آیین‌های ماندگار رمضان در همدان/زنان روزه‌دار«کیسه برکت» می‌دوزند

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: ماه مبارک رمضان؛ ماه عبادت و بندگی خالق یکتا و هدیه دهنده عبادت، اطاعت، برکت، صبر و شکیبایی و انسان‌دوستی کم‌کم کوله‌بار خود را می‌بندد.

آری رمضان ماه نیکی‌ها و سادگی‌ها آهسته‌آهسته به‌روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود به‌طوری‌که کمتر از چند روز دیگر پا به‌روزی گذاشته‌ایم که انتظار یک‌ساله آمدن مجدد ماه رمضان برایمان رقم می‌خورد.

شاید حکایت ما و رمضان حکایت یخ فروشی باشد که پرسیدند فروختی؟ گفت: نخریدند ولی تمام شد.

اکنون به‌روزهای شمارش معکوس برای پایان ماه رمضان رسیده‌ایم که اگر عمری باشد باید سالی دیگر به انتظار بنشینیم آری تلاش کردیم، ناله کردیم، خواستیم هر چه داریم به درگاه خدا ببریم که بارحمت بیکرانش روحی تازه در کالبدمان بدمد، اما مثل حکایت یخ‌فروش هر چه کردیم یا نکردیم کم‌کم تمام شد و اکنون به‌روزهای شمارش معکوس برای پایان ماه رمضان رسیده‌ایم که اگر عمری باشد باید سالی دیگر به انتظار بنشینیم.

مردم مومن و خداجوی استان همدان نیز همچون مردم سایر شهرهای کشور یک ماه به روزه دارای و مناجات با خداوند پرداختند و اکنون‌که در روزهای پایانی این ماه قرارگرفته‌ایم آرزومند آمرزش گناهان و بخشش از سوی خداوند متعال هستند.

یکی از روزه‌داران همدانی در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه هیچ فرصتی برای یک محاسبه همه‌جانبه و خانه تکانی اساسی و بازنگری در خود و جامعه، مناسب‌تر از ماه رمضان نیست، گفت: شب‌ها و روزهای این ماه فرصتی برای بازپروری روح و جان بود.

مبینا شمس با اشاره به اینکه در این ماه بندگان به خدای خود بیشتر نزدیک می‌شوند، گفت: رمضان ماهی برای سوختن گناهانی است که مرتکب شده‌ایم تا دگرگون شویم.

همدان در روزهای پایانی ماه رمضان رسم و رسوم خاص خود را دارد

وی بابیان اینکه رمضان ماه غفران الهی و آمرزش و رحمت است و در این ماه تلاش کردیم تا در راز و نیازهای عاشقانه و مناجات باخدا مقامی پسندیده نزد خدا به دست آوریم، گفت: همدان در روزهای پایانی ماه رمضان رسم و رسوم خاص خود را دارد که طی سال‌های اخیر تا حدودی احیاشده‌اند.

شمس دستگیری از مستمندان را مورد تأکید قرارداد و در پاسخ به سؤال خبرنگار مهر پیرامون میزان آشنایی باسنت های ماه رمضان در همدان عنوان کرد: یکی از رسوم همدانی‌ها در ماه رمضان پخش آجیل مشکل‌گشا است که زنان با اشتیاق فراوان آن را تهیه و در محله‌ها پخش می‌کنند.

وی در توضیح اینکه آیا با آیین سنتی مردم همدان در روز بیست و هفتم ماه رمضان آشنایی دارد یا خیر نیز گفت: مادربزرگم روایت‌هایی از آیین این روز را برایم عنوان کرده است.

مردم همدان در روز بیست و هفتم ماه رمضان آیین زیبای دوخت کیسه برکت را اجرا می‌کنند شمس بابیان اینکه امروز و در روز بیست و هفتم ماه رمضان مردم همدان آیین زیبای دوخت کیسه برکت را اجرا می‌کنند، افزود: این آیین در مسجد محله زندگی مادربزرگم همچنان به همان قوت سال‌های قدیم پابرجاست.

یکی دیگر از روزه‌داران همدانی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه یکی از ویژگی‌های خوب ماه رمضان این است که انسان احساس سبکی و پرواز می‌کند، گفت: البته اگر ذره‌ای به روزه واقعی ناخنک‌زده باشیم این احساس سبکی و پرواز دوچندان خواهد شد.

نسرین شیری بابیان اینکه ماه مبارک رمضان فرصتی برای تمرین بندگی است، گفت: اگر کسی در این ماه مبارک تمرین کند که بنده خدا باشد و غیر از خدای سبحان در برابر دیگران تعظیم نکند، به بهترین توشه رسیده است.

وی در خصوص میزان آشنایی با سنت‌های ماه رمضان نیز عنوان کرد: بارها از پدر و مادرم در خصوص رسم و رسوم مردم همدان در ماه رمضان طی سال‌های گذشته روایت‌هایی شنیده‌ام.

مردم هر منطقه در ایام به خصوصی از سال آیین‌هایی را اجرا می‌کنند

شیری بابیان اینکه البته منظورم از رسم و رسوم آن چیزی است که حداقل ۳۰ -۴۰ سال قبل نیز اجرا می‌شده است، گفت: به‌هرحال مردم هر منطقه در ایام به خصوصی از سال آیین‌هایی را اجرا می‌کنند که مردم همدان نیز از این امر مستثنا نیستند.

