شاید شما هم مانند بسیاری از مادران دیگر شک دارید که کودکتان به اندازه کافی غذا می خورد یا نه. یک راه حل ساده وجود دارد: از تعداد دفعات مدفوع نوزاد می‌توان فهید که آیا کودک به اندازه کافی غذا خورده است یا نه؟ تعداد دفعات مدفوع کودک باید طبیعی باشد و مادران باید بدانند که شکم نوزاد خود، در روز چند بار کار می‌کند .
به طور معمول، نوزاد 15 تا 20 بار در روز ادرار می کند. رنگ ادرار نوزاد از زرد کم‌رنگ تا پررنگ متغیر است. تعداد دفعات اجابت مزاج نوزاد از یک بار در روز تا 8-6 بار در روز متغیر است. مدفوع نوزاد از نظر قوام و رنگ، بستگی به طبیعت نوزاد و تغذیه او دارد.

این نکته را به خاطر داشته باشید که الگوی دفع مدفوع شیرخواران با یکدیگر متفاوت است به طوریکه برخی نوزادان پس از هر وعده خوردن شیر مادر، دفع مدفوع داشته و برخی دیگر یک تا دو بار در هفته مدفوع خود را دفع می کنند. معمولا نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می شوند، در روز 5-4 دفع مدفوع دارند و اگر شکم این نوزادان هر 5-4 روز یک بار کار کند مشکلی وجود ندارد.

ادرار نوزاد
نوزاد ممکن است هر ۱ تا ۳ ساعت یک بار و یا ۴ تا ۶ بار در روز ادرار کند.
اگر نوزاد بیمار باشد و یا تب داشته باشد و یا در هوای خیلی گرم، میزان ادرارش کم می شود.دفع ادرار نباید درد داشته باشد. اگر شما متوجه بیقراری و درد نوزاد خود موقع ادرار کردن شدید، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید، زیرا ممکن است این درد ناشی از عفونت و یا وجود مشکلی در مجرای ادراری نوزاد باشد.

در کودکان سالم، ادرار زرد کم رنگ تا پررنگ متغیر می باشد. پررنگ شدن ادرار ناشی از کم نوشیدن مایعات می باشد.

مشکلات ادراری
- برخی مواقع متوجه یک لکه صورتی رنگ در پوشک نوزادتان می شوید که ممکن است آن را با لکه خون اشتباه بگیرید. در حقیقت این لکه، نشانه غلیظ بودن ادرار می باشد که رنگ صورتی دارد. اگر نوزاد شما حداقل چهار پوشک را در روز خیس می کند، نگران نباشید، اما اگر لکه صورتی رنگ در پوشک نوزادتان دیدید، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
- وجود خون در ادرار و یا لکه خونی در پوشک، طبیعی نیست و باید این موضوع را با پزشک متخصص اطفال در میان گذاشت. این لکه خون ممکن است به علت زخم کوچکی در پوست باشد که پوشک ایجاد کرده است و مسئله مهمی نباشد، اما می تواند ناشی از یک مشکل جدی برای نوزاد هم باشد.

- اگر خونریزی همراه با درد شکم و یا خونریزی در سایر اندام ها بود، باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.مهم ترین نگرانی درباره اسهال، از دست دادن آب بدن نوزاد می باشد. لذا در صورت وجود اسهال همراه با تب در نوزاد، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.

مدفوع نوزاد
طی چند روز اول بعد از تولد، مدفوع نوزاد (مکونیوم) شروع می شود.مکونیوم به رنگ سیاه و یا سبزپررنگ است و قبل از تولد، روده نوزاد را می پوشاند و هنگامی که مکونیوم تمام شد، رنگ مدفوع به زرد- سبز برمی گردد.زمانی که نوزاد شروع به خوردن غذاهای جامد کند، قوام مدفوع از حالت نرم به شل و آبکی تغییر می یابد.

اگر نوزاد با شیرخشک تغذیه می شود، معمولا رنگ مدفوعش قهوه ای مایل به زرد و یا زرد می باشد و سفت تر از مدفوع نوزادی است که از شیرمادر تغذیه می کند.

