سوال مخاطب نی‌نی‌بان: من ۲۵ سالمه و ۳ ساله ازدواج کردم.۸ ماهه اقدام کردم. سیکلم ۲۸ روزه است و روز ۱۲ پریودیم سونوگرافی دادم و کیست در سرویکس و یک کیست در تخمدان راست (۳۲×۵۳) دارم. چی کار باید بکنم هرچه زودتر می خوام باردار بشم؟

پاسخ دکتر اعظم امیری، متخصص زنان و زایمان:

کیست سرویکس که از آن به کیست نابوتین یاد می شود، طبیعی است و نیازی به درمان خاصی ندارد چون کیست تخمدان اگر ساده باشد، معمولا خود به خود برطرف می شود ولی در صورتی که همراه با توده باشد باید برای درمان آن حتما با متخصص زنان مشورت کنید.

درمان کیست نابوتین دهانه رحم

مهمترین مطالب در این‌باره:
کیست نابوتین چه نوع کیستی است؟
کیستهای نابوتین کیست های کوچکی هستند که بر روی سطح دهانه رحم شکل می گیرند. دهانه رحم ، بخشی است که واژن را به رحم متصل می کند و گاهی اوقات به این دهانه، گردنه رحم نیز گفته می شود.
کیست های نابوتین پر از مخاطی هستند که توسط غدد رحم ترشح می شود. گاهی اوقات به این برامدگی های کوچک کیستی، کیستهای دهانه رحم، کیست های نگهدارنده مخاط یا کیست های الپتیال نیز گفته میشود.
کیست نابوتین نوعی کیست رایج است. این نوع کیستها غالبا سلامتی فرد را تهدید نمی کنند و نشانه ای از سرطانی شدن دهانه رحم نیستند.

علل ایجاد کیست نابوتین
کیست های نابوتین زمانی به وجود می ایند که غدد تولید کننده مخاط موجود در دهانه رحم با سلول های پوست پوشانده شده و مسدود می شوند. سلول های پوستی، غدد تولید کننده مخاط را مسدود می کنند، و باعث می شوند که مخاط انباشته شود. این کار باعث می شود که کیستهایی بر روی دهانه رحم ایجاد شود که شبیه برجستگیهای کوچک سفید رنگ هستند.
زایمان و آسیب و جراحت در ناحیه دهانه رحم می تواند در بعضی از زنان باعث ایجاد کیست نابوتین شود. در طول زایمان، سلول های پوستی می توانند روی غدد تولید کنده مخاط را بپوشانند و باعث ایجاد این نوع کیست ها شوند. اسیب های فیزیکی وارد شده به دهانه رحم نیز می توانند در طول دوره بهبود باعث تولید بافت های اضافه در بالای غدد مخاطی شوند که موجب به دام افتادن مخاط در این بافت های اضافه شده و سبب ایجاد این نوع کیست ها خواهد شد. ایجاد کیست های ناشی از آسیب های فیزیکی به خصوص در حین بهبودی عفونت های مزمن که باعث التهاب بافت دهانه رحم می شوند، بسیار رایج است.
اگر باردار هستید و یا در سنین باروری هستید، این احتمال وجود دارد که کیست نابوتین در بدنتان رشد کند. سن باروری ، از زمان بلوغ شروع می شود و تا زمان شروع یائسگی یعنی تا سنین ۴۰ یا ۵۰ سالگی ادامه خواهد داشت و این دوران درست زمانی است که بدن مستعد ابتلا به کیست نابوتین است.
همچنین نوعی آدنوکارسینوم دهانه رحم که از جمله سرطان های بدخیم ولی نادر است نیز می تواند منجر به بروز کیست های مشابهی شود. این عارضه در واقع نوعی نئوپلازی است که بر تولید مخاط موجود در دهانه رحم تاثیر می گذارد و باعث تولید کیست هایی میشود که مشابه کیست نابوتین هستند. اگر نگران هستید که کیست شما ناشی از این نوع سرطان است، از پزشکتان بخواهید تا تستهای غربالگری این بیماری را برای شما انجام دهد.

علائم کیست نابوتین
کیست های نابوتین دارای اندازه های مختلفی هستند که قطر آنها ممکن است از چند میلی متر تا ۴ سانتیمتر متفاوت باشد، دارای بافت نرمی هستند و معمولا رنگی سفید یا زرد دارند. پزشک شما ممکن است یک یا چند کیست را در طی انجام معاینه لگنی مشاهده کند. این کیست ها باعث بروز درد، ناراحتی یا علائم دیگری نمی شوند، بنابراین این احتمال وجود دارد که دکتر شما این کیست ها را زمانی کشف کند که دهانه رحمتان را به دلیل سایر مشکلات بررسی می کند.
اگر در بین دوره های پریودتان دچار خونریزی، ترشحات غیر معمولی یا درد لگن شدید، بهتر است برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشان دهنده عفونت یا سایر اختلالاتی باشند که نیاز به بررسی های بیشتری دارند.

درمان کیست نابوتین دهانه رحم

تشخیص کیست نابوتین
در بیشتر موارد کیستهای نابوتین در طی معاینه لگنی تشخیص داده میشوند. گاهی اوقات ممکن است این کیست ها در طی سونوگرافی لگن، MRI، یا سی تی اسکن دهانه رحم مشاهده شوند. علاوه بر این پزشک شما می تواند از کولپوسکوپی برای تشخیص دقیق این کیستها استفاده کند. به منظور تشخیص کیست نابوتین از دیگر انواع کیست ها، کولپوسکوپ بر بخشهای مختلف دهانه رحم زوم می کند و این بخش ها را مورد بررسی قرار می دهد.
اگر پزشک شک داشته باشد که ممکن است مبتلا به نئوپلازی بدخیم دهانه رحم باشید از کیست نمونه بر می دارد و برای بررسی به آزمایشگاه می فرستد. البته این عارضه که adenoma malignum نام دارد، بسیار نادر است و چندان جای نگرانی نیست.

درمان کیست نابوتین
کیست نابوتین خوش خیم است و معمولا به درمان خاصی نیاز ندارد. در موارد نادری، این کیست ها ممکن است بزرگ شده و باعث تغییر شکل و اندازه دهانه رحم شوند. اگر این اتفاق بیفتد، معاینه های رایج رحم دشوار یا غیر ممکن خواهد شد. در این مورد، ممکن است پزشک توصیه کند که کیست را بردارید.
در هر بار مراجعه به پزشک زنان، دهانه رحم شما حتما باید معاینه شود. این نوع معاینه می تواند سلامت باروری تان را تضمین کند و به پزشک تان کمک کند تا مشکلات دهانه رحم را در اسرع وقت تشخیص داده و به درمان آنها بپردازد.

جراحی کیست نابوتین
کیست های نابوتین معمولا نیازی به درمان ندارند ولی میتوان آنها را با جراحی برداشت یا با روش الکتروکوتر سوزاند.
در طی جراحی پزشک با استفاده از تیغ جراحی، کیست را بر میدارد. اما در هنگام استفاده از الکتروکوتر، برای از بین بردن کیست ها از جریان برق استفاده می شود. این دستگاه با استفاده از جریان برق، تولید جریان حرارتی می کند و پزشک با استفاده از این جریان حرارتی می تواند کیست را بسوزاند. در بعضی موارد، پزشک ممکن است مایع کیست را تخلیه کند زیرا مقدار خونی که بیمار در طی این روش از دست می دهد بسیار اندک است.
پزشک شما ممکن است از کرایوتراپی یا روش فریز برای برداشتن کیست استفاده کند. در این روش پزشک از نیتروژن مایع برای فریز کردن و از بین بردن کیست استفاده می کند. این روش نسبت به جراحی یا الکتروکوتر، کمتر تهاجمی است.
روش درمان کیست های نابوتین معمولا با مشورت با پزشک و بر اساس اندازه و تعداد کیست های موجود در دهانه رحم تعیین می شوند.

