“کانال مالی” اروپا دربرجام «اینس‌تکس»INSTEX چیست؟

کانال مالی اروپا«برجام»چیست؟

کانال ویژه مالی اروپا موسوم به «اینس‌تکس»INSTEX کلمه مخفف سازوکار حمایت از مبادلات تجاری و تسهیل مکانیزم پرداخت است که به شرکت‌ها و مؤسسات تجاری و اقتصادی اجازه معامله می‌دهد

پاریس میزبان این کانال خواهد بود و یک شخصیت آلمانی ریاست آن را بر عهده خواهد گرفت و انگلستان و فرانسه و آلمان در آن سهامدار خواهند بود.

​

در واقع سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان صندوقی مالی برای دولت ایران در اروپا درست کرده‌اند که واردکنندگان و صادرکنندگان بدون نیاز به باز کردن ال سی و هر نوع مبادله بانکی مراودات تجاری خود را از این طریق سامان می‌دهند. شرکت‌های ایرانی نیز با مکانیزمی مشابه در تهران مواجه خواهند بود که با میانجی‌گری دولت ایران و نظارت سه کشور اروپایی مبادلات ریالی صورت می‌پذیرد

اما «اینس‌تکس» فقط مبادلات غذایی، دارویی و پزشکی را پوشش می‌دهد که مستقیماً تحت تحریم‌های یکجانبه آمریکا قرار ندارند. وزیر خارجه آلمان تصریح کرده که اینس‌تکس فعلاً مبادلاتی را در بر می‌گیرد که تحت تحریم‌های آمریکا نیستند.

طبق مدارک رسمی منتشر شده توسط تروئیکای اروپایی این کانال مالی در چارچوب قوانین مالی سازمان ملل و اتحادیه اروپا، قوانین ضد پولشویی AML و تأمین مالی تروریسم CFT عمل خواهد کرد. این کانال در قالب یک واسطه مالی عمل می‌کند که واردکننده کالاهای ایرانی در اروپا بدهی خود را به اینس‌تکس پرداخت می‌کند و سپس اینس‌تکس آن را در اختیار صادرکننده کالا به ایران قرار می‌دهد.

از آنجا که منطق کار اینس‌تکس بر مبنای تهاتر است، عملاً امکان تأمین همه کالاهای مورد نظر شرکت‌های ایرانی وجود ندارد و ظرفیت کمی در حد واردات شرکت‌های اروپایی قابلیت تحقق خواهد داشت.

«اینس‌تکس» بعد از اجرائی شدن در فاز اول فقط کالاهای دارویی، غذایی و بهداشتی را در بر می‌گیرد. طبق ادعای حمید بعیدی‌نژاد سفیر ایران در لندن این کالاها شامل دسته‌های «انواع محصولات کشاورزی و غذایی و سموم و کود و بذرهای گیاهی، غذای دام» و «مواد اولیه داروی، انواع داروهای عمومی و داروهای بیماری‌های خاص و انواع تجهیزات پزشکی، دستگاه‌های پیشرفته جراحی در اتاق عمل و انواع واکسن های انسانی و حیوانی» خواهد بود.

نفت و گاز و مواد شیمایی و تجهیزات صنعتی و قطعات یدکی، کالاهای سرمایه‌ای و کلاً اقلامی که تحت تحریم‌های یکجانبه آمریکا هستند در فاز اول کانال مالی ویژه آمریکا وجود ندارند

در واقع یک مکانیزم تسویه و پرداخت برای خرید کالا و خدمات خواهد بود که به شکل تهاتری عمل می‌کند

شروط اروپا برای همین آب بازیکه! تصویب لوایح ۴گانه FATF وCFT

عملیات مالی هم باتأخیرانجام می گیرد،چون بایددرنوبت تأییدخزانه داری امریکاقرارگیرد

امریکا «قانون افک (OFAC)»را اعمال می کند و حتی درخرید محصولات کشاورزی مانند سویا و تجهیزات پزشکی اعمال می شود.