مشکلات مدفوع
- اگر مدفوع نوزاد سفت و یا خیلی خشک باشد، ممکن است نشاندهنده آن باشد که نوزاد مایعات کافی دریافت نمی کند و یا مایعات زیادی را به خاطر تب یا گرما یا یک بیماری از دست داده است.
- هنگامی که مدفوع نوزاد سفت می شود، ممکن است نشاندهنده آن باشد که نوزاد غذاهای یبوست آور را زیاد مصرف کرده است، از قبیل: غلات و یا شیر گاو. لازم به ذکر است که مصرف شیرگاو برای نوزادان زیر یک سال ممنوع است.
- اگر فرایند هضم غذا کند شود، به علت آنکه نوزاد مقدار زیادی غلات در روز مصرف کرده و یا غذای نوزاد نیاز به تلاش بیشتری برای هضم کردن دارد، رنگ مدفوع ممکن است سبز شود.
- اگر نوزاد قطره آهن دریافت کند، رنگ مدفوع ممکن است قهوه ای تیره شود.
- اگر نوزاد ناراحتی جزئی در مقعد خود داشته باشد، رگه های خونی ممکن است در روی مدفوع دیده شود.
- اگر مقدار زیادی خون، مخاط و یا آب در مدفوع نوزاد وجود داشته باشد، فورا به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید، زیرا ممکن است این علائم نشاندهنده مشکلات روده ای باشد.
- از آنجایی که در حالت عادی، مدفوع نوزاد نرم و کمی آبکی می باشد، به راحتی نمی توان فهمید که نوزاد دچار اسهال شده است یا نه.
افزایش ناگهانی دفعات مدفوع کردن (بیش از یک بار مدفوع کردن بعد از غذاخوردن) و وجود مقدار زیادی مایع در مدفوع، نشاندهنده ابتلای نوزاد به اسهال است.
- اسهال ممکن است نشانه ای از عفونت روده ای باشد و یا ممکن است در اثر تغییرات رژیم غذایی رخ داده باشد.
- اگر نوزاد شیرمادر خوار است، به علت تغییرات رژیم غذایی مادر، می تواند به اسهال مبتلا شود.
- مهم ترین نگرانی درباره اسهال، از دست دادن آب بدن نوزاد می باشد.
- در صورت وجود اسهال همراه با تب در نوزاد، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.

پودربچه های معطر در برخی نوزادان باعث حساسیت پوستی می شوند. لذا سعی کنید کمتر از این مواد استفاده نمایید و در صورت سوختن پای بچه در اثر ادرار یا مدفوع، تحت نظر پزشک از پمادهای مخصوص کودکان برای بهبود سوختگی استفاده کنید.

تعداد دفعات مدفوع کردن
تعداد دفعات اجابت مزاج در نوزادان مختلف، متفاوت می باشد.
بسیاری از نوزادان بعد از غذاخوردن، مدفوع می کنند که این ناشی از رفلکس معده-روده می باشد که باعث می شود هرگاه معده پر شود، سیستم گوارشی فعال گردد.

نوزادان 3 تا 6 هفته ای و برخی از نوزادان شیرمادر خوار دارای یک بار اجابت مزاج در هفته هستند که این طبیعی می باشد، به علت آنکه شیر مادر مقدار کمی مواد زائد دارد، بنابراین کاهش دفعات مدفوع کردن، نشانه یبوست نیست و نوزاد به طور ثابت وزنش زیاد می شود.اگر نوزاد شیرخشک خوار است، باید حداقل روزی یک بار اجابت مزاج داشته باشد.

اگر نوزاد به علت سفتی مدفوع، زور بزند و تعداد دفعات اجابت مزاج نیز کمتر از حد طبیعی باشد، ممکن است دچار یبوست شده باشد و بهتر است به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.

بوی مدفوع
بوی مدفوع نشان می‌دهد که مدفوع چه مدت زمانی در روده مانده است. هر چه بیشتر در برابر باکتری‌ها باشد، بوی بدتری دارد. اما اگر مدفوع بچه‌ها با بوی تندی همراه باشد، ممکن است کودک مبتلا به نوعی حساسیت شده باشد. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند مدفوعی بی بو دارند

پوشک نوزاد را دیر عوض نکنید
به طور عادی، باکتری موجود در مدفوع، اوره را می شکند (اوره جزئی از مواد موجود در ادرار می باشد) و در نتیجه موجب PH قلیایی و تحریک پوست می شود. پس اگر کودک مدفوع کرد، باید پوشک نوزاد را فورا عوض نمود، برای اینکه پوست نوزاد همیشه باید خشک بماند تا زخم نشود.

سوختگی ناشی از پوشک، در پوست مرطوب بیشتر رخ می دهد.پوشک های قابل جذب، حاوی لایه ای از ژل می باشند که آب را جذب می کنند. این پوشک ها بعد از کمی ادرار کردن، پوست را خشک نگه می دارند، اما هنگامی که پوشک کاملا خیس شد، باید عوض گردد.

