عدم تفکیک زباله در لرستان مشکل ساز شده است

تهران (پانا) - یکی از معضلات اجتماعی که بر سلامت شهروندان تاثیر بسزایی دارد، میزان تولید زباله و عدم‌تفکیک آن است.

به‌گزارش همشهری‌آنلاین، این مسئله، معضلی است که در شهرهای لرستان به‌درستی اجرا نمی‌شود. تفکیک‌زباله در خرم‌آباد در گذشته مورد بی‌توجهی مردم و مسئولان قرار گرفته بود و همین خود سبب بروز مشکلاتی شده بود، اما طی سال‌های اخیر تا حدودی مورد توجه بسیاری از شهروندان و مسئولان قرار گرفته است. اما تنها جمع‌آوری زباله‌ها از سطح شهر پایان کار نیست و برای تفکیک ابتدای راه است. زباله‌ها باید در سایت زباله تفکیک و بازیافت شوند و از این طریق هم درآمد اقتصادی حاصل شود و هم محیط‌زیست و بهداشت عمومی در امان بماند اما متاسفانه حضور زباله‌گردها در سطح شهرها باعث شده تا سایت پردازش زباله‌ها برای پیمانکاران به‌صرفه نباشد.

طرحی که روی زمین ماند

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان در این مورد می‌گوید: طبق ماده ۴ قانون آیین‌نامه مدیریت پسماندها، مدیریت اجرایی پسماندهای عادی باید طرح جامع و ‌تفصیلی مدیریت پسماند را به‌گونه‌ای تهیه کنند که در مراکز استان‌ها و شهرهایی با جمعیت بیش از یک میلیون نفر تا پایان سال ۹۰ و در سایر شهرها و روستاها نیز تا پایان سال ۹۲ پسماندهای عادی به‌صورت تفکیک‌شده انجام شود. «الهام برنا» می‌افزاید: از سال ۹۲ باید پسماندهای عادی در تمامی شهرهای استان به‌صورت تفکیک‌شده جمع‌آوری می‌شد، اما فقط شهرستان دوره‌چگنی آن هم فقط در سال ۹۷ توانست پسماندها را به صورت تفکیک‌شده جمع‌آوری کند و به‌جز این مورد دیگر هیچ اتفاقی در این زمینه در سطح استان رخ نداده است.

حجم بالای تولید زباله در لرستان

این مسئول ادامه می‌دهد: با اینکه طرح جامع مدیریت پسماند لرستان از سال ۸۹ تهیه و در کارگروه استانی و ملی تصویب و برای اجرا به شهرداری‌ها ابلاغ شده است، ولی متاسفانه هیچ یک از شهرداری‌های استان طبق طرح جامع عمل نکرده‌اند. در حالی‌که موظف بوده‌اند تا طرح ‌تفصیلی مدیریت پسماند داشته باشند. برنا می‌گوید: اکثر شهرهای استان به جز شهرستان بروجرد محل دفن زباله‌شان بدون حصارکشی است و تمام پسماندهای آنها جمع‌آوری و دفن می‌شود. بدون اینکه بر روی آن پسماند بازیافتی صورت بگیرد.

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان اضافه می‌کند: در صورتی‌که اگر زباله‌ها تفکیک شوند، ۲۰ درصد بر روی آن بازیافت صورت می‌گیرد. یا خاکستر پسماندهایی که بازیافت شده یا توسط زباله‌سوز سوخته‌اند را می‌توان برای تولید برق استفاده کرد. به میزان تولید زباله در استان اشاره می‌کند و می‌گوید: سرانه تولید زباله در استان به ازای هر نفر به طور متوسط ۷۵۰ گرم است. این یعنی با توجه به جمعیت ۲ میلیون نفری لرستان، روزانه حدود ۱۵۰۰ تا ۲ هزار تن تولید زباله داریم.

خبری از دفن بهداشتی نیست

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان می‌گوید: دفن زباله‌ها به معنای تلنبار کردن آنها در محل (سایت) نیست. بلکه باید سلول‌های دفن بهداشتی و مدیریت دفن صورت بگیرد و سلول‌ها عایق شوند و شیرابه آنها تاثیری روی خاک، آب و منابع زیرزمینی نداشته باشد. برنا عنوان می‌کند: متاسفانه شیوه دفن در شهرهای لرستان به شیوه تلنبار انجام می‌شود و دفن بهداشتی در کار نیست و همین باعث آتش گرفتن خودبه‌خود زباله‌ها، آلودگی هوا، عدم مدیریت شیرابه و بروز بیماری‌های گوناگون می‌شود.

او تاکید می‌کند: شهرداری‌های لرستان تمکینی از قانون پسماند ندارند و یکی از مشکلات این است که فرد متخصص در حوزه محیط‌زیست و بازیافت در امور مدیریت پسماند استان دخالتی ندارد. این مسئول می‌افزاید: در شهرداری‌ها کارشناس محیط‌زیستی هم که کار می‌کند، در قسمت اداری فعال است و در پست مربوط به تخصص خود کار نمی‌کند. چون شهرداری‌های ما برای مدیریت پسماند اطلاعات جامع و کاملی ندارند.

نبود آموزش و اطلاع رسانی به‌موقع

یک کارشناس نیز در این رابطه می‌گوید: طرح تفکیک زباله، یکی از طرح‌هایی بود که در اوایل دهه ۸۰ در شهر خرم‌آباد اجرایی شد و اجرای این طرح منوط به نصب سطل‌های زباله در سطح شهر برای تفکیک زباله‌های خشک و تر بود. «میثم طاهری» می‌افزاید: این سطل‌ها در چند خیابان اصلی شهر نصب شدند تا شهروندان در تفکیک زباله در مبدا با شهرداری همکاری داشته باشند. البته در آن زمان کارخانه بازیافت یا پسماندی که به این شکل وجود دارد، نبود.