اینس‌تکس هر میزان هم که به لحاظ فنی به خوبی ریل‌گذاری شود، تأخیر در انجام مبادلات گریزناپذیر خواهد بود. به عبارت دقیق کلمه داد و ستدهای تجاری با تأخیری بیش از حد مواجه می‌شوند که در نهایت هزینه مبادلات مالی را افزایش خواهد داد و حتی ممکن است بانک‌های درجه اول تمایلی به حضور در این فرایند نشان ندهند. افزایش هزینه‌های مبادله تورم در ایران را افزایش خواهد داد و بحران اقتصادی در ایران را تشدید می‌کند.

پاریس میزبان این کانال مالی است و «پر فیشر» رئیس پیشین کومرتس بانک (Commerzbank) ریاست آن را بر عهده خواهد داشت.

انگلیس هم رئیس هیات نظارت است و از هر کدام از این کشورها(آلمان، فرانسه و انگلیس) هم یک نفر از وزارت امور خارجه حضور خواهد داشت و دیگر کشورهای اروپایی هم می‌توانند به این سه ‌کشور بپیوندند.

این نهاد جدید(new entity) به عنوان نوعی «شرکت تسویه وجوه» (Clearing house- نهادی مالی که در سیستم‌های مالی و بانکی وظیفه تسویه قراردادها و خرید و فروش اوراق بهادار را برعهده دارد) عمل می کند. ارز مبنا در آن نیز «یورو» است.

این نهاد همچنین نوعی قرارداد مبادله (barter arrangement) است اما آنچنان هم خارج از سیستم مالی آمریکا عمل نمی کند.

پایه‌گذاران اینس تکس تصریح کرده اند که رعایت FATF یکی از موازین کاری این کانال مالی است

فارس: «عبدالناصر همتی» رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد ساز وکار متناسب با کانال معرفی شده از طرف سه کشور اروپایی بانام سازوکار ویژه تأمین مالی وتجارت (STFI) بزودی در تهران ثبت می شود. آیا این سازو کار می تواند اهداف ایران از برجام را برآورده سازد؟

مارک فیتزپاتریک : این که ایران مکانیسمی مانند «اینستکس» را بنا نهاد خوب است چرا که اکنون تجارت های انسان دوستانه می تواند با استفاده از این کانال انجام شود. هرچند این هدف ایران از برجام را برآورده نمی‌سازد ولی راهی برای تسهیل تجارت‌های انسان دوستانه است.

فارس: وظیفه طرفهای دیگر برجام و به ویژه کشورهای اروپایی در شرایط کنونی برجام چیست؟

حفظ برجام وظیفه هیچ کشور دیگری نیست. وظیفه آنها این است که تعهدات خود را محترم بشمارند و به آن عمل کنند، نه این که دیگر طرفها شرکت‌ها را مجبور کنند که با ایران به تجارت بپردازند.

فارس: با توجه به شرایط کنونی آینده برجام را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اگر ایران ۱۸ ماه دیگر به برجام پایبند بماند برجام فرصتی خواهد یافت که تا انتخاب رییس‌جمهور جدید آمریکا حفظ شود.

​

مارک فیتزپاتریک، مدیر اجرایی اندیشکده انستیتو بین‌المللی مطالعات استراتژیک (IISS) در آمریکا است، او مسوولیت نمایندگی این اندیشکده در نیم‌کره غربی را برعهده دارد و همزمان مدیر برنامه عدم‌اشاعه و سیاست‌های هسته‌ای این اندیشکده است،وی یک دیپلمات است ،مشاور، وزیر امورخارجه دولت قبل نیزبوده است./۳ فروردین ۱۳۹۸مصاحبه بافارس

***

«سازوکار ویژه مالی است که اروپایی‌ها» اززبان عراقچی

سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که در بلغارستان حضور دارد، به‌دنبال تشکیل رسمی کانال تبادل مالی اتحادیه اروپا با ایران به خبر ۱۴ شبکه یک صداوسیما توضیحاتی را ارائه داد.

