وزن گیری نوزاد با شیر مادر، بدانید

شیر مادر برای نوزاد فواید بسیار زیادی دارد و در رشد ذهنی و جسمی او نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. شیر مادر نه تنها در سنین کودکی برای بدن مفید است بلکه تاثیرات مفیدی دارد که تا سن بلوغ و بزرگسالی همچنان باقی می ماند.فوق تخصص غدد کودکان بیان کرد: از آنجایی که کودک تازه متولد شده سیستم بدنی مشابه ای با بزرگسالان ندارد، بنابراین طبق روند تکاملی که خداوند در بدن انسان قرارداده است یک مرحله گذر داریم که این مرحله قبل از تولد تا زمانی است که بدن کودک بتواند غذا طبیعی را تحمل نماید.دکتر مجید امین زاده ادامه داد: این مرحله گذار که یک یا دو سال ابتدایی سن کودک است از اهمیت ویژه ای به لحاظ تغذیه ای برخوردار می باشد؛ به دلیل اینکه رشد بسیار زیادی از مغز و دیگر ارگان های بدن در طی این سالها صورت می گیرد بنابراین هر چه تغذیه کودک بهتر باشد این دوره را سالم تر و مناسب تر می گذارند.

وی اظهار کرد: ترکیبات شیرخشک تا اندازه ای شبیه ترکیبات شیرمادر است، اما مقدار مواد مغذی آن برای همه نوزادان یکسان است. در حالی که شیر هر مادری متناسب با نوزاد خودش است، ترکیب شیر انسان میتواند تحت تاثیر نژاد و فرهنگ غذایی مادر قرار بگیرد، ترکیب آن همیشه ثابت و پایدار نیست و در طول دوره ی شیردهی به جهت برآورده کردن نیازهای نوزاد در حال رشد به خصوص برای رشد سیستم عصبی و تکامل سیستم ایمنی نوزاد تغییر و تکامل می یابد. شیر مادر برای نوزاد فواید بسیار زیادی دارد و در رشد ذهنی و جسمی او نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. شیر مادر نه تنها در سنین کودکی برای بدن مفید است بلکه تاثیرات مفیدی دارد که تا سن بلوغ و بزرگسالی همچنان باقی می ماند.دکتر امین زاده ضمن اشاره به اینکه ارزش غذایی و فاکتورهای شیر مادر به تناسب رشد او تغییر می کند، گفت: به طور طبیعی مادری که سالم باشد، تغذیه مناسب و مراقبت های دوره بارداری و قبل از بارداری خوبی داشته باشد و فاصله زمانی مناسب بین تولد کودکان را رعایت نموده باشد، به طور قطع توانایی شیردهی نیز خواهد داشت.فوق تخصص غدد کودکان اذعان داشت: متاسفانه خانواده هایی را مشاهده می کنیم که دلایلی مثل کلاس بیشتر، تناسب اندام، راحتتر استفاده نمودن در برخی مکان ها و یا مشکلات فرهنگی را برای رو آوردن به شیر خشک بیان می کنند اما نکته قابل توجه این است که شاید در ابتدا تعداد دفعات تغذیه کودک با شیر خشک کم باشد اما به مرور بیشتر خواهد شد و حتی در برخی موارد جایگزین شیر مادر می گردد.وی ضمن بیان اینکه شیر خشک برای کودکی است که از شیر مادر محروم می باشد، گفت: می بایست در روزهای اول و ماههای اول در مورد تمامی مادران پایشی صورت پذیرد که می توان بر طبق وزن گیری های کودک که در مراکز بهداشتی مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد به این مطلب دست یافت و بدین صورت کودکی که نیازمند به شیر کمکی است مشخص می شوند.عضو هیئت علمی دانشگاه گفت: کودکانی که با شیر خشک تغذیه می شوند، سلولهای چربی بیشتری در بدن آنها تولید می شود و در آینده نیز بیشتر مستعد چاقی و اضافه وزن هستند و به تبع آن نیز بیماریهایی را ممکن است به دنبال چاقی گریبان گیر شوند؛ در حال حاضر اثبات شده که این کودکان بیشتر دچار آسم، آلرژی، دیابت کودکان و یا در سنین بالاتر منجر به بدخیمی هایی می گردند.

