بیمه بیکاری و شرایط دریافت آن/به چه کسی بیمه بیکاری تعلق می گیرد

به گزارش خبرگزاری موج، بیمه بیکاری به عنوان یکی از حمایت‌ های تامین اجتماعی است که کارگر پس از بیکار شدن و به عنوان جبران مالی به طور ماهیانه تا زمان یافتن کار جدید دریافت می کند تا از این طریق برخی از مسائل و مشکلاتی را که بر زندگی خانوادگی و اجتماعی اش تأثیر می گذارد را مهار کند.

حمایت های ناشی از بیمه بیکاری از مدرن ترین حمایت های اجتماعی از قشر کارگری می باشد که امروزه در 65 کشور جهان در حال اجراست و میزان دریافت آن در هر کشور متفاوت است.

بیمه بیکاری در ایران طبق شرایط و ضوابط خاصی از سال 1366 به مرحله اجرا در آمد که پس از سه سال اجرای آزمایشی در سال 1369 این قانون به صورت دائمی درآمد. تا چنانچه بیمه شده مشمول قانون کار و تامین اجتماعی بدون میل و اراده خود بیکار شد بتوانند درصورت معرفی توسط واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی و احراز شرایط قانونی به نسبت سوابق پرداخت حق بیمه از حمایت بیمه بیکاری برخوردار شود که طبق آخرین آمار تا پایان خرداد سال جاری تعداد ۲۶۰ هزار نفر مقرری بگیر بیمه بیکاری در کل کشور داشتیم.

دو گروه مشمول بیمه بیکاری هستند، یکی کارکنان رسمی‌ که غیر ارادی بیکار می‌ شوند و دیگر قراردادی‌ هایی که قراردادشان به پایان رسیده است.

براساس قانون بیمه بیکاری، چنانچه بیمه شده ای به علت تغییرات ساختار اقتصادی کارگاه مربوطه و به تشخیص وزارت خانه ذیربط و تائید شورای عالی کار ، بیکار موقت شناخته شود و همچنین بیمه شدگانی که به علت حوادث غیر مترقبه مانند سیل ، زلزله ، جنگ ، آتش سوزی بیکار شوند، می توانند از مقررات این قانون استفاده نمایند. تشخیص ارادی بودن یا غیرارادی بودن بیکاری بیمه شده، بر عهده کمیته ای متشکل از نمایندگان این سازمان و اداره کار و امور اجتماعی محل اشتغال بیمه شده است. شعب سازمان تامین اجتماعی در سراسر کشور با بررسی پرونده فرد بیکار محاسباتی را انجام می‌ دهند و میزان و مدت پرداختی را مشخص می‌کنند.

تمام کارگران مشمول قانون کار، تامین اجتماعی که در اثر حادثه ناشی از سیل از کار بیکار شده اند حتی اگر کمتر از شش ماه بیمه پردازی داشته باشند مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند شد.

گفتنی است، مقرری بیمه بیکاری افراد واجد شرایط از روز اول بیکاری بیمه شده قابل پرداخت است و همچنین مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری جز سوابق پرداخت حق بیمه بیمه شده محسوب می گردد.

گفتنی است، در قانون مربوط به حق بیمه بیکاری شرایطی لحاظ شده که پیرو این قانون اتباع خارجی مشمول دریافت بیمه بی کاری نمی‌ شوند.

* اقدامات لازم برای دریافت مقرری بیمه بیکاری

بیمه شده بیکار، برای دریافت مقرری بیمه بیکاری، باید حداکثر ظرف مدت 30 روز از تاریخ بیکاری موضوع را به واحد تعاون ،کار و رفاه اجتماعی ذیربط اطلاع دهد و آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی خود یا کار مشابه آن اعلام کند.

* شرایط لازم برای دریافت مقرری بیمه بیکاری

بیمه شدگان بیکار، در صورت احراز شرایط زیر، استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را دارند:

مشمول قانون کار و تأمین اجتماعی باشند. حتما به صورت غیر ارادی بیکار شده باشد. تبعه کشورهای خارجی نباشند. مستمری بگیر بازنشسته و یا از کارافتاده کلی نباشند. بیمه شده قبل از بیکار شدن حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد. در زمره صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری نباشد.

بیمه شدگانی که به دلیل حوادثی مانند سیل، زلزله، آتش سوزی بیکار شدند نیاز به داشتن حداقل سابقه بیمه ندارند را دریافت خواهند کرد.

* مدارک لازم برای دریافت بیمه بیکاری

عکس ۴*۳ جدید (۴ قطعه) اصل و کپی یکسال آخر قرارداد کار یا رای صادر شده اصل و کپی مدرک تحصیلی یا مدرک فنی اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه اصل و کپی کارت ملی اصل و کپی گواهی کار از شرکت اصل و کپی کارت پایان خدمت (فقط برای آقایان) کپی صفحه اول دفترچه بیمه

* مبلغ بیمه بیکاری

مبلغ مقرری بیمه بیکاری 55% آخرین حقوق دریافتی می باشد به شرطی که از حداقل دستمزد کمتر نباشد و در واقع این مبلغ روزانه محاسبه می شود و برای افراد متاهل نیز به ازای هر نفر تحت پوشش بیمه شده، 10 درصد از حداقل دستمزد بیکاری اضافه می شود.

* مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری

مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری به بیمه شدگان واجد شرایط، به سابقه پرداخت حق بیمه از سوی آنان بستگی دارد و در هر صورت مدت پرداختی حق بیمه از 6 تا 50 ماه است که این میزان متغیر است و بر مبنای متاهل و مجردی تعیین می‌ شود و مسلماً حق بیمه بیکاری متاهل‌ ها به نسبت مجرد‌ ها بیشتر است.در هر صورت مدت آن از 36 ماه برای بیمه شدگان مجرد و 50 ماه برای بیمه شدگان متاهل و متکفل بیشتر نیست.

کارگران مجرد مشمول قانون بیمه بیکاری حداقل شش ماه و حداکثر سی و شش ماه و کارگران متاهل و متکفل حداقل دوازده ماه و حداکثر پنجاه ماه به نسبت سابقه کاری و بیمه پردازی می توانند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند.

مبلغ بیمه بیکاری برای افراد مجرد

کسانی که 6 تا 24 ماه حق بیمه پرداخت کرده باشند تا 6 ماه، 25 تا 120 ماه پرداختی حق بیمه تا 12 ماه، 121 تا 180 ماه حق بیمه پرداختی تا 18 ماه، 181 تا 240 ماه حق بیمه پرداختی تا 26 ماه و 241 ماه به بالا تا 36 ماه دریافت می‌ کنند.

مبلغ بیمه بیکاری برای افراد متاهل

کسانی که 6 تا 24 ماه حق بیمه پرداخت کرده باشند تا 12 ماه، 25 تا 120 ماه پرداختی حق بیمه تا 18 ماه، 121 تا 180 ماه حق بیمه پرداختی تا 26 ماه، 181 تا 240 ماه حق بیمه پرداختی تا 36 ماه و 241 ماه به بالا تا 50 ماه بیمه بی کاری دریافت می‌ کنند.

سابقه پرداخت حق بیمه	مدت پرداخت بیمه بیکاری
بیمه شدگان مجرد	بیمه شدگان متاهل
از 6 ماه تا 24 ماه	6 ماه	12 ماه
از 25 ماه تا 120 ماه	12 ماه	18 ماه
از 121 ماه تا 180 ماه	18 ماه	26 ماه
از 181 ماه تا 240 ماه	26 ماه	36 ماه
241 ماه به بالا	36 ماه	50 ماه

نکته: افراد مسنی که در زمان بیکار شدن 55 سال سن یا بیشتر و 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند (در صورت عدم اشتغال) می‌توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند.

* شرایط قطع مقرری بیمه بیکاری

بیمه شده فوت نماید. بیمه شده بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره های کارآموزی یا سواد آموزی خودداری کند. بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری کند. بیمه شده بیکار، مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی یا از کارافتادگی کلی شود. بیمه شده مجددا به کار اشتغال یابد. بیمه شده با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار اولیه برگردد. مدت زمان استحقاقی بیمه شده برای دریافت مقرری بیکاری خاتمه یابد.

* زمان واریز حقوق بیمه بیکاری در ماه

حقوق بیمه بیکاری به طور متوسط بین ۱۰ ام الی ۱۵ ام هر ماه به حساب افراد واریز می شود. اگر بعد از این بازه زمانی پول به حساب فرد واریز نشود، باید به شعبه تامین اجتماعی مراجعه کند و علت را جویا شود.

گفتنی است؛ بیکار شدگانی که وفق مقررات قانون کار و حسب آراء صادره از مراجع حل اختلاف مقرر در این قانون به دلیل قصور در انجام وظایف محوله و یا نقض آیین نامه های انضباطی کارگاه توسط کارفرما اخراج گردیده اند مستحق دریافت مقرری بیمه بیکاری نخواهند بود.

همچنین در صورتی که پس از پرداخت مقرری بیمه بیکاری به بیمه شده ای، مشخص شود که بیکاری بیمه شده، ناشی از اراده شخص وی بوده است، بیمه شده باید وجوه دریافتی به عنوان مقرری بیمه بیکاری را به سازمان تأمین اجتماعی بازپرداخت کند. همچنین بیمه شدگانی که با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار قبلی خود باز می گردند نیز باید مبالغ دریافتی را به تأمین اجتماعی برگردانند.

چنانچه بیمه شده بیکار، اشتغال مجدد خود را اعلام نکند و به رغم اشتغال همچنان به دریافت مقرری بیمه بیکاری ادامه دهد، باید مقرری دریافتی از زمان اشتغال را به تأمین اجتماعی برگرداند.