​

عراقچی در این رابطه گفت: این یک سازوکار ویژه مالی است که اروپایی‌ها چندین ماه به‌دنبال ایجاد آن بودند. هدف از این سازوکار آن است تا مجموعه دریافت‌ها و پرداخت‌های ایران که با اروپا صورت می‌گیرد، صادرات و واردات ما و همه آنها وارد این سازوکار مالی بشود، و از طریق این سازوکار تبادلات دوطرف صورت بگیرد، و همچنین قرار است تا سازوکار مشابهی هم به این منظور در ایران تشکیل شود تا بتوانند تبادلات ریالی را برای طرف‌های ایرانی ساماندهی کند، در حقیقت سیستمی است تا شرکت‌هایی که مایل باشند با ایران کار تجاری انجام دهند، تبادلات مالی خود را از طریق این سازوکار صورت دهند.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه گفت: این سازوکار وقتی برای ما منفعت کامل را خواهد داشت که برای کشورها و یا شرکت‌های غیراروپایی نیز در دسترس باشد که ظاهراً گام بعدی آن خواهد بود، که در این صورت است که مجموعه خریدهای بین‌المللی ما می‌تواند زیر نظر این سازوکار انجام شود.

وی در ادامه درباره چگونگی فعالیت این سازوکار ویژه مالی نیز افزود: این‌که دقیقاً این سازوکار چگونه کار خواهد کرد در جلسات کارشناسی که ما با طرف‌های اروپایی خواهیم داشت بررسی خواهد شد. بانک مرکزی ما با این مکانیزم باید وارد گفتگو شود و شکل انجام کار را مشخص کند.

عراقچی همچنین گفت: این‌که چقدر شرکت‌های اروپایی مایل باشند با این سازوکار وارد عملیات تبادلات با ایران بشوند البته موضوع بعدی است که باید اطلاع‌رسانی کامل صورت بگیرد. طوری که ما مطلع هستیم اروپایی‌ها این سازوکار را به‌شکلی طراحی کرده‌اند تا شرکت‌هایی که می‌خواهند با ایران کار بکنند مشمول تحریم‌های آمریکا نشوند، البته فشار آمریکا نیز سر جای خودش هست. آمریکایی‌ها تهدید کرده‌اند که با این سازوکار مقابله خواهند کرد، این‌که طول کشید تا اروپایی‌ها این سازوکار را تعیین کنند برای این بوده که بتوانند راهکارهایی را پیدا کنند تا این تحریم عملیاتی نباشد. البته این سازوکار اصولاً برای کالاهای تحریمی طراحی شده و این‌که برخی گفته‌اند که این سازوکار برای کالاهای غیرتحریمی طراحی شده مانند مواد غذایی و از این قبیل…، ممکن است که شروع کار با این کالاها باشد تا یک مکانیزمی برای پرداخت‌ها شکل بگیرد اما اصولاً این سازوکار برای کالاهای تحریمی مفید خواهد بود و هدف سازوکار هم برای کالاهای تحریمی است. از نظر ما این قدم اول است از مجموعه تعهداتی که اروپایی‌ها در قبال ایران متعهد شده‌اند. در بیانیه ماه می ۲۰۱۷ که بین وزرای خارجه ایران و سه کشور اروپایی (آلمان، انگلیس و فرانسه) تدوین شد در آنجا مجموعه‌ای از تعهدات را اروپایی‌ها پذیرفتند، و این قدم اول است که با ایجاد یک کانال بانکی بقیه فعالیت‌ها هم می‌تواند آماده شود.

وی اظهار داشت:‌ امیدواریم که این کانال مالی به‌طور کامل اجرا شود و ناقص نباشد و همه کالاها را در بر بگیرد.

معاون وزیر امور خارجه در پایان گفت: هدف اصلی این سازوکار این است که حمایت کند از شرکت‌‌هایی که می‌خواهند با ایران وارد تعاملات تجاری شوند، این‌که این شرکت‌ها چقدر رغبت کنند تا وارد این کار بشوند منوط به این است که سازوکار به‌درستی طراحی شده باشد و به‌درستی هم به شرکت‌ها معرفی شود، که البته این گام بعدی است که باید انجام شود. هدف این سازوکار این است که کاری کند تا شرکت‌هایی که با ایران کار می‌کنند توسط آمریکا تحریم نشوند. اروپا به‌لحاظ سیاسی به‌دنبال این است تا فرصت تبادل تجاری با ایران را داشته باشد اما باید ببینیم که این امر در عمل چگونه پیش خواهد رفت.

عراقچی درباره زمان عملیاتی شدن این سازوکار نیز گفت: امروز (پنجشنبه۱۱ بهمن ۱۳۹۷) بعدازظهر این سازوکار توسط سه کشور اروپایی رسماً اعلام خواهد شد، و خانم موگرینی هم به‌نمایندگی از اتحادیه اروپا در این رابطه بیانیه صادر خواهند کرد و ممکن است تا یکی دو ماه شرایط آماده‌سازی آن طول بکشد تا مکانیزمی مشابه آن در ایران هم ایجاد شود، تا این سازوکار به‌طور کامل عملیاتی شود. امیدواریم اروپایی‌ها در این زمینه تعجیل کرده و وارد بازی‌های تأخیری نشوند و عملیاتی شدن این سازوکار را به‌زودی شاهد باشیم، ولی گام‌های بیشتر لازم است تا برداشته شود.

رسانه‌های آلمانی امروز از تشکیل رسمی یک کانال مالی اتحادیه اروپا با ایران با نام “اینستکس” خبر دادند./۱۱ بهمن ۱۳۹۷

***

توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:جلسه ۳ساعته ایران با اروپا«کمیسیون مشترک برجام در سطح مدیران سیاسی و معاونان وزرای خارجه ایران ۱+۴ (آلمان،‌انگلیس، فرانسه، روسیه و چین):جمعه ۲۵ می ۲۰۱۸(۴ خرداد۱۳۹۷) در هتل کوبورگ شهر وین

اولین نشست کمیسیون برجام بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران، با حضور نمایندگان کشورهای امضاکننده این توافق و یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین برگزار شده است.

در این نشست پیامدهای خروج آمریکا از برجام و راه حل‌های ادامه آن با حضور نمایندگان کشورهای روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه، آلمان و نماینده اتحادیه اروپا بررسی شد.

عباس عراقچی(معاون وزیر خارجه و مذاکره‌کننده ارشد ایران) یوکیا آمانو(مدیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) و هلگا اشمید( نماینده اتحادیه اروپا) و نمایندگان کشورهای امضاکننده برجام به جز آمریکا در کمیسیون مشترک برجام در وین حضور داشتند

تمامی اعضاء باقی‌مانده در برجام موضع کاملا متحد خودشان را در خصوص ادامه تعهداتشان در برجام اعلام کردند.

کمیسیون مشترک برجام با حضور نمایندگان ایران و گروه ۱+۵ امروز سه‌شنبه ۲۱ دی (۱۱ ژانویه) در وین، پایتخت برگزار شد.

عباس عراقچی معاون وزیر خارجه این کشور ریاست تیم ایرانی را به‌عهده دارد. هلگا اشمیت، معاون فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در این نشست حضور یافته است.

نخستین نشست پس از ایجاد کانال ویژه مالی اروپا یا همان اینس‌تکس است.چهارشنبه، ۱۵ اسفند ۱۳۹۷(March 6, 2019)

هلگا اشمید گفت:این جلسه نشانگر ادامه تعهد اتحادیه اروپا، چین و روسیه به اجرای برجام است.

به گفته عراقچی، طرف‌های توافق “تلاش دارند در زمینه‌های مختلفی از جمله نفتی و بانکی، بحث‌های مربوط به سرمایه‌گذاری و تجارت، بیمه، مالی و بانکی بتوانند به راهکارهای عملی برای تامین خواسته‌های ایران برسند.

پاریس میزبان این کانال مالی خواهد بود و یک بانکدار برجسته آلمانی نیز مسئولیت این کانال مالی را به‌عهده می‌گیرد. انگلیس نیز در این بین رئیس هیئت نظارت خواهد بود و از این سه کشور یک دیپلمات از وزارت امور خارجه در این کانال مالی حضور خواهد داشت. همچنین این گروه در آلمان نیز شعبه خواهد داشت. مدیر این سازوکار یکی از کارشناسان بانکی از فرانکفورت آلمان است.