فوق تخصص غدد کودکان اذعان داشت: در خصوص خانمهای شاغل نیز با توجه به اینکه در ماههای اول از مرخصی های زایمان استفاده می کنند و در آن ماهها در کنار کودک هستند و بعد از آن نیز با وجود پاس شیر و مهدهای مستقر در محل کار می توانند یک وعده به کودک شیر دهند و بنابراین نیاز به تغذیه با شیر خشک برای اطمینان از تغذیه ای که به کودک باید برسد وجود ندارد.دکتر امین زاده بیان کرد: از لحاظ رشدی تا ۶ ماهگی بین کودکی که با شیر مادر و یا شیر خشک تغذیه می شود تفاوتی وجود ندارد اما بعد از ۶ ماهگی به دلیل اینکه یک وعده از شیر حذف وغذای کمکی جایگزین آن می شود در حدود ۷ الی ۹ ماهگی با وجود اینکه نمودار قدی رو به رشدی دارند اما نمودار وزنی کودکی که از شیر مادر استفاده می کند مقداری کاهش می یابد در حالی که در کودکان شیرخشک خوار این حالت اتفاق نمی افتد و این باعث می شود در یکسالگی کودکان شیر خشک خوار در حدود ۷۰۰ گرم وزن بیشتر داشته باشند و مادران نگران از اینکه مبادا در حق کودک خود کوتاهی نموده اند در حالی که این یک روند کاهش وزن کاملا طبیعی است و جای هیچگونه نگرانی ندارد و حتی می توان به یقین گفت کودکانی که با شیر مادر تغذیه شده شاید از لحاظ وزنی تکیده تر باشد اما سالم تر می باشند.دکتر امین زاده در پایان تاکید کرد: انتخاب شیر مادر و یا شیر خشک هر چند حقی طبیعی مادر است اما باید در نظر داشت که کودک نیز حقی بر گردن مادر دارند و در کنار این نیز مادران از لحاظ میزان شیردهی متفاوت هستند و این به ژنتیک آنها مرتبط است؛ چه بهتر اینکه مصرف شیر خشک را مادرانی برای کودکانشان انجام دهند که توانایی شیر دادن را ندارند و یا شیر آنها به لحاظ تغذیه ای برای کودک کم است. همان طوری که می دانید دوره نوزادی به یک ماه اول عمر اطلاق می شود و دوران بسیار حساسی است که مراقبت های ویژه ای را طلب می کند. این مطالب آموزشی برای شما تهیه شده تا قدری با خصوصیات نوزاد ، نحوه تغذیه او و مراقبت هایی که باید از او انجام بدهید آشنا شوید . نوزاد دارای قدرت شنوایی ، بینایی ، چشایی ، بویایی و... است و این توانایی ها را حتی قبل از تولد هم دارد . او محبت و نوازش را به خوبی می فهمد و در آغوش شما احساس امنیت می کند.

مزایای شیر مادر
شیر مادر موهبتی است الهی که می تواند از تولد تا پایان زندگی ، ضامن تندرستی و شکوفایی فرزند باشد. شیر مادر با مواد حفاظتی و ایمنی بخش فراوانی که دارد به عنوان غذایی کامل و منحصر به فرد برای رفع نیاز های شش ماه اول زندگی کافی است و از آن پس تا پایان سال دوم زندگی تأمین کننده بخش مهمی از انرژی و مواد مغذی مورد نیاز اوست. تغذیه با شیر مادر که در قرآن کریم و احادیث هم توصیه شده است به گونه ای روز افزون مورد تأیید و تأکید تمام مجامع علمی معتبر دنیا است.تغذیه کودک با شیر مادر ، علاوه بر تأمین رشد و تکامل مطلوب او ، سبب تقویت ارتباط عاطفی مادر و کودک ، رشد ذهنی و روانی مناسب ، افزایش ضریب هوشی و قدرت یادگیری شده و بروز یا شدت بسیاری از بیماری های گوارشی ، تنفسی ، آلرژی ، بعضی از سرطان های دوران کودکی ، مرگ ناگهانی شیرخوار ، بیماری های مزمن دوران بزرگسالی مانند دیابت ، چاقی پر فشاری خون و بیماری های قلبی _ عروقی را نیز کاهش می دهد.کودکانی که با شیر مادر تغذیه می شوند از رشد و تکامل مطلوب تری برخوردار بوده و سالم تر و با هوش ترند.در مادرانی که فرزندشان را با شیر خود تغذیه می کنند ، احتمال بروز مشکلاتی نظیر چاقی ، ابتلا به سرطان پستان و تخمدان ، بیماری های قلبی _ عروقی ، پوکی استخوان و افسردگی بعد از زایمان کمتر بوده و عود میگرن و بیماری ام اس در آنان کاهش می یابد.آغوز یا شیر چند روز اول ، زرد رنگ و غلیظ تر بوده ، بسیار مغذی و حاوی عناصر و مواد حفاظتی و ایمنی بخش فراوانی است . لذا مصرف آن به منزله اولین و مهم ترین اقدام جهت ایمن سازی و کمک به حفاظت نوزاد علیه بسیاری از بیماری ها است. آغوز ملین است و موجب دفع سریع تر قیرک ( مکونیوم ) و سبب پیشگیری و کاهش زردی نوزاد می شود.رنگ زرد آغوز به دلیل وجود مقادیر زیاد ویتامین A است و ارتباطی با زرد شدن نوزاد ندارد.

