آژیر خطر بخش کشاورزی با هجوم بی‌سابقه ملخ‌ها به صدا درآمد

طبق گزارش های ستاد بحران کشور، در پی وقوع سیل در کشور، تاکنون بیش از ۱۳ هزار میلیارد تومان خسارت به بخش کشاورزی ۲۶ استان کشور وارد شده است که بیشترین خسارت ها در جنوب کشور مربوط به استان خوزستان، هرمزگان، بوشهر، کرمان، سیستان و بلوچستان و فارس است.

با این وجود تالاب هامون - جازموریان در سیستان و بلوچستان نیز هر ساله میزبان حمله دسته جات ملخ صحرایی یا دریایی از شبه جزیره عربستان است که با مقابله سازمان حفظ نباتات در سطح ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار هکتار این آفت کنترل می شود.

سازمان خواربار کشاورزی ملل متحد فائو و کنسولگری ملخ از بهمن ماه سال ۹۷ به دلیل افزایش بارندگی ها در ایران و ایجاد شرایط آب و هوایی مساعد برای آفات نسبت به حمله های گسترده ملخ از شبه جزیره عربستان به سمت ایران هشدار دادند تا تدابیر لازم از سوی دستگاه های متولی دیده شود.

تا جایی که از هشتم بهمن ماه سال ۹۷ اولین دسته جات ملخ صحرایی در بندر نخیلو استان هرمزگان گزارش شد و تاکنون این ملخ در ۸۴ مرحله در گروه های بین ۶۰ تا ۳۰۰ تایی به استان جنوبی ایران از جمله هرمزگان، بوشهر، خوزستان، کرمان، سیستان و بلوچستان، فارس و جزایر قشم و کیش هجوم آورده اند تا جایی که این استان ها به طور جدی با این آفت درگیر شده اند.

گفته می شود این هجوم ملخ های صحرایی به ایران در بیش از پنج دهه اخیر بی سابقه بوده است تا جایی که در سال ۱۳۴۰ با حمله ملخ‌ها در سطحی بیش از دو میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار زمین کشاورزی مبارزه انجام شده بود.

ملخ صحرایی یا دریایی با نام علمی (شیستو سرکا گریگاریا) در شرق آفریقا و کشورهای سودان، اتیوپی، اریتره در ساحل دریای سرخ عربستان و تا یمن در گروه های بزرگ زندگی می کند که به دلیل جهنده بودن و قدرت پرواز بالا این تنها نوع ملخی است که می تواند در طول شبانه روز بدون وقفه پرواز داشته باشد و با سرعت وزش باد همانند گلایدر با ثابت نگه داشتن بال خود بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ کیلومتر و گاها تا دو هزار کیلومتر آب دریا را طی کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد، ملخ‌های صحرایی در دو سوی دریای سرخ و علاوه بر این دومین نسل در برخی سواحل سودان و عربستان در حال ازدیاد است و به‌تدریج گروه‌ها و گله‌های بزرگ‌تری را شکل می‌دهند.

فائو گزارش داده است برخی از این گروه‌ها به سمت عربستان حرکت کرده و در ماه مارس تخمگذاری کرده‌اند، در جنوب غرب آسیا گروه ‌های بزرگ‌ و تعدادی گله‌ها در سواحل جنوب ایران هستند و پایان مارس آنجا از تخم بیرون آمده‌اند و همچنین گروه‌ بزرگی در منطقه الجاسم در جنوب غرب پاکستان در اواسط مارس دیده شده که آنجا تخمگذاری کرده‌اند. ملخ ها به محض رسیدن به سواحل جنوبی ایران جفت‌گیری کرده و به فاصله سه روز برای تخم‌ریزی آماده می‌شود و به فاصله ۵ تا هشت روز یک کپسول تخم حاوی ۸۰ تا ۱۲۰تخم را در عمق ۸ تا ۱۰سانتی‌متری خاک قرار می‌دهد. این تخم‌ها بسته به میزان دما در ۱۰ تا ۵۰ روز تبدیل به پوره می‌شوند اما در دمای ۳۲درجه، تخم‌ها در ۱۲روز تبدیل شده و پوره‌ها از تخم خارج می‌شوند که بچه ملخ یا پوره ملخ صحرایی می تواند روزانه بین ۴ تا ۸ کیلومتر مسافت را پشت سر بگذارد.

