«سبع المثانی»اسم سوره حمداست،«سبع»یعنی ۷ وسوره حمد۷تاآیه دارد
«مثانی»یعنی ۲ وسوره حمد ۲ بار نازل شده، یک بار در مکه و بار دیگر در مدینه
نام اصلی این سوره«فاتحه الکتاب »است؛ به این جهت که اولین سوره قرآن است و قرآن با آن گشوده میگردد؛ و از آن رو که قرائت آن در نمازها، واجب است؛ همچنین به این علت که نخستین سورهای است که فرود آمده است.
وَلَقَدْ آتَیْنَاکَ سَبْعًا مِّنَ الْمَثَانِی وَالْقُرْآنَ الْعَظِیمَ ﴿٨٧حجر﴾
این سوره به سبع المثانی و «اُم القرآن» هم معروف است.
نام های دیگرهم دارد: حمد، ام القرآن، سبع المثانی، کنز، اساس، مناجات، شفاء، دعا، کافیه، وافیه، راقیه.
مثانی چیست؟
سوره حمد، دو بار نازل شده است: یک بار در مکه و بار دیگر در مدینه؛ به همین جهت، به آن مثانی هم میگویند.
این سوره، نخستین سوره قرآن و پنجمین سوره به ترتیب نزول است.
تعداد آیات و کلمات سوره حمد
سوره فاتحه ۷ آیه، ۲۹ کلمه و ۱۴۳ حرف دارد. این سوره به لحاظ لفظ و حجم، از سورههای کوچک قرآن یا «مفصلات» است و در میان مفصلات نیز از سورههای «قصار» به شمار میآید. بر طبق روایات، این سوره در عین اختصار، در معنا بزرگ و «ام الکتاب» و اساس قرآن است. در فقه شیعه، سورهٔ حمد در هر یک از نمازهای واجب و مستحب دو بار خوانده میشود.
عیاشی درتفسیرش می نویسد:این سوره از دو بخش (نیمی از آن، حمد و ثنای خداست و نیمی از آن، تقاضاهای بندگان) تشکیل شده است.
علامه طباطبایی درالمیزان :بیشتر مفسران و راویان حدیث «سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی» را کنایه از سوره حمد دانسته اند
آیت الله مکارم شیرازی(تفسیر نمونه) در تفسیر آیه «و لقد آتیناک سبعاً من المثانی و القرآن العظیم» می گوید: چنانکه معلوم است، سبع همان عدد هفت است و مثانی عدد ۲ است. بدین جهت؛ اکثر مفسران گفتهاند سبع من المثانی کنایه از سوره حمد است و روایات هم به همین معنا اشاره دارند.
مدیریت سایت-پیراسته فر:۱۰قول دیگردرباره «سبع من المثانی»گفته اند که مفسران درمعنی قول الذکرشده،متفق القولند.
فضیلتها و خواص سوره «حمد»
«سوره حمد» نسخهای است برای درمان همه آلام جسمی و روحی. و چون انسان «العیاذ بالله» بیمار شد، امام صادق علیه السلام فرمودند: سوره «حمد» سورهای است که ابتدایش «حمد» خدا و وسطش «اخلاص» و آخرش دعا است.
از سلمه بن محمد نقل است که گفت: از امام صادق علیه السلام شنیدم که فرمود: کسی که سوره حمد او را شفا نبخشد، چیزی او را شفا نمیبخشد.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: سوره حمد بر هیچ دردی خوانده نشد، مگر اینکه دردش آرام میگیرد.
امیرالمومنین علیه السلام فرمود: از پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم شنیدم که فرمود: به تحقیق خدای متعال به من گفته ای محمد به تو هفت آیه از مثانی و قرآن عظیم داده ایم. پس فاتحه الکتاب را جدا کرد و بر من منت گذاشت آن را در برابر قرآن عظیم قرار داد.
پیامبر گرامی اسلام (ص)فرمود: فضیلت سوره حمد مانند فضیلت حاملان عرش است، هر کس آن را قرائت کند، ثوابی مانند ثواب حاملان عرش به او داده میشود.
پیغمبر فرمود: به تحقیق خدای متعال به من گفته: ای محمد به تو هفت آیه از مثانی و قرآن عظیم داده ایم. پس فاتحه الکتاب را جدا کرد و بر من منت گذاشت آن را در برابر قرآن عظیم قرار داد».
از سلمه بن محمد نقل است که گفت: از امام صادق (ع) شنیدم که فرمود: کسی که سوره حمد، او را شفا نبخشد، چیزی او را شفا نمیبخشد. (خواص القرآن، ص ۴۸)
پیامبر اکرم فرمودند: سوره حمد بر هیچ دردی خوانده نشد مگر اینکه دردش آرام میگیرد (قرآن درمانی روحی و جسمی، ص ۶۲)
پیامبر فرمود: سورهی حمد هر مرضی به جز مرگ را شفا میدهد. (تفسیرالبرهان ۱ ص۱۰۶)
امام صادق (ع)فرمودند: کسی که مرضی به او برسد، سورهی حمد را در گریبانش هفت مرتبه بخواند پس اگر مرض از بین رفت چه بهتر، و گرنه هفتادبار بخواند و من ضمانت میکنم که سلامتی یابد. (تفسیرالبرهان ج۱ ص ۱۰۷).