نکات مهم:
فرزند دلبند خود را در همان ساعت اول عمر با شیر مادر تغذیه کنید. تماس پوست با پوست مادر و نوزاد از لحظه تولد و شروع تغذیه در طی ساعت اول زندگی ، سبب گرفتن صحیح پستان مادر و مکیدن های صحیح و مطلوب شیر خوار و افزایش طول مدت شیردهی می شود. در زایشگاه تأکید کنید که می خواهید نوزادتان را در ساعت اول تولد و هر چه زودتر فقط با شیر خود تغذیه کنید و اجازه ندهید تا زمان ترخیص به او چیز دیگری داده شود.در تمام مدت شبانه روز ، نوزاد را در کنار خود نگهدارید و با ظهور اولین علائم گرسنگی در او از قبیل حرکت سر به طرفین ، باز کردن دهان ، دست به دهان بردن ، ملچ و ملوچ کردن ، مکیدن لب ها ، انگشتان و دست ، به او شیر بدهید و به هیچ وجه منتظر گریه او نشوید. قبل از هر بار شیر دادن یا دوشیدن شیر ، دست های خود را با آب و صابون بشویید. برای شیر دادن ، خود در وضعیت راحتی قرار بگیرید که صورت وی روبروی پستان و بدن او در تماس و رو به شما باشد. پس از تماس نوک پستان با لب های نوزاد و باز شدن کامل دهان وی ، سریعاً ولی با ملایمت طوری او را به طرف پستان خود ببرید که ابتدا لب پایین و چانه اش هر چه دورتر از نوک پستان با قسمت زیرین هاله پستان تماس پیدا کند ، به این ترتیب نوزاد حداکثر نسج هاله را به دهان خود برده و می تواند با مکیدن های موثر و بدون هیچ مشکلی شیر بخورد. نوزاد را در وضعیت های مختلف شیر بدهید و در صورت سوزش مختصر پس از شیردهی ، نوک پستان خود را با چند قطره از شیرتان آغشته نموده و با جریان هوا خشک نمایید.

