سوال مخاطب نی‌نی‌بان: هفته سی و ششم بارداری هستم. آیا گریه مادر روی جنین اثر منفی میگذارد.ضمن اینکه جنین در این لحظات به شدت تکان میخورد.

پاسخ دکتر فرزانه جعفری، متخصص زنان و زایمان:

آرامش و دوری از استرس برای خانم های باردار ضروری است. اما آرامش و حالات روحی مادران در دوران بارداری میتواند روی سیستم اعصاب و روان نوزاد تا بزرگسالی تاثیر بگذارد.

ناراحتی و گریه مادر در سلامت جسمی نوزاد تاثیری ندارد ولی میتواند باعث افزایش فشار خون و قند خون در مادر شود. به طور کل آرامش و دوری از استرس برای خانم های باردار ضروری است البته بر اساس تحقیقات صورت گرفته، آرامش و اعصاب مادران در دوران بارداری میتواند در سیستم اعصاب و روان نوزاد تا بزرگسالی تاثیر گذار باشد. در مورد تکان خوردن جنین نیز احتمالا به دلیل تغییرات در سیستم فشار و قند خون مادر ایجاد میشود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:

یکی از نکات بسیار مهم مربوط به بارداری، داشتن آرامش در این دوران است. شکی نیست که اگر مادر باردار در آرامش باشد راحت تر می تواند این دوران را پشت سر بگذارد. علاوه بر این، داشتن آرامش در دوران بارداری باعث تاثیرات مثبت بر جنین و نیز بر روی سلامت جنین می باشد. و در مقابل، داشتن استرس و اضطراب باعث ناراحتی مادر باردار بوده و مشکلات مهمی را هم ممکن است برای جنین ایجاد کند.

مهم ترین مطالب درباره آرامش زنان باردار

- عامل معنوی

- شخصیت مادر باردار

- رفتار همسر زن باردار

- رفتار اطرافیان خانم حامله

- اطمینان از سلامت جنین

- عوامل محیطی

- تغذیه مادر حامله

- مسائل مادی

- خواب و استراحت مناسب

- رابطه زناشویی در زمان مناسب

عامل معنوی

عامل معنوی یکی از تاثیر گذار ترین عوامل در آرامش بارداری محسوب می گردد. به یاد خدا بودن، تنها راه آرامش دل هاست. پس مادران باردار سعی کنند در زمان بارداری همواره به یاد خدا باشند و در هر عملی که انجام می دهند توجه به خدا داشته باشند.

شخصیت مادر باردار

بعضی از زنان اصولا شخصیت آرامی دارند و بعضی از زنان شاید حالت پرخاشگری و نا آرامی داشته باشند. اگر زن بارداری از روحیه و شخصیت آرامی برخوردار است که خیلی خوب است و در غیر اینصورت، خانم باردار سعی کند شخصیت آرام را در خود تمرین کند. البته همسر یک خانم بار و اطرافیان او می توانند نقش مهمی در ایجاد شخصیت آرام در او داشته باشند.

رفتار همسر زن باردار

رفتار شوهر در زمان بارداری خانم خیلی مهم است. همانطور که در مطلب نقش پدر در دوران بارداری و حاملگی اشاره شده است نقش پدر در زمان حاملگی مادر، بسیار پر رنگ می باشد. به دلیل برخی مسائل و سختی های دوران بارداری ، معمولا زنان حامله بیش از هر زمان دیگری نیاز به توجه همسر خود احساس می کنند.

هر چقدر که رفتار شوهر با همسر بارداری خود از آرامش و محبت و نیز توجه بیشتری برخوردار باشد به همان اندازه در افزایش آرامش زن باردار و رفع نگرانی ها و اضطراب های او نقش مؤثری دارد. لازم است تا همسران به نیاز های زنان خود مخصوصا در دوران بارداری توجه بیشتری بنمایند. گاهی یک لبخند و گاهی حتی یک نگاه محبت آمیز می تواند آرامش زاید الوصفی را در دل زن ایجاد کند.

رفتار اطرافیان خانم حامله

عامل مهم دیگری که می تواند در آرامش زن باردار نقش اساسی داشته باشد یا اینکه خدای ناکرده موجب استرس و اضطراب زن حامله شود، رفتار اطرافیان است. نوع رفتار و گفتار اطرافیان با زن حامله بسیار مهم است و این را اطرافیان زن آبستن حتما به خاطر داشته باشند که زن باردار معمولا ممکن است حساس باشد.

