بازیگری که نقش همشهری قاتلش را بازی کرد/مهین دوست داشتنی بود

به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری موج، سال گذشته مستند سینمایی «مهین» توسط محمدحسین حیدری یکی از کارگردانان جوان خانه مستند انقلاب اسلامی، تولید و در جشنواره های متعددی همچون جشنواره فیلم حقیقت، فجر و شهر مورد توجه قرار گرفت و جوایز متعددی را به خود اختصاص داد. این فیلم مستند سینمایی این روزها در گروه سینمایی هنر و تجربه اکران شده است. به همین مناسبت گفت و گویی با تنها بازیگر این فیلم داشته ایم که در ادامه می خوانید.

اعظم عرفانی بازیگر اصلی فیلم مهین در گفتگو با خبرنگار سینمایی خبرگزاری موج در مورد سبقه هنری خود گفت: من فارغ التحصیل نمایش با گرایش تخصصی بازیگری از دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد هستم. از سال 1379 به طور حرفه ای تا امروز در تئاتر و چند کار فیلم و تلویزیونی حضور داشته ام اما حرفه ای ترین حضورم در سینما، در فیلم مستند مهین بوده است.

وی افزود: در حوزه تئاتر در نمایش «دو لیتر در دو لیتر صلح» به نویسندگی و کارگردانی حمیدرضا آذرنگ حضور داشته ام که در ارمنستان به روی صحنه رفت. دو کار با قطب الدین صادقی کار کرده ام و در هر سال دو تا سه نمایش روی صحنه دارم.

* از سالها پیش اخبار مهین قدیری را پیگیری می کردم

وی در مورد نحوه حضورش در فیلم مستند سینمایی مهین گفت: روزی در خانه تئاتر نمایش خوانی داشتم که با من تماس گرفته شد و به دفتر تولید فیلم رفتم. بعد از سوالات کلی در مورد مشخصات و رزومه ام، اولین سوالی که از من پرسیده شد این بود که آیا « مهین قدیری » را می شناسم، که پاسخ دادم بله! آقای حیدری کارگردان این فیلم خیلی تعجب کرد و زمینه شناخت من از مهین را پرسید. من هم توضیح دادم که اصالتا قزوینی هستم و این خانم هم قاتل زنجیره ای زن های قزوین بود. در دوره ای که این قتل ها را انجام می داد، من علاقمند به صفحه حوادث روزنامه ها و ساکن آن شهر بودم و اخبار او را خیلی دنبال می کردم. از طرفی خاله من مددکار اجتماعی بود و پس از اینکه این زنِ قاتل شناسایی شد، به دلیل اینکه فرزند معلولی داشت، چندباری به منزلش مراجعه کرده بود. از سویی دیگر دایی من، محمدابراهیم ساریچلو که در فیلم هم حضور دارد، روانشناس بالینی خانم قدیری پیش از اعدام بود. همه اینها دست به دست هم داده بود که من زندگی این فرد را دنبال کنم تا ببینم به چه دلیلی یک زن می تواند قاتل باشد.

این بازیگر افزود: روزی که این پیشنهاد به من شد برایم خیلی جالب بود؛ نمی دانم چه قسمتی بود که یک بازیگر تئاتر با سابقه ای هفده هجده ساله، در اولین حضور جد ی اش در سینما و رویدادهای بین المللی، باید نقش همشهری خودش را بازی کند که متاسفانه به دلایل اجتماعی، فشار فقر و مشکلات فرهنگی دچار معضل شده و تبدیل به یک قاتل زنی می شود که کشور نه در گذشته چنین شخصیتی را داشته و نه در این ده سالی که از اعدام مهین می گذرد، دیگر چنین شخصی در جامعه دیده شده است.

* بدون استثناء همه مهین را دوست داشتند

عرفانی در پاسخ به سوالی در مورد ویژگی های شخصیتی مهین که او نقشش را بازی کرد گفت: گرچه چون از قبل در مورد این فرد مطالعه کرده و اخبارش را پیگیری می کردم، تا حدی نسبت به او شناخت داشتم. اما هنوز نسبت به این شخص و شخصیتش کنجکاو بودم. وقتی در موقعیتش قرار گرفتم تا در این فیلم بازی کنم، تنها فردی که بدل بود من بودم و سایر افراد از جمله بازجوها، افرادی که وی را دستگیر کرده بودند و مانند اینها واقعی بودند و قرار بود که در روایت فیلم در جای خودشان حضور داشته باشند. آنها مهین را از نزدیک دیده بودند و خیلی برایم جالب بود که وقتی از آنها در موردش سوال می کردم، بلا استثناء همگی دوستش داشتند. به عنوان مثال یک ساعت قبل از تصویر برداری، با خانم هایی که در صحنه شب دستگیری این فرد حضور داشتند، صحبت می کردیم، می گفتند اصلا به قیافه اش نمی خورد و واقعا قابل باور نبود که قاتل است اینقدر که صورت مظلومی داشته است. به همین دلیل دلمان نیامد که به او دست بند بزنیم و در بازداشتگاه ما دو نفر کنارش می خوابیدیم که فقط نخواهد خودکشی کند.