از شستشوی مکرر نوک و هاله پستان پرهیز کنید ، شستشوی یک بار در روز پستان با آب سالم ، کافی است. تغذیه مکرر و به مدت مطلوب از هر دو پستان در استقرار شیردهی ( شیر آمدن ) ، افزایش تولید شیر ، تداوم و افزایش طول مدت شیردهی و نهایتاً کاهش مشکلات احتمالی شیردهی نظیر زخم نوک پستان و احتقان پستان مادر بسیار موثر بوده و مانع کاهش وزن ، کم آبی و زردی نوزاد می شود. از دادن آب ، آب قند ، شیر مصنوعی ، داروهای گیاهی ، بطری و یا پستانک به نوزاد خودداری کنید زیرا استفاده از آن ها می تواند سبب اختلال در تغذیه انحصاری با شیر مادر ، مکیدن کمتر پستان ، تولید شیر کمتر ، تأخیر در آمدن شیر ، پس زدن پستان ، کاهش طول مدت شیردهی ، احتمال قطع شیردهی ، افزایش خطر زردی و احتمال عفونت هایی نظیر عفونت گوش ، اسهال ، برفک ، آلرژی و.... در شیر خوار و بروز مشکلاتی مانند احتقان پستان و زخم نوک پستان مادر شود. از آنجا که خداوند ذخایری از مواد غذایی برای مصرف روز های اول پس از تولد در بدن نوزاد تعبیه کرده است، حجم به ظاهر محدود آغوز برای رفع نیاز های وی کافی است لذا هرگاه نوزاد خود را مطابق خواست او و به طور مکرر ( 12_10 بار و حتی بیشتر در شبانه روز ) و هر بار از هر دو پستان شیر بدهید نیاز های وی به طور کامل تأمین می شود. فاصله دو وعده شیردهی در روز بیش از 5/1 تا 2 ساعت و در شب بیش از 3 ساعت باشد همچنین مواقعی که احساس پری پستان می کنید نوزادتان را به آرامی بیدار کرده و به او شیر بدهید. در مراحل جهش رشد ، شیر خوار ممکن است بیشتر نیازمند تغذیه های مکرر باشد. معمولاً نوزاد سالم و رسیده هنگامی که به طور صحیح از پستان شیر می خورد ، دفعات و طول مدت زمان شیر خوردن را بنا به میل خود تعیین نموده و پس از شیر خوردن کامل از یک پستان که حداقل 10 تا 15 دقیقه طول می کشد آن را رها نموده و یا به خواب می رود لیکن به منظور افزایش تولید شیر ، علاوه بر تغذیه های مکرر در طول شب ، توصیه می شود نوزاد را تشویق کنید که از هر دو پستان شیر بخورد به طوری که پس از شیر خوردن کامل از پستان اول او را به پستان دیگر بگذارید تا در صورت تمایل از پستان دیگر تغذیه نماید. در صورت داشتن دو قلو بهتر است در هر نوبت آنان را به طور همزمان تغذیه کنید.

درجه حرارت اتاق نوزاد :
باید حداکثر ۲۳ تا ۲۴ درجه سانتی گراد و لباس او نرم و گرم و سبک باشد ( یک یا دو لایه لباس راحت ) بنابراین از پوشاندن لباس و یا روانداز زیاد به او و یا گرم کردن زیاد اتاق و یا قرار دادن او نزدیک وسایل گرمایشی خودداری کنید چون گرمای زیاد سبب از دست دادن آب بدن نوزاد ، تب ، بیقراری ، شیر نخوردن و یا کاهش وزن او می شود. در روزهای سوم تا پنجم پس از تولد حتماً او را جهت انجام تست های غربالگری همچنین ارزیابی تغذیه با شیر مادر ، به یکی از مراکز توصیه شده ببرید تا همزمان علاوه بر انجام آزمایشات و توزین نوزاد ، از صحت وضعیت شیردهی خود نیز اطمینان پیدا کنید. فراموش نکنید که از همان روزهای اول تولد همه روزه ۴۰۰ واحد ویتامین D که در ۱ میلی لیتر قطره ویتامین AوD موجود است به وی بخورانید. در صورت بروز زردی درهفته اول پس از تولد ، حتماً به پزشک مراجعه نمایید. توجه داشته باشید که به منظور پیشگیری و درمان زردی نوزادی به هیچ وجه از مهتابی های معمولی و داروهایی نظیر قطره بیلی ناستر همچنین ترنجبین ، شیر خشت ، آب قند ، شیر مصنوعی و یا مایعات دیگر استفاده نکنید چون نه تنها مفید نیست بلکه ممکن است مضر هم باشد . به استثناء زردی روز اول ، در اکثر موارد ، زردی نوزاد ، طبیعی و فیزیولوژیک است که معمولاً از روز دوم یا سوم به بعد شروع و پس از چند روز بر طرف می شود. باید از دریافت کافی شیر مادر توسط نوزاد به خصوص در هفته اول پس از تولد اطمینان حاصل نمایید زیرا دریافت نا کافی شیر مادر در این زمان می تواند سبب افزایش زردی نوزاد شود و به همین دلیل جهت رفع زردی نه تنها شیر دادن را نباید قطع کنید بلکه باید تغذیه نوزاد را با شیر خودتان به طور مکرر ادامه دهید و در عین حال از درست گرفتن پستان و مکیدن موثر او اطمینان حاصل نمائید.سعی کنید به مدت طولانی از فرزند خود دور نباشید ، در غیر این صورت شیر خود را بدوشید تا دیگران آن را با فنجان کوچک و ظریف به او بدهند و به هیچ وجه از بطری استفاده نکنند.