اطمینان از سلامت جنین

نگرانی از سلامت جنین می تواند به یک دغدغه مهم برای مادر باردار تبدیل شود. هر چقدر که اطمینان مادر باردار از سلامت جنین بیشتر باشد به همان میزان بر آرامش او تاثیر مثبتی دارد. از این رو شاید نیاز باشد که به وسیله برخی از آزمایشات بارداری یا انجام معاینات پزشکی از سلامت جنین اطمینان حاصل شود.

عوامل محیطی

گاهی ممکن است وارد شدن در یک محیط منفی باعث سلب آرامش روحی زن باردار شود. یک زن بادار در مورد انتخاب محیط های آمد و شد و سایر عوامل محیطی که در انتخاب آن ها اختیار دارد، بسیار دقیق عمل کند و از رفت و آمد در محیط هایی که می توانند تاثیر سوء بر آرامش و روحیه او بگذارند تا حد امکان پرهیز کند. برعکس، از آمد و شد در محیط های مثبت و معنوی خودداری نکند زیرا حضور در مجالس معنوی می تواند در آرامش زن باردار بسیار مفید باشد.

تغذیه مادر حامله

مصرف برخی مواد غذایی ممکن است تاثیر منفی بر خلق و خو و آرامش یک مادر باردار داشته باشد. به عنوان مثال مصرف بیش از حد گرمیجات می تواند علاوه بر سلامت جنین، موجب اضطراب مادر باردار در اثر افزایش فشار خون و ... بشود. از این رو یک زن حامله بایستی به غذای خود بسیار اهمیت دهد و از غذاهای سالم و طبیعی در حد و اندازه مناسب استفاده کند زیرا در این دوران علاوه بر سلامتی خود، سلامتی جنین هم اهمیت دارد.

مسائل مادی

ممکن است برخی از زنان در مورد انتخاب سیسمونی یا سایر مسائل مادی، حساس باشند و این حساسیت باعث شود که در روحیه و آرامش آن ها تاثیر منفی بگذارد. یا گاهی اوقات در برخی از مادران باردار، وضعیت مالی ممکن است یک دغدغه بزرگ باشد و این دغدغه نیز به نوبه خود سبب وارد شدن استرس و اضطراب بر مادر حامله شده و آرامش او را تهدید کند. توصیه آن است که مادران حامله سعی کنند آرامش خود را به خاطر مسائل مادی از دست ندهند.

خواب و استراحت مناسب

گاهی اوقات بی خوابی یا بدخوابی می تواند خلق و خوی مادر باردار را عوض کرده و باعث استرس و اضطراب او شود. از این رو خانم های باردار سعی کنند از یک طرف خواب کافی داشته باشند و از طرف دیگر در زمان مناسب بخوابند. بهترین روش و راهکار برای خواب، زود خوابیدن در شب و زود بیدار شدن در صبح است. خوابیدن دیرهنگام در شب و خوابیدن زیاد در زمان صبح تا ظهر، تاثیر مخربی می تواند بر بدن مادر باردار و آرامش او داشته باشد.

رابطه زناشویی در زمان مناسب

یکی از مسائل مهمی که تاثیر زیادی بر آرامش بارداری و مخصوصا آرامش فکری در بارداری می تواند داشته باشد مساله رابطه زناشویی در زمان مناسب برای بارداری است. اگر نزدیکی کردن برای حاملگی در زمان مناسب صورت گرفته باشد این می تواند باعث افزایش اعتماد به نفس خانم حامله و افزایش آرامش او شود اما اگر عمل نزدیکی کردن به منظور باردار شدن در زمان نامناسب و نهی شده صورت گرفته باشد این موضوع می تواند سبب دلهره و اضطراب مادر باردار مخصوصا از بابت سلامت جنین و سلامت بارداری بشود. زیرا نزدیکی در زمان نامناسب می تواند سبب سقط جنین یا بروز ناهنجاری هایی در جنین بشود.

روش‌های متعددی هم برای ایجاد آرامش در دوران بارداری وجود دارد که در ادامه مطلب به آنها اشاره می‌شود.

۱- یوگا و مدیتیشن

یوگا ماهیچه‌ها و مغز شما را برای زایمان آماده کرده، احساس سلامتی را افزونی می‌بخشد و احساس خردمندانه آرامش درونی را امکان‌پذیر می‌سازد. با استفاده از کتابی درباره یوگای بارداری خودتان تمرین کنید، در کلاس‌های یوگا یا در منزل تحت نظارت مربی متخصص در یوگای بارداری آموزش ببینید و به تمرین بپردازید.

