قدیم‌ها باور بر این بود که اگر خانم باردار به ماه گرفتگی نگاه کند لکه‌ای پوستی روی بدن خود یا فرزندش ایجاد می‌شود. هنوز تحقیقات چنین اثری را اثبات نکرده‌اند و این خرافه در بسیاری از کشور‌ها رنگی ندارد اما با وجود این هنوز برخی فرهنگ‌ها پدیده ماه‌گرفتگی و تاثیر آن بر زن باردار را جدی می‌گیرند و معتقدند ماه گرفتگی سبب ایجاد لکه‌ای بد شکل روی پوست کودک می‌شود که همان‌طور که گفته شد شواهد علمی این ادعا را پشتیبانی نمی‌کنند.

لکه‌های ماه‌گرفتگی بعد از تولد ممکن است به مرور کم‌رنگ، محو، پررنگ یا بزرگ شوند. این لکه‌ها انواع مختلفی دارند، آن‌ها را در رنگ‌های مختلف تشخیص می‌دهیم و از لحاظ بافتی ممکن است صاف یا برآمده باشند. تقریبا تمام لکه‌های مادرزادی از این قبیل بی‌خطر‌ند و دردی ندارند اما اگر شما یا فرزندتان از این لک‌ها دارید خوب است با متخصص پوست مشاوره‌ای داشته باشید تا از وضعیت آن اطمینان کامل کسب کنید .

بعضی از لک‌ها ناشی از ازدیاد رنگدانه‌های پوستی هستند و گروهی دیگر، از رگ‌های خونی در هم تنیده منشا گرفته‌اند. هنوز مشخص نیست چرا برخی بچه‌ها این لک‌ها را دارند و چرا خیلی‌ها آن را ندارند .

بیشتر پدرمادر‌ها با دیدن این لک‌ها روی پوست فرزندان‌شان نگران می‌شوند که مبادا خطری فرزندشان را تهدید کند. باید گفت اکثر این لکه‌ها بی‌خطرند و نیازی به درمان ندارند و با گذشت زمان خود به خود برطرف می‌شوند. گروهی دیگر از این لک‌ها را می‌توان به کمک جراحی از بین برد یا به کمک روش لیزردرمانی محو کرد.

اما این روش‌های درمانی دردناکند و ممکن است نتیجه موفقی نداشته باشند. به همین دلیل است که اکثر این لک‌ها درمان نمی‌شوند. گروه کوچکی از لک‌های ماه‌گرفتگی درمان فوری می‌طلبند چرا که گسترش آن‌ها سبب مشکلات تنفسی، شنوایی و حرکتی می‌شود. لک‌هایی هم که در اندام‌های داخلی شکل می‌گیرند باید هرچه سریع‌تر درمان شوند.

در هر صورت اگر فرزندتان دچار این لک است نگرانی خودتان را به او منتقل نکنید و اجازه ندهید واکنش‌های متعجب و بی‌مورد دیگران فرزندتان را سراسیمه کند. حتما هم به فرزندتان بیاموزید که این لک هیچ مشکلی ندارد یا با زبان کودکانه بگویید که خدا آنقدر تو را دوست داشته که این نشان را به تو داده. اگر لک بزرگ‌تر شد، خونریزی کرد یا درد گرفت حتما به متخصص پوست مراجعه کنید .

روشی برای پیشگیری از شکاف کام وجود دارد؟

شکاف کام یک نقص مادرزادی قابل درمان است. اگر در دوران بارداری دهان به‌خوبی شکل نگیرد، شکافی از ناحیه لب بالا تا حفره بینی بر جای می‌ماند. اگر چه می‌توان این مشکل را به کمک جراحی برطرف کرد اما کودک در دوران همراهی با این نقص قادر نیست به خوبی بخورد، بیاشامد، صحبت کند یا بشنود .

علت ماه‌گرفتگی کودک چیست؟

علم هنوز به علت ایجاد شکاف کام پی نبرده اما عوامل خطری برای ایجاد این نقص منتشر شده‌اند :

• مصرف برخی دارو‌ها در دوران بارداری

• مصرف نوشیدنی‌های غیرحلال و مواد مخدر در دوران بارداری

• سیگار کشیدن در دوران بارداری

• وجود سابقه شکاف کام در خانواده

به همین دلیل در دوران بارداری ضمن پرهیز از دخانیات قبل از مصرف هرگونه دارویی با متخصص زنان معالج‌تان مشورت کنید و در تمام مراحل بارداری زیر نظر باشید تا وضعیت سلامت جنین‌تان را مو به مو بدانید.