او ادامه می‌دهد: متاسفانه دیری نگذشت که سطل‌های زباله از سطح خیابان‌ها جمع شدند و جای خود را به سطل‌های امروزی دادند. این کارشناس عنوان می‌کند: متاسفانه در آن‌زمان که شهروندان برای این طرح نوپا، میل و رغبت بیشتری نشان می‌دادند، این طرح به سرانجام نرسید. البته یکی از نقاط ضعف این طرح این بود که همزمان با نصب سطل برای تفکیک زباله، اطلاع‌رسانی و آموزش‌های لازم به شهروندان صورت نگرفت.

زباله‌گردها؛ مانع اجرای طرح تفکیک زباله

این کارشناس ادامه می‌دهد: در حال‌حاضر که کارخانه پسماند و سایت بازیافت در خرم‌آباد وجود دارد، زباله‌گردها به یک معضل برای به سرانجام نرسیدن این طرح تبدیل شده‌اند و اجازه بازیافت و کسب درآمد از این طلای کثیف را نمی‌دهند. طاهری عنوان می‌کند: هر پیمانکاری نیز که برای این بخش در نظر گرفته شود مهم‌ترین موضوع برایش کسب درآمد و صرفه اقتصادی است. نه به سرانجام رساندن طرح به‌منظور سلامت شهر و شهروندان و تا زمانی‌که این طرح به‌خوبی در سطح شهر آغاز نشود و از سوی دیگر تا وقتی با زباله‌گردها برخورد نشود، نمی‌توان به فعالیت این کارخانه هم امیدوار بود.

او می‌گوید: زباله‌گردها هم به‌دلیل درآمد بالایی که از این حرفه کسب می‌کنند، به‌هیچ عنوان حاضر به همکاری با شرکت پیمانکار برای جمع‌آوری زباله‌ها و تحویل زباله‌ها به سایت با درآمد و حقوق پایه اداره کار نیستند. این کارشناس می‌گوید: در وهله اول باید با زباله‌گردها برخورد قانونی صورت بگیرد تا بتوانیم این طرح را در سطح شهر و استان به‌خوبی اجرایی کنیم و به نتیجه برسیم.

لازمه کاهش آثار مخرب زیست‌محیطی

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری خرم‌آباد می‌گوید: با توجه به افزایش جمعیت شهرها و روستاها همچنین تولید انبوه زباله مدیریت پسماندها از اهمیت فراوانی برخوردار است. از طرفی حساسیتهای زیست‌محیطی باعث شده است این سازمان دائما در حال تلاش برای کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی دفع زباله باشد. «رضا دریکوندی» می‌افزاید: سازمان مدیریت پسماند شهرداری خرم‌آباد هم به‌دنبال راهکارهایی برای مدیریت پسماندها در سطح شهر است.

او می‌گوید: امروزه مدیریت پسماند و زباله یکی از دغدغه‌های محیط‌زیستی در کشور تبدیل شده است و با توجه به این دغدغه‌ها تلاش کردیم اقداماتی برای ساماندهی پسماند در بخش‌های مختلف به‌ویژه صنعتی و بیمارستانی و جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی در شهر انجام دهیم اما این اقدامات کافی نیست. دریکوندی اظهار می‌کند: کافی نبودن اقدامات صورت گرفته دلایل مختلفی دارد که شاید یکی از مهم‌ترین آنها نوع فرهنگ ما و تفکیک نشدن زباله‌ها از مبدا باشد که در نهایت مشکلاتی را در زمینه جمع‌آوری و امحای آنها به‌وجود آورده است.

اجرای طرح تفکیک زباله از مبدا

این مسئول اظهار می‌کند: سازمان مدیریت پسماند شهرداری خرم‌آباد با تکیه بر اصل ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اهمیت حفظ محیط‌زیست اقداماتی نظیر ساماندهی محل دفن زباله‌های شهری، جمع‌آوری زباله‌های شهری با ۷۲ ماشین مکانیزه و نیروهای شاغل در سطح ۳ منطقه و جداسازی زباله‌ها در محل دفن و بازیافت و پردازش زباله‌ها در محل دفن و بهره‌برداری از زباله‌ها در جهت تولید نیرو و انرژی و از همه مهم‌تر آموزش همگانی تفکیک را در سطح مراکز علمی و آموزشی در راس کار خود قرار داده است و به‌طور جدی پیگیر آن است.

دریکوندی به اقدامات مهم سازمان پسماند شهرداری خرم‌آباد اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از اقدامات سازمان مدیریت پسماند شهرداری خرم‌آباد احداث سکوی زباله در حاشیه شهر بود. جانمایی سکوی زباله توسط کارشناسان محیط‌زیست این سازمان با هدف دفع و تخلیه زباله‌ها در راستای حفظ محیط‌زیست انجام شد که می‌توان گفت یکی از فعالیت‌های تاثیرگذار سازمان مدیریت پسماند بوده است. رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری خرم‌آباد با اشاره به اهمیت و جایگاه سازمان مدیریت و پسماند، می‌افزاید: سازمان پسماند به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین سازمان‌های شهرداری به‌دنبال اجرای طرح‌های تفکیک از مبدا، تولید کمپوست و بهره‌وری از زباله‌ها در جهت تولید نیرو و انرژی است که این مهم را به‌طور جدی دنبال می‌کند.