۲- آروماتراپی (رایحه ‌درمانی)

برای کمک به خواب خوب و تمدد اعصاب، چند قطره روغن اسطوخودوس یا روغن فندق شیرین را در وان حمام خود ریخته و به آرامی بدن خود را ماساژ دهید. برای آرامش ذهن و کاهش تهوع صبحگاهی ، از روغن بابونه رومی استفاده کنید. روغن کندر می‌تواند باعث آسودگی و آرامش شود و ترس را کاهش ‌بخشد. تمامی روغن‌های رایحه درمانی در دوران بارداری ایمن نیستند، بنابراین برای استفاده از این روغن‌‌ها با متخصص آروماتراپی مشورت کنید.

۳- تنفسی آرامش بخش

ترجیحا در مکان آرامی بنشینید یا دراز بکشید و چشمانتان را ببندید. توجه خود را به تنفستان متمرکز کنید. هوا را عمیقا از طریق بینی به درون فرستاده، توجه خود را بر فرستادن هوا عمیقا به داخل شکم برای احاطه جنینتان متمرکز کنید. در حالی‌که شش‌هایتان باز می‌شود، از گسترش قفسه سینه و شکم خود آگاه شوید. به آرامی هوا را به بیرون بفرستید.

۴- آرامش بخشی توسعه یابنده عضلات

در محیطی آرام و وضعیتی آسوده دراز بکشید. چشمانتان را ببندید و بطور عادی نفس بکشید. همانطور‌ی‌که هوا را به درون می‌کشید، عضلات صورت خود را درهم بکشید (سفت کنید). همانطوری‌که هوا را به بیرون می‌فرستید، تمامی اضطراب در عضلات صورت خود را رها سازید. این تمرین را برای دیگر عضلات بدنتان از سر تا نوک انگشتان پا تکرار کنید. با هر بازدم، سنگین شدن و فرورفتن در زمین را تصور کنید. زمانی‌که کاملا آرام هستید، کمی تامل کنید و بدون اراده بخوابید.

۵- تصویرسازی (تجسم فکری)

با هر بازدم، خروج استرس از بدنتان را تجسم کنید و با هر دم، ورود انرژی مثبت به بدنتان و در بر گرفتن شما و جنینتان را تصویرسازی کنید. مکانی آرام را مجسم کنید. در آن مکان بمانید، به جزئیاتی‌ مثل آواز پرندگان، صدای آب متمرکز شوید.

۶- ماساژ بارداری

ماساژ بارداری عمیق می‌تواند نشانه‌های مربوط با بارداری مثل درد و کوفتگی ماهیچه‌ها، سیاتیک، انقباضات ماهیچه ساق پا و تورم دست‌ها و پاها را نیز آرام کند. ممکن است، نقاط فشار خاصی روی بدن، ورود به مرحله زایمان را القاء کند، بنابراین با متخصص ماساژ برای دوران بارداری مشورت کنید.

۷- انعکاس درمانی (ماساژ کف دست و پا)

با واردکردن فشار آرامی بر نقاطی روی دست و پا، متخصص رفلکس لوژی (انعکاس درمانی) می‌تواند به شما در رسیدن به وضعیت آرامشی عمیق برای تشویق بدن به روند خود درمانی کمک کند. ممکن است، رفلکس لوژی مادرانه (maternity reflexology)، ناباروری، نشانه‌های مرتبط با بارداری را درمان کند و حتی بارداران را وادار به زایمان کرده و درد زایمان را کاهش بخشد.

۸- موزیک آرامش بخش

گوش دادن به موسیقی آرامش بخش ، با نواهای آرام موسیقیایی مثل صدای جنگل، ذوب‌شدن یخ یا بارانی آهسته می‌تواند به استراحت یا به خواب رفتن شما کمک کند.

خانم تینا اوت نرس ماما می‌گوید: مردم همواره درباره استرس گفتگو می‌کنند، اما این موضوع بنظر مطلق، بازتاب‌های حقیقی بسیاری دارد. استرس یا اضطراب هنگام بارداری می‌تواند مشکلات احساسی، رفتاری و شناختی (ذهنی) را دو برابر کند. تنش‌های شدید شخصی با تهدید جانی نوزادان به شکل ضعف سلامتی، ناکارآیی سیستم عصبی، تاخیرات رشدی و اختلالات رفتاری بطور محسوسی مرتبط است. این به نفع نوزادتان است که خودآگانه سعی در آرامش‌خیال داشته باشید.