آخرین جلسه برجامی(۲۱ دی ۱۳۹۵)-تاقبل ازریاست جمهوری دونالدترامپ

پیش مقدمه-مذاکره عراقچی – روانچی با اشمید پیش از نشست کمیسیون مشترک ایران و ۱+۵

INSTEX در واقع مخفف Instrument in Support of Trade Exchanges است که به‌معنای “ابزار پشتیبان مبادلات تجاری” است.منابع/فارسیBBCوصدای امریکا،رویترز،رادیوفردا.

***

بعیدی‌نژاد سفیر ایران در انگلیس روز دوشنبه در پیامی توئیتری، به توضیح درباره کالاهایی پرداخت که در فاز نخست راه‌اندازی “ابزار پشتیبان مبادلات تجاری” مورد دادوستد قرار خواهند گرفت.

​

وی در پیام خود نوشت: «سه کشور اروپایی پیشنهاد کرده‌اند که برای عملیاتی شدن سریع کانال مالی که برای تسهیل تجارت میان دو کشور در تمام زمینه‌ها تأسیس شده است، فاز اول آن به پرداخت‌های مرتبط با اقلام کالاهای اساسی و پزشکی اختصاص یابد، که حوزه وسیعی از جمله تجارت اقلام به‌شرح زیر را شامل می‌شود».

اقلام مورد معامله باINSTEX

بعیدی‌نژاد در ادامه به اقلام مذکور اشاره کرد:

۱ــ انواع محصولات کشاورزی مانند سویا و‌ ذرت

۲ــ انواع محصولات غذایی

۳ــ میوه و سبزیجات

۴ــ سموم کشاورزی ،کود و بذرهای گیاهی

۵ــ غذای دام شامل کنجاله و علوفه

۶ــ شیرخشک و مواد اولیه

۷ــ مواد اولیه دارویی

۸ــ انواع داروهای عمومی و داروهای بیماری‌های خاص

۹ــ انواع تجهیزات پزشکی و بیمارستانی

۱۰ــ دستگاه‌ها و وسایل پیشرفته جراحی و اتاق عمل

۱۱ــ تجهیزات پیشرفته پزشکی مانند دستگاههای رادیوتراپی و پرتودرمانی برای مقابله با سرطان

۱۲ــ انواع واکسن‌های انسانی و دامی و…».

«حمیدبعیدی‌نژاد»سفیر ایران در انگلیس در ادامه تصریح کرد: «کشورمان در سال‌های اخیر قدم‌های مهمی در خودکفایی برداشته است، اما خرید بخشی از این اقلام همچنان ضروری است. کشور هر سال حدود ۷ تا ۸ میلیارد یورو برای این اقلام بودجه تخصیص می‌دهد که انتقال پول آنها و به همین دلیل خرید آنها با مشکلات بسیار روبه‌روست. سیستم بانکی بین‌المللی با وجود ادعای دروغین مقامات آمریکایی، به‌علت تحریم‌های آمریکا، حاضر به ریسک این مبادلات و انتقال پول خرید این اقلام نیست».

کانال تبادل مالی با ایران موسوم به اینستکس توسط فرانسه، آلمان و انگلیس هفته گذشته رسماً تشکیل شد.

پاریس میزبان این کانال مالی خواهد بود و یک بانکدار برجسته آلمانی نیز مسئولیت این کانال مالی را به‌عهده می‌گیرد. انگلیس نیز در این بین رئیس هیئت نظارت خواهد بود و از این سه کشور یک دیپلمات از وزارت امور خارجه در این کانال مالی حضور خواهد داشت. همچنین این گروه در آلمان نیز شعبه خواهد داشت. مدیر این سازوکار یکی از کارشناسان بانکی از فرانکفورت آلمان است.