وی افزود: آنها می گفتند مهین آن شب تا صبح نخوابید و وقتی که به بازجویی رفت و اعتراف کرد و برگشت، گفت خدا را شکر باری روی دلم بود که نمی توانستم شب ها به راحتی بخوابم؛ اما از امشب دیگر راحت می خوابم و بعد به یکی از آنها گفته بود که من خیلی دلم سبزی پلو با ماهی می خواهد! اینقدر دوستش داشتند که آن خانم با خواهرش تماس می گیرد و از او می خواهد که این غذا را بپزد و برایشان بفرستد. حتی می گفتند که دادستان هم گفته تا روزی که در بازداشت و در حال بازجویی است، هر غذایی که دلش خواست را برایش تهیه کنید.

بازیگر نقش مهین ادامه داد: کاریزما و جذابیتی که این فرد داشت و در فیلم هم به آن اشاره می شود، واقعا درست است؛ وگرنه چطور می شود که همه افراد در اطراف او می دانستند که با یک قاتل طرف هستند اما می گفتند که نه تنها از او نمی ترسیدیم بلکه دوستش داشتیم. من با مسئولین زندان هم که صحبت می کردم می گفتند او نماز خوان بوده و از روزی که وارد زندان شد، از ما ابزار گرفت و همه شیرهایی که چکه می کردند را تعمیر کرد. یعنی همه کار از دستش بر می آمد و در کل شخصیت خیلی جالبی بود.

* بعد از سه روز به بازسازی قتل ها عادت کردم

اعظم عرفانی در مورد چالش های این نقش گفت: گرچه برای خودم هم شخصیت این زن جذاب بود اما بازی در این نقش و بازسازی قتل های اول واقعا سخت بود؛ ولی به مرور برایم عادی شده بود. به همین دلیل به این فکر می کنم که شاید او هم دچار چنین حالتی شده است. شاید روزهای اول که اقدام به قتل می کرده دچار عذاب وجدان می شده اما به تدریج این کار برایش عادی شده است!

وی ادامه داد: بازی در چنین مستندی واقعا سخت است چرا که مخصوصا در موضوعی مثل قتل، بازیگر دچار درگیری روحی و روانی که سوژه اصلی دارد می شود. من لحظه به لحظه به دنبال درونیات مهین می گشتم و جستجو می کردم که یک فرد چگونه به چنین درجه ای از قساوت می رسد که شش نفر را به قتل برساند. به هیچ وجه کار ساده ای نیست، بنابراین بازی این نقش هم کار آسانی نخواهد بود.

عرفانی افزود: به دلیل اینکه در صحنه های زندان با محکومان در یک جا قرار گرفتم و تاثیر روانی بدی برمن گذاشته بود، تا یک ماه بعد از پایان کار تصویربرداری این فیلم بیمار بودم و مدام به آنها و نوزادانی که در زندان به دنیا می آیند و در کنار مادرانشان زندگی می کنند، فکر می کردم.

این بازیگر در مورد مدت زمانی که درگیر این پروژه بوده گفت: من نوزده روز سر ضبط این پروژه بودم و در روزهای اول وقتی به من گفته می شد که به عنوان مثال آن النگو را از دست مقتولی بیرون بیاور و یا ... خیلی متاثر می شدم. حتی بعد از بازی اولین قتل حالم بد شد و کنار خیابان گریه کردم. اما واقعا بعد از دو سه روز ابتدایی و با توجه به ذکاوت خاصی که کارگردان در بازیگردانی داشت، بازی در این نقش برایم عادی شد.

عرفانی در مورد روش کارگردان برای رسیدن او به این نقش تشریح کرد: آقای حیدری پیش از شروع ضبط، به من اجازه نداد که تصویری از مهین ببینم، به همین دلیل تصویر کاملی از او در ذهن نداشتم. حتی به خواست ایشان، دیگر به گوگل مراجعه نکردم تا مطلب بیشتری در مورد این زن بخوانم و اطلاعات من مربوط به سال 1385 بود. قرار بر این شد که سکانس به سکانس با فیلم جلو بروم. حتی فیلمنامه را من یکبار به طور کامل مرور نکردم. بلکه قبل از هر سکانسی، تمرین می کردیم و نکاتی توضیح داده می شد و خیلی سریع کار انجام می شد. بیشتر تصاویر در موقعیت گرفته می شد و من سعی می کردم که با راهنمایی های کارگردان، خودم را در موقعیت این شخص قرار بدهم و ببینم که چه حسی داشته است؛ که خدا را شکر کار خیلی خوب پیش رفت.

* فیلم سینمایی این سوژه هم جذاب است و هم آموزشی

وی درمورد امکان تبدیل شدن این سوژه به یک اثر سینمایی داستانی و فایده این کار گفت: به نظر من این سوژه قابلیت این را دارد که به یک فیلم سینمایی داستانی تبدیل شود. خیلی ها که فیلم را دیده اند معتقدند که خوب است این فیلم به یک فیلم سینمایی تبدیل شود تا ما با زندگی و شخصیