزار میلیارد تومان درآمد کسب و مشکلات شب عید را برطرف کند.

بنابراین با تأیید بند 6 در مجلس و شورای نگهبان به نوعی دولت می تواند از محل افزایش نرخ ارز منتفع گردد و به درآمدی حدود 7 تا 8 هزار میلیارد تومان دست یابد.

بر اساس این گزارش؛ دقایقی پیش نمایندگان در نشست علنی امروز (یکشنبه 14 بهمن) مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی طرح اصلاح قانون بودجه سال 97 اعاده شده از شورای نگهبان با الحاق یک بند به تبصره 6 این قانون با 159 رأی موافق، 35 رأی مخالف و 9 رأی ممتنع از مجموع 226 نماینده حاضر در صحن موافقت کردند.

بر اساس بند (ق) الحاقی به تبصره 6 قانون بودجه سال 97 ؛ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است حداقل 50 درصد سود سهام و مالیات علی الحساب پیش بینی شده در پیوست شماره 3 این قانون را تا پانزدهم بهمن ماه سال جاری پرداخت و براساس عملکرد مطابق مفاد حکم ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی 2 تسویه کند.