اگر شخصی در خانواده شما یا همسرتان به این مشکل دچار بوده یا هست، بهتر است قبل از بارداری به متخصص مشاور ژنتیک مراجعه کنید. این متخصص برای‌تان مشخص می‌کند که با چه احتمالی امکان دارد فرزندی مبتلا به شکاف کام را به دنیا بیاورید .

شکاف کام به راحتی قابل تشخیص است و در برخی افراد داخل دهان قرار دارد اما باید بدانید که شکل شکاف چندان برای ما اهمیت ندارد. متخصصان بیشتر به محل شکاف دقت می‌کنند. مثلا شکاف کوچکی که در قسمت نرم دهان است نسبت به شکاف بزرگی که به راحتی دیده می‌شود مشکل بزرگ‌تری را ایجاد می‌کند و بر قدرت تکلم کودک تاثیر می‌گذارد.

بیشتر شیرخواران درگیر شکاف کام با مشکل تغذیه‌ای دارند زیرا وضعیت موجود قدرت مکش مناسب را از آن‌ها می‌گیرد. گاهی در دوران بارداری متخصص زنان معالج می‌تواند از هفته ۱۴ تا ۱۶ شکاف کام را در جنین تشخیص دهد اما این روش چندان مورد اطمینان نیست زیرا همیشه این مشکل را شناسایی نمی‌کند.

در مورد درمان این مشکل هم باید بگویم که نوع درمان شکاف کام به نوع شکاف بستگی دارد. معمول‌ترین روش درمان موجود جراحی است که در اکثر موارد بین ۱۲تا ۱۸ ماهگی انجام می‌شود البته قبل از انجام جراحی باید درمان مشکلات احتمالی تنفسی یا تغذیه‌ای کودک شروع شود.

گاهی پزشک برای کودک‌تان تجهیزاتی دندانی یا فکی هم سفارش می‌دهد. با افزایش سن کودک ممکن است درمان وضعیت فرزندتان به جای یک جراحی به چند جراحی نیاز داشته باشد.

والدین باید بدانند وضعیت به خصوص دهان این کودکان ممکن است مسواک زدن را برای‌شان سخت کند. پس از‌‌ همان دوران شیرخواری که اولین دندان‌های فرزندتان می‌روید حتما در مورد مراقبت دندانی او از یک دندانپزشک کودکان کمک بگیرید.

همچنین متخصص ارتودنسی می‌تواند قبل از این‌که دندان شیرخوار در بیاید او را معاینه کند و وضعیت فکی او را زیر نظر بگیرد تا در آینده عمل مرتب‌سازی دندان‌ها را به بهترین شکل انجام دهد.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره
شکاف لب یکی از شایع ترین نقایص زایمان است. آنها اغلب به عنوان نقص های زایمان رخ می دهند اما با بسیاری از بیماری های ژنتیکی یا سندرم های ارثی همراه می شوند.
داشتن یک نوزاد با شکاف لب می تواند ناراحت کننده باشد، اما شکاف لب می تواند اصلاح شود.

علت ماه‌گرفتگی کودک چیست؟
علائم شکاف کام و لب
معمولا شکاف کام یا لب بلافاصله در هنگام تولد شناسایی می شود. شکاف کام ممکن است به صورت زیر به نظر برسد:
-شکاف لب و سقف دهان (کام) می تواند بر یک طرف یا هر دو طرف چهره تاثیر بگذارد.
- شکاف کام می تواند به عنوان یک نقطه کوچک در لب ظاهر شود یا می تواند از لثه بالا و کام به پایین بینی باشد.
-شکاف سقف دهان روی ظاهر صورت تاثیر نمی گذارد.
شکاف کام تنها در عضلات نرم کام (شکاف زیر لب) رخ می دهد، که در پشت دهان قرار دارد و به وسیله پوشش دهان پوشیده می شود. این نوع شکاف اغلب در هنگام تولد قابل توجه نیست و ممکن است تا زمانی که علائم آن ایجاد نشود تشخیص داده نشود.