این نوع ملخ پس از رسیدن به دوره پنجم رشد و تغذیه خود به رنگ قهوه‌ای درمی‌آید و بدنش دارای چربی فراوانی استاین آفت مخرب در مسیر عبور خود، به دلیل گیاه خوار بودن و تغذیه از سبزینه های مختلف همچون جنگل ، مراتع، اراضی باغی ، زراعی ، علوفه، غلات، سبزی و صیفی را از بین می برد که می تواند موجب قحطی در مناطق آسیب دیده شود.

بزرگ‌ترین گروه ملخ های بالدار مهاجر آسیایی آفریقایی که تاکنون ثبت شده مربوط به سال ۱۸۷۵ در نبراسکا با جمعیت بیش از یک هزارمیلیارد ملخ بالدار بوده است.

برخی کارشناسان براین باورند که با توجه به هشدار سازمان جهانی فائو درخصوص پیش بینی هجوم ملخ ها، علی رغم پیش بینی سیل، دستگاهای متولی می توانستند آمادگی لازم جهت مقابله با این افت را داشته باشند به نظر می رسد حمله گسترده این آفت نیز همانند بروز سیل ما را غافلگیر کرده است.

هجوم ملخ، یک آفت عمومی است که باید توسط دولت با آن مقابله شود که در همین راستا سازمان حفظ نباتات وزارت جهاد کشاورزی متولی این موضوع است که تاکنون با بودجه این سازمان و استان های درگیر طبق آخرین آمار عملیات مبارزه با ملخ صحرایی در سطح بیش از ۳۸ هزار هکتار زمینی و هوایی اجرایی شده است که همچنان نیازمند اعتبارات ملی و استانی است.

حال برای حفظ اراضی کشاورزی و پوشش گیاهی و تامین امنیت غذایی همچنان عملیات مبارزه و مقابله با کمک دستگاه های زیربط و کشاورزان استان های درگیر در حال اجرایی شدن است.

چندی پیش «محمدرضا درگاهی» رئیس سازمان حفظ نباتات کشور در این خصوص گفت: حمله ملخ صحرایی خطرناک است و می تواند امنیت غذایی را با مخاطره مواجه کند.

وی با تاکید بر اینکه مبارزه اولیه با ازدیاد و تولید مثل این ملخ باید در عربستان صورت می گرفت، گفت: این اقدام به درستی انجام نشد.

رئیس سازمان حفظ نباتات می گوید: به دلیل مبارزات صورت گرفته با این آفت، تاکنون آسیب جدی به زمین‌های کشاورزی وارد نشده، اما مبارزه باید گسترش پیدا کند که به بیش از ۱۲ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد تا با حمایت‌های لازم این آفت تا آخر تیرماه دفع شود.

«سعید معین » مدیر مبارزه با آفات عمومی و همگانی سازمان حفظ نباتات کشور هم گفته است: از زمان حمله ملخ ها تاکنون حدود پنج میلیارد تومان اعتبار برای خرید سم، تجهیزاتی چون سمپاش، تانکر و کانکس توسط سازمان حفظ نباتات کشور به استان های مذکور تخصیص داده شده است و حتی از امکانات استانی نیز بهره گرفته ایم.

به گفته وی، در طرح مبارزه و کنترل ملخ صحرایی مبلغ ۱۰ میلیارد تومان توسط ستاد مدیریت بحران وزارت کشور تصویب شده است که اکنون در انتظار تخصیص این اعتبار از سوی هیات دولت هستیم.

وی براین باور است با ورود یک موج ملخ به سواحل جنوبی موج بعدی نیز به فاصله یک هفته تا ۱۰روز تکرار شده و این موج ورود ملخ‌ها تا پایان خردادماه ادامه دارد بنابراین تلاش می‌شود تا با سمپاشی از تخم‌ریزی این ملخ‌ها جلوگیری شود.

به گفته معین، به طور معمول با سمپاشی تا ۹۵درصد جمعیت این ملخ‌ها تلف شده و پنج تا ۱۰درصد تخم‌های باقی می‌ماند که با رصد این حشرات از طریق جی.پی.اس، مابقی ملخ‌ها نیز سمپاشی شده و از بین می‌روند.

۱۷۲۲۶