بر اساس گزارش‌ها، این کانال مالی میان اتحادیه اروپا و ایران، در مرحله نخست اقلام غذایی و دارویی و ابزار پزشکی را در بر می‌گیرد و می‌تواند دامنه فعالیت آن گسترش یابد./۱۵ بهمن ۱۳۹۷تسنیم

بازگشایی کانال مالی

رئیس کل بانک مرکزی (عبدالناصر همتی) در اینستاگرام خود نوشت: جزئیات کانال مالی اروپا برای انجام تجارت میان ایران و اتحادیه اروپا در نشست هفته گذشته در بروکسل مورد بررسی و تبادل نظر قرار گرفت. ایجاد کانال مالی بر این درک مشترک مبتنی است که شرکت‌ها و فعالان اقتصادی ایرانی و اروپایی علی‌رغم خروج یکجانبه ایالات متحده آمریکا از برجام تمایل به برقراری و تداوم روابط تجاری با یکدیگر دارند.

​

در این راستا به منظور رفع مشکلات مربوط به انجام پرداخت‌های مالی، ایجاد کانال مالی اروپا در دستور کار طرفین قرار گرفته است. کانال مزبور این امکان را برای صادرکنندگان اروپایی و ایرانی فراهم خواهد کرد که ارز حاصل از صادرات خود را دریافت کنند.

کانال مذکور کارکرد نوعی پیمان پولی دوجانبه میان ایران و اتحادیه اروپا را ایفا خواهد کرد. هر دو طرف بر تسریع در عملیاتی شدن این فرایند تاکید دارند. انتظار می‌رود به زودی جزئیات و نحوه استفاده از کانال مزبور نهایی شده و به اطلاع عموم هموطنان و فعالان اقتصادی رسانده شود./شنبه۵ آبان ۱۳۹۷ایسنا

رئیس کنفدراسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران :

بعید است که واردکننده ایرانی حتی با ایجاد کانال مالی قادر باشد با ریال از یک شرکت اروپایی خرید کالا کند

​

رئیس کنفدراسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران با استقبال از کانال مالی ایران و اروپا اظهار کرد که باید دید آیا شرکت‌های اروپایی نیز از این سیستم تسویه استقبال خواهند کرد یا خیر؟

محمد لاهوتی – رئیس کنفدراسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران – اظهار کرد: در مورد شکل‌گیری پیمان پولی دوجانبه در قالب کانال مالی ایران و اروپا باید به این نکته اشاره کرد که پیمان پولی دوجانبه، تعریفی متفاوت از شرایط امروز ما با اتحادیه اروپا دارد چرا که به هرحال پیمان‌های پولی دوجانبه، به معنای این است که هم ریال در کشورهای اروپایی مورد پذیرش واقع شود و هم یورو در کشور ما مورد پذیرش واقع گردد؛ چنین پیمان‌های پولی باید دو جانبه باشد، اما بعید است که واردکننده ایرانی حتی با ایجاد کانال مالی قادر باشد با ریال از یک شرکت اروپایی خرید کالا کند.

این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: این‌که قرار باشد کانالی ایجاد شود تا شرایط مقابله با تحریم را برای مراوده میان ایران و اروپا تسهیل کرده و به نوعی تحریم‌ها را خنثی کند، موضوعی است که اروپایی‌ها به شدت بعد از خروج آمریکا از برجام بر روی آن تاکید کرده‌اند ولی هنوز توضیحی در خصوص این‌که مکانیزم عملیاتی این کانال به چه صورت خواهد بود، داده نشده و به همین بسنده شده که قرار است کانالی ایجاد شود که صادرکنندگان و واردکنندگان ایرانی بتوانند از این طریق، معاملات خود را انجام دهند.

لاهوتی گفت: موضوعی که از طرف رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر دریافت ارز حاصل از صادرات از سوی صادرکنندگان در این کانال مالی بیان شده، مبهم مطرح شده و توضیح خاصی در آن قید نشده است که بتوان تحلیل درستی نسبت به آن ارائه داد. اما آن‌چه که از فهوای پیام می‌توان درک کرد، این است که فعلا در خصوص صادرات قرار است کانالی ایجاد شود که وجوه کالاهای صادراتی ایرانی که ممکن است در تحریم با مشکل مواجه شود، از طریق آن به صادرکنندگان پرداخت شود./یکشنبه / ۶ آبان ۱۳۹۷ایسنا