علائم و نشانه های شکاف زیر لب
- مشکل تغذیه
-مشکل بلعیدن، با پتانسیل برای مایعات یا موادغذایی برای بیرون آمدن از بینی
- صدای گفتاری بینی
- عفونت های مزمن گوش

عواملی که احتمال ایجاد شکاف لب و کام را افزایش می دهد
- سابقه خانوادگی. والدین با سابقه خانوادگی شکاف لب بیشتر احتمال داشتن فرزند با شکاف لب دارند.
- نژاد. در امریکا، شکاف لب و کام در بومیان آمریکایی بیشتر رایج است و در نژاد آفریقایی آمریکایی کمتر دیده میشود.
- جنسیت. شکاف لب در مردان دو برابر شکاف کام است. شکاف کام بدون شکاف لب بیشتر در زنان شایع است.
- قرار گرفتن در معرض مواد خاص در دوران بارداری. شکاف لب و شکاف کام ممکن است بیشتر در زنان باردار که سیگار می کشند، الکل مصرف می کنند یا داروهای خاصی دریافت می کنند، رخ دهد.
-داشتن دیابت. برخی شواهد وجود دارد که زنان مبتلا به دیابت قبل از بارداری ممکن است خطر داشتن نوزاد با شکاف لب با یا بدون شکاف کام را داشته باشند.
- چاقی در بارداری . شواهدی وجود دارد که نوزادان متولد شده با مادران چاق ممکن است خطر شکاف کام یا لب بیشتری داشته باشند.

عوارض جانبی شکاف کام یا شکاف لب
کودکان با شکاف لب با یا بدون شکاف کام با چالش های مختلف، بسته به نوع و شدت شکاف مواجه می شوند.
-تغذیه دشوار. یکی از بزرگترین نگرانی ها پس از تولد تغذیه است. در حالی که بیشتر نوزادان با شکاف لب می توانند شیر مادر بخوند اما شکاف کام باعث ایجاد مشکل در مکیدن می شود.
- عفونت های گوش و کاهش شنوایی. نوزادان با شکاف کام بیشتر در معرض خطر از دست دادن مایع گوش میانی و شنوایی (بخوانید: غربالگری شنوایی در نوزادان) هستند.
- مشکلات دندانپزشکی. اگر شکاف به قسمت بالای لثه گسترش یابد، ممکن است بر رشد دندان ها تأثیر بگذارد.
- مشکلات گفتاری . از آنجا که کام برای شکل دادن صداها مورد استفاده قرار می گیرد، گفتار طبیعی می تواند توسط شکاف کام تحت تاثیر قرار گیرد. گفتار ممکن است بیش از حد داخل بینی باشد.
- چالش های مقابله با بیماری پزشکی. کودکان مبتلا به شکاف به دلیل تفاوت ظاهر و استرس مراقبت های پزشکی شدید با مشکلات اجتماعی، عاطفی و رفتاری مواجه می شوند.

جلوگیری از شکاف کام و لب
- مشاوره ژنتیکی را در نظر بگیرید.
- ویتامین های بارداری را مصرف کنید.
- تنباکو یا الکل مصرف نکنید.

درمان شکاف کام و لب
اهداف درمان شکاف لب و کام، بهبود توانایی کودک برای خوردن، صحبت کردن و شنیدن طبیعی و رسیدن به ظاهر طبیعی است.

علت ماه‌گرفتگی کودک چیست؟
پزشکان و متخصصان ویژه مراقبت از کودکان با شکاف لب و کام
-پزشکان گوش، بینی و گلو
- متخصصان اطفال
- جراحانی که در ترمیم شکاف تخصص دارند، مانند جراحان پلاستیکی
- جراحان دهان
- دندانپزشکان اطفال
- ارتودنتیست ها
- پرستاران
-متخصصان شنوایی
- گفتار درمان
- مشاوران ژنتیک
- مددکاران اجتماعی
-روانشناسان

عمل جراحی برای درمان شکاف کام یا لب
جراحی برای اصلاح شکاف لب و کام بر اساس وضعیت خاص کودک است. پس از ترمیم شکاف اولیه، پزشک ممکن است به دنبال جراحی برای بهبود گفتار یا بهبود ظاهر لب و بینی باشد.

روند جراحی
-ترمیم شکاف لب - در طی ۱۲ ماه اول
- ترمیم شکاف کام - در سن 18 ماهگی یا در صورت امکان زودتر
- جراحی - بین ۲ سالگی و نوجوانی
جراحی شکم لب و کام در بیمارستان انجام می شود. کودک شما بیهوشی عمومی دریافت خواهد کرد، به طوری که در طول عمل جراحی احساس درد نخواهد کرد. چندین روش جراحی برای ترمیم شکاف لب و کام، بازسازی مناطق آسیب دیده و جلوگیری از درمان عوارض مرتبط استفاده می شود.

درمان عوارض شکاف کام یا لب
پزشک ممکن است درمان اضافی برای عوارض ناشی از شکاف لب و کام توصیه کند. مثالها عبارتند از:
- استراتژی های تغذیه ای، مانند استفاده از نوک پستان یا فیدر بطری مخصوص
- گفتار درمانی برای اصلاح مشکل صحبت کردن
- ارتودنسی دندان ها
- نظارت دندانپزشک برای رشد دندان و بهداشت دهان و دندان از سنین پایین
- نظارت و درمان عفونت گوش، که ممکن است شامل لوله های گوش باشد
- وسایل کمک شنوایی یا سایر وسایل کمکی برای شنوایی کودکان
درمان با یک روانشناس برای کمک به کودک در مقابله با استرس از روش های پزشکی مکرر و یا سایر نگرانی ها

علت ماه‌گرفتگی کودک چیست؟
مقابله و حمایت برای شکاف لب و کام
هیچ کس انتظار ندارد نوزادی با نقص مادرزادی داشته باشد. وقتی هیجان زندگی جدید با استرس شکاف لب یا کام همراه می شود، تجربه برای همه اعضای خانواده مورد نیاز است.

برای والدین و خانواده
هنگامی که یک کودک با شکاف لب و کام وارد خانواده تان می شود، نکات زیر را در ذهن داشته باشید:
- خود را سرزنش نکنید. انرژی خود را در حمایت و کمک به کودک متمرکز کنید.
- احساسات خود را بشناسید. احساس ناراحتی کاملا طبیعی است.
- پشتیبانی پیدا کنید. کارمند اجتماعی بیمارستان می تواند به شما در یافتن منابع اجتماعی و مالی کمک کند.

برای فرزند شما
می توانید فرزندتان را به روش های مختلف پشتیبانی کنید:
- بر کودک خود به عنوان یک فرد، نه شکاف تمرکز کنید.
- ویژگی های مثبت را در دیگران بیان کنید که ظاهر فیزیکی شامل آن نمی باشد.
- با اجازه دادن به کودک برای تصمیم گیری، به او در ایجاد اعتماد به نفس کمک کنید.
- زبان بدن را تشویق کنید، مانند لبخند زدن.
- خطهای ارتباطی را باز نگه دارید. اگر مسائل مدرسه کودک را اذیت می کند به او این فرصت را بدهید که با شما در مورد آن صحبت کند.

آنچه می توانید برای شکاف کام انجام دهید
قبل از ملاقات با پزشک:
-از محدودیت های قبل از ملاقات آگاهی داشته باشید. در زمانی که به پزشک مراجعه می کنید در خصوص محدودیت ها بپرسید، مانند محدود کردن رژیم غذایی کودک.
- لیستی از علائم یا نشانه هایی که کودک تجربه می کند تهیه کنید، از جمله مواردی که ممکن است به قرار ملاقات مربوط نباشد.
- با یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود به پزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات ممکن است دشوار باشد که تمام اطلاعاتی که در طول یک قرار ملاقات ارائه می شود را به خاطر داشته باشید. کسی که همراه شما باشد ممکن است چیزی را که از دست داده یا فراموش کرده است به خاطر بسپارد.
- لیستی از سوالاتی را که می خواهید از دکتر بپرسید بنویسید. سوالات خود را از مهمترین تا بی اهمیت ترین دسته بندی کنید و بپرسید.