وی در پاسخ به اینکه چقدر با آیین دوخت کیسه برکت آشنایی دارد، عنوان کرد: اتفاقاً یکی از رسومی که همچنان در برخی محله‌های همدان پابرجاست همین آیین است و خودم هم سال گذشته این رسم را اجرا کردم.

اما ماه رمضان فراتر از تمام زیبایی‌ها و معنویتش در استان همدان رسم و رسوم زیبایی نیز دارد به‌طوری‌که در بیشتر شهرهای استان همدان آیین‌های مخصوصی در این ماه اجرا می‌شود.

گذشته از آیین‌هایی که هرساله در روزهای به خصوصی از ماه رمضان در همدان اجرا می‌شود در ظهر روز بیست و هفتم ماه رمضان آیین زیبای دوخت کیسه برکت به اجرا درمی‌آید که طی سال‌های اخیر رفته‌رفته برشمار کسانی که اشتیاق اجرای این آیین را داشته‌اند افزوده‌شده است.

دوخت کیسه برکت که از به کیسه مراد نیز یاد می‌شود رسمی مختص همدان نیست آیین دوخت کیسه برکت که از به کیسه مراد نیز یاد می‌شود رسمی مختص همدان نیست بلکه شاید منشأ شکل‌گیری آن همدان باشد چراکه این آیین در برخی شهرهای کشور نیز به طرق مختلف اجرا می‌شود.

در این آیین که زنان اصلی‌ترین مجریان آن هستند؛ به نیت فزونی مال و برآورده شدن حاجات و نیز رقم خوردن سفری زیارتی و یا هر نیت خیر دیگری کیسه‌ای دوخته می‌شود.

کارشناس مردم‌شناسی میراث فرهنگی همدان در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه روز بیست و هفتم رمضان در اکثر شهرهای کشور شکل دیگری دارد، گفت: وجه تمایز این روز با باقی روزها در این است که به نقلی روز قصاص ابن ملجم است و همین بهانه‌ای می‌شود که مردم شادی کنند و خیروبرکت و مرادشان را در این روزبه شکل‌های دیگری از خدا طلب کنند.

فریبا نعمتی بابیان اینکه در این روز آیین بخصوصی اجرا می‌شود، گفت: در این روز زن‌ها بین نماز ظهر و عصر در مسجد کیسه‌ای می‌دوزند و درون آن پول و گاهی هم نان می‌گذارند و درش را می‌بندند تا مایه گشایش روزی در سال پیش رو باشد.

کیسه برکت باید بین دونماز ظهر و عصر دوخته شود

وی بابیان اینکه اندازه کیسه مهم نیست و حتی گاهی کج‌وکوله دوخته می‌شود چراکه به اعتقاد زنان باید بین دونماز ظهر و عصر دوخته شود، گفت: این رسم هنوز در بسیاری از مساجد محله‌های قدیمی همدان اجرا می‌شود.

وی بابیان اینکه مردم استان همدان در ماه رمضان آداب‌ورسوم خاصی دارند که بیشتر از روزهای پیش از شروع ماه رمضان تا شب‌های قدر اجرا می‌شود، گفت: در روزهای پایانی ماه رمضان دوخت کیسه برکت، بردن افطاری برای نوعروسان درصورتی‌که در روزهای ابتدایی این ماه رسم اجرانشده باشد و پخت آش رشته در روز عید فطر همچنان به قوت خود باقی است.

روز عید فطر از برخی خانه‌های شهر بوی آش رشته‌ترشی به مشام می‌رسد

نعمتی بابیان اینکه بنا بر رسمی قدیمی در روز عید فطر تقریباً از برخی خانه‌های شهر بوی آش رشته‌ترشی به مشام می‌رسد، گفت: به اعتقاد مردم همدان خوردن آش رشته‌ترشی بعد از یک ماه روزه‌داری، دستگاه گوارشی را سامان می‌دهد.

کارشناس مردم‌شناسی میراث فرهنگی همدان اضافه کرد: همدانی‌ها در این آش مواد مغذی مثل گردو، آلو، میوه‌های خشک و خرما می‌ریزند و با سبزی‌های محلی آن را طبخ می‌کنند.

به‌هرحال رمضان با تمام رسم و رسوم زیبایش کم‌کم به‌روزهای نهایی خود نزدیک می‌شود، روزهایی که روزه گرفتیم تا اخلاص آزمایی شویم، تا از گرسنگی به خدا پناه ببرم، تا صحت و سلامتی خویش را تضمین کنیم، تا اگر فقیریم و غنی و اگر داریم یا ندار، بدانیم همه ما در مقابل خداوند در یک صفیم و عامل تفاوت ما نیات و اعمال خوب و بد ماست.

روزه گرفتیم تا یادمان باشد بیشتر خدای عظیم که همه‌جا در کنار ماست و قدم بر هر پله‌ای که بگذاریم در پله بالاتر منتظر ماست، از کرده خوبمان خوشحال می‌شود و بدکاری‌هایمان غمگینش می‌کند.

دل‌تنگی‌ها تمام نمی‌شود و ماه رمضان تا دو سه روز دیگر تمام است تا اگر عمری باشد سالی دیگر در سفره دیگر برخوان رحمت الهی بنشینیم؛ امید که روزی‌مان شود.