5 اصل تربیت یا تأدیب «مثبت»

در تأدیب مثبت از رویکرد اختیاری استفاده می‌شود که در آن احساسات کودک مورد توجه قرار می‌گیرد. در این رویکرد بچه‌ها تشویق می‌شوند که احساسات خود را به اشتراک بگذارند و همچنین درباره اشتباهات، ایده‌ها و مشکلات خود به صورت واضح مورد بحث قرار دهند؛ سپس والدین با فرزند بر اساس احترام متقابل در جهت حل مسائل همکاری می‌کنند.

به منظور ایجاد یک رابطه سالم با فرزندتان می‌بایست هر روز با فرزندانتان به اندازه کافی وقت بگذرانید. این زمان می‌تواند صرف بازی کردن، صحبت کردن و یا تنها لذت بردن از کنار هم بودن شود.

همچنین، برای گفتگو با کودک خود در مورد احساسات او، در طول روز وقت بگذارید. برای مثال از فرزندتان بپرسید که شادترین و یا غمناک‌ترین لحظه امروز او چه زمانی بوده است. سپس شما نیز روز خود را با فرزندتان به اشتراک بگذارید. این فرصتی است برای معاشرت و آگاه شدن از حال یکدیگر و همچنین ایجاد یک پایه قوی برای یک رابطه مثبت.

تأدیب مثبت، بیشتر از تشویق، بر تحسین تأکید دارد. این بدان معنا است که بهتر است به جای اینکه فرزندان را برای انجام یک کار خوب تشویق کنید، بر تلاش‌ آن‌ها، حتی اگر به نتیجه موفقیت‌آمیز نرسیده باشد، تمرکز کنید و آن را تحسین کنید. تحسین می‌تواند به بچه‌ها کمک کند تا پتانسیل کامل خود را شناسایی کنند. همچنین به آنها می‌آموزد که مستقل‌تر باشند، زیرا متوجه می‌شوند که می‌توانند بعضی کارها را به‌تنهایی انجام دهند.

الگوسازی برای رسیدگی به اشتباهات، بخش مهمی از تأدیب مثبت است. یعنی اگر اشتباهی انجام می‌دهید، حتماً از فرزند خود عذرخواهی کنید و از آن‌ها رفتار مشابهی را انتظار داشته باشید و بخواهید. این اصل مهم را به او بیاموزید که هر کس مسئولیت رفتارهای خود را بر عهده دارد و اگر مرتکب اشتباهی می‌شود باید از آن درس بگیرد.

حل کردن مشکلات با کمک یکدیگر علاوه بر آموزش مهارت‌ ضروری حل مسئله به کودکان، فرصتی را فراهم می‌کند تا اعضای خانواده نظرات خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. احترام متقابل در این روند نیز بخش مهمی محسوب می‌شود.

هنگامی که کودک شما دچار سوء رفتاری شده است، بنشینید و درباره آن صحبت کنید. مثلاً بگویید «دو هفته‌ای میشه که اطاقت رو تمیز نکردی. به نظرت چیکار می‌تونیم بکنیم؟». زمانی که کودک در پیدا کردن راه حل سهیم می‌شود، انگیزه بیشتری برای انجام کار بهتر خواهد داشت.

آموزش یک گام مهم در روند تأدیب مثبت است. دستورالعمل مد نظر خود را به طور واضح و کامل به فرزند خود انتقال دهید و انتظارات خود را از قبل توضیح دهید. برای مثال وقتی می‌خواهید بخشی از کارهای خانه را به او محول کنید، وقت بگذارید و نحوه درست جارو کشیدن و تمیز کردن فرش یا روش مرتب کردن تخت را آموزش دهید. این کار احتمال بروز ایراد و اشکال را به حداقل می‌رساند.

تأدیب مثبت، بین تأدیب و تنبیه تمایز زیادی قائل می‌شود. عواقب و پیامدهایی که برای سوء رفتار کودک خود تعریف می‌کنید، لزومی ندارد که آن‌ها را مجازات کنند، بلکه باید به آن‌ها درس زندگی آموزش دهند تا کودکان را برای تبدیل شدن به بزرگسالان مسئولیت‌پذیر آماده کنیم. برای مثال یک گوشه‌نشانی «مثبت» به این منظور اعمال می‌شود تا کودک آرام شود و بتواند به اندازه کافی به رفتار خود فکر کند، نه آن که تنها بماند و حق بیرون آمدن نداشته باشد تا مجازات شود.

همچنین روش تأدیب مثبت پیشنهاد می‌کند بیشتر از استراتژی‌های «تقویت مثبت» استفاده کنید که رفتار خوب را تشویق می‌کنند. برای دادن پاداش برنامه داشته باشید؛ نموداری طراحی کنید و به ازای هر کار مشخص برچسبی روی آن بچسبانید تا کودک بتواند کارهای خوب و بد خود را محاسبه کند. برای تلاش فرزندانتان نیز ارزش قائل شوید و آن‌ها را نادیده نگیرید.

مترجم: فرید ناهید