عوارض کیست نابوتین
کیست های نابوتین معمولا عوارض جدی ندارند. این کیست ها ممکن است در نتیجه هیسترکتومی به وجود آیند که همان عمل برداشتن رحم است، اما غالبا مشکلی برای سلامتی زنان ایجاد نمی کنند.
در برخی موارد، در صورتی که کیست های نابوتین بزرگ شده باشند یا تعداد کیست ها در دهانه رحم زیاد باشد، پاپ اسمیر که آزمایش روتین غربالگری سرطان دهانه رحم است، ممکن است بسیار دردناک یا حتی غیر ممکن شود. اگر این مورد برای شما اتفاق افتاد، بهتر است از پزشکتان بخواهید تا کیست های شما را با روش مناسبی بردارد.
این کیست ها پر از مایع و مخاط دهانه رحم هستند و ممکن است که خود به خود بترکند. هنگامی که کیست نابوتین پاره شود، ممکن است ترشحات و خونریزی واژینال مشاهده شود. اگر بو و ترشحات غیر معمولی ادامه دار بودند حتما به پزشک مراجعه کنید.
در موارد نادری، ممکن است کیست های نابوتین بزرگ با تومور بدخیم اشتباه گرفته شوند که درمان تومور بدخیم هیسترکتومی یا همان برداشتن رحم است. البته به راحتی می توان کیست نابوتین یا بدخیمی تومور را با سونوگرافی مشخص کرد و کیست را بدون مشکل و دردسر اضافی تخلیه کرد.

کیست نابوتین و بارداری
بیشتر کیست های نابوتین به طور تصادفی در طی معاینات روتین بارداری کشف می شوند. بروز این کیست ها در طی بارداری بسار رایج هستند.
در حالت غیر بارداری، دهانه رحم باز است تا خون قاعدگی از رحم بگذرد و از طریق واژن از بدن خارج شود و همچنین اسپرم بتواند از طریق واژن به رحم برسد. در طی بارداری، دهانه رحم بسته است تا جنین در حال رشد در رحم باقی بماند. پس از به دنیا آمدن نوزاد، بافت های جدید بر روی غده های مخاط رحم رشد می کنند. در این روند که متاپلازی نامیده می شود، سلول های پوستی اضافه تولید می شوند و مانع خارج شدن مخاط از غده ها می شوند. در طی زمان، کیست های پر از مخاط رحم در اثر این اتفاق به وجود می آیند.
در صورتی که دچار درد در طی رابطه جنسی شدید یا هرگونه ترشح و خونریزی غیر عادی بین دو پریود یا لکه بینی بعد از رابطه جنسی داشتید حتما برای بررسی و معاینه به پزشک مراجعه کنید زیرا این علائم ممکن است نشانه کیست نابوتین بزرگ باشند.

درمان کیست نابوتین دهانه رحم

نکات نهایی درباره کیست نابوتین
در صورتی که مبتلا به کیست نابوتین شده اید و هیچ علائمی ندارید، پزشک به شما توصیه نخواهد کرد تا کیست نابوتین خود را جراحی کنید. اگر پزشک متوجه شود که شما به کیست نابوتین مبتلا شده اید، از شما می خواهد تا به طور مرتب برای چکاپ مراجعه کنید تا در صورت پیدا شدن مشکل یا علائم دیگر یا بزرگ شدن کیست ها، درمان آنها را شروع کند. در موارد نادری اگر کیست شما نشان دهنده مشکل جدی دیگری باشد، بررسی های بیشتری برای تایید ابتلای شما به این بیماری مورد نیاز است.
روش های جراحی و تخلیه کیست معمولا سرپایی بوده و نیازمند بستری در بیمارستان نیستند و در عرض چند روز یا در نهایت چند هفته می توانید به کارهای عادی خود بازگردید.
دورنمای کلی کیست نابوتین بسیار مثبت و بدون نگرانی است. البته هیچ راهی برای پیشگیری از ابتلا به کیست نابوتین وجود ندارد. این کیست ها خوش خیم و معمولا بسیار کوچک هستند و معمولا موجب مشکلاتی در طی کوتاه مدت یا دراز مدت نمی شوند. تا زمانی که کیست نابوتین مشکلی در زندگی روزمره شما ایجاد نکند یا موجب درد در دهانه رحم نشود یا جواب پاپ اسمیر شما غیر طبیعی نباشد، نیازی به نگرانی درباره این نوع کیست وجود ندارد.