پودر بچه برای خشک نگه داشتن پوست هنگام کمی تعریق خوب است، اما برای خشک نگه داشتن پوست هنگام ادرار یا مدفوع کردن مناسب نیست. در ضمن لازم نیست بعد از هر بار ادرار و یا مدفوع کردن، پودر بچه به پای نوزاد بزنید.

در ضمن پودرهای بچه معطر در برخی نوزادان باعث حساسیت پوستی می شوند و مضرند. لذا سعی کنید کمتر از این مواد استفاده نمایید و در صورت سوختن پای بچه در اثر ادرار یا مدفوع، تحت نظر پزشک از پمادهای مخصوص کودکان برای بهبود سوختگی استفاده کنید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
الگوی دفع مدفوع شیرخواران با یکدیگر متفاوت است به طوریکه برخی نوزادان پس از هر وعده خوردن شیر مادر، دفع مدفوع داشته و برخی دیگر یک تا دو بار در هفته مدفوع خود را دفع می کنند.
مادر باید مدفوع نوزاد را بررسی کند و به رنگ و قوام مدفوع و تعداد دفع نوزاد خود توجه نماید تا بتواند خیلی زود مشکلات نوزاد خود را شناسایی و به دنبال راه درمانی مناسب آن باشد.

آیا دفعات کار کردن شکم نوزاد مهم است؟
دفعات کار کردن شکم نوزاد زیاد پر اهمیت و نگران کننده نیست زیرا الگوی دفع مدفوع شیرخواران با یکدیگر متفاوت است.
معمولا نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می شوند، در روز 5-4 دفع مدفوع دارند و اگر شکم این نوزادان هر 5-4 روز یک بار کار کند مشکلی وجود ندارد .
آنچه که هنگام کار کردن شکم نوزاد مهم است قوام مدفوع و رنگ و شکل آن است که نشان دهنده بروز بیماری ها در کودک است. برای ارزیابی وضعیت نوزاد، وزن گیری نوزاد ملاک است.
بی قراری و زور زدن نوزاد حین مدفوع مربوط به دردهای کولیکی است که بتدریج رفع می شود.

کار کردن طبیعی شکم نوزاد، چندبار در روز است؟
نوزادان مختلف، تفاوت هایی در تعداد دفعات طبیعی مدفوع با هم دارند. تعداد دفعات مدفوع در ۲ تا ۳ روز اول تولد ، چهار یا پنج بار و رنگ مدفوع نوزاد، تیره، قیری شکل، سیاه و متمایل به سبز است.
در طول شش هفته اول، اگر کودک وزن گیری داشته باشد و به میزان 2 تا 5 بار در روز دفع داشته باشد ، نشان دهنده دریافت کالری کافی توسط نوزادمی باشد. در برخی از نوزادان پس از شش هفته، دفع مدفوع خواهد شد که طبیعی است و نگران کننده نیست.
مهم این نیست که فرزندتان چند بار در روز مدفوع دارد .
تعداد دفع بیش از 4 بار مدفوع در روز بعد از ۶ ماهگی زیاد است و در کودکانی که با شیر مادر تغذیه می کنند تعداد دفع کمتر از یک بار در 3 یا 4 روز ، کم است و برای کودکان بالای 2 سال کمتر از یک بار در روز کم محسوب می شود.
مدفوع باید به صورت تدریجی و باثبات باشد.مدفوع کردن نوزادان بلافاصله بعد از غذاخوردن ناشی از رفلکس معده-روده است زیرا با پر شدن معده سیستم گوارشی فعال می شود.
نوزادان 3 تا 6 هفته ای و نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، اگر یک بار در هفته دفع مدفوع داشته باشند هم طبیعی است، زیرا شیر مادر دارای مقدار کمی مواد زائد است و مدفوع نکردن نوزاد، نشانه یبوست نیست و سبب زیاد شدن وزن نوزاد به طور ثابت می شود.
در صورت تغذیه نوزاد با شیر خشک روزی یک بار دفع مدفوع باید صورت گیرد.
اگر کودک شما مدفوعش سخت و خشک باشد باید او را نزد پزشک ببرید زیرا به طور طبیعی مدفوع شل و نرم بوده و هیچ گاه نباید گلوله گلوله، سفت و مانند نخود باشد و در اینصورت نوزاد از یبوست رنج می برد.
اگر نوزاد دفع مدفوع سختی داشته باشد و تعداد دفعات دفع مدفوع نیز کمتر از حد طبیعی باشد، او به یبوست دچار شده است و باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کند.
کودک تا 6 ماه ابتدایی زندگی از شیر مادر تغذیه می کند و هنگامی که به خوردن مواد غذایی روی می آورد مدفوع او سفت تر شده و بوی تندتری می دهد.

در صورت زیاد کار کردن شکم نوزاد چه کنیم؟
زیاد کار کردن شکم نوزاد، بستگی به تغذیه کودک در طول روز دارد. در صورت تغذیه نوزاد از شیر مادر ، اگرکودک بین ۸-۷ بار در طول روز مدفوع کند مشکلی به وجود نمی آید و نباید نگران شوید.
اما به هنگام زیاد کار کردن شکم نوزاد در صورتی که نوزاد با شیر مادر تغذیه نکند باید به یک متخصص گوارش نوزادان مراجعه کنید.

در زمان دفع مدفوع نوزاد به چه چیزی توجه کنیم؟
مدفوع نوزاد در هر حالتی باید پس از دفع شدن نرم و قابل دفع باشد و بیش از حد سفت و خشک نباشد، سفت و خشک بودن مدفوع در نوزاد نشان دهنده یبوست نوزاد است.
مادران باید به مدفوع نوزاد توجه لازم را داشته باشند و مدفوع را لحاظ قوام، رنگ و محتویاتی که در مدفوع وجود دارد،بررسی کنند. در صورتی که مدفوع نوزاد شل و آبکی باشد و وزن کودک اضافه شود، نگران نباشید .
دفع مدفوع در شیرخوار تازه متولد شده پس از هر بار شیر خوردن است و به طور میانگین هر نوزاد۱۰-۶ بار در طول روزدفع مدفوع دارد. اما پس از ۶-۳ هفته دفع مدفوع آن ها عادی می شود و تعداد دفعات دفع مدفوع کمترخواهد شد.
اگر دفع مدفوع از حالت عادی کمتر باشد جای نگرانی نیست اما اگر تغییرات ناگهانی و شدید در مدفوع مشاهده کردید باید به نزد پزشک روید تا درمان را آغاز کند.

مدفوع نوزادتان چه رنگی است؟
بررسی مدفوع نوزاد از یکی از کارهای مهمی است که مادران باید برای نوزادشان انجام دهند زیرا دقت در مدفوع نوزاد سبب می شود که هر چه زودتر بیماری های نوزاد شناسایی شود.
مادر باید به قوام، رنگ و محتویاتی که غیر از شیر در مدفوع وجود دارد، توجه کند.
نوزادان سالم در یکی دو روز اول ابتدای تولد، مدفوعی به رنگ سبز تیره و چسبنده به نام مکونیوم دفع می کنند.
پس از آن، دلمه های شیر در مدفوع در نوزادانی که شیر مادر می خورند، مشاهده می شود و رنگ مدفوع زرد و کمی آبکی می شود اما نباید در مدفوع نوزاد هیچ گونه خلط، بلغم یا خون مشاهده گردد .
در یک نوزاد طبیعی مدفوع نباید بیش از اندازه آبکی باشدو همچنین نباید سفت و خشک باشد بلکه کاملا شل و نرم باشد و نباید مدفوع گلوله گلوله سفت باشد.

نکاتی درباره مدفوع نوزاد
سفت و خشک بودن مدفوع نوزاد، نشان دهنده کمبود مایعات در بدن او به دلیل تب و یا بیماری های خاص است.
سفت و خشک بودن مدفوع نوزاد نشان دهنده استفاده نوزاد از غذاهای یبوست دار مانند غلات و شیر گاو است در صورتی که نباید به نوزادان زیر یکسال شیر گاو بدهید.
علت مدفوع نوزاد سبزرنگ هضم آهسته غذا و یا مصرف زیاد غلات است.
خوردن قطره آهن توسط نوزاد سبب قهوه ای شدن رنگ مدفوع نوزاد، می شود.
در صورت مشاهده رگه های خونی در مدفوع نوزاد ، مشکلات جزیی در مقعد نوزاد وجود دارد.
در صورتی که در مدفوع خون زیاد، مخاط یا آب مشاهده شود، ممکن است ناشی از مشکلات روده ای باشد.
زیاد شدن تعداد دفعات مدفوع کودک و آبکی شدن آن ، نشان دهنده اسهال است. اسهال کودک ممکن است ناشی از عفونت روده ای باشد و یا در اثر تغییر درژیم غذایی ایجاد شده باشد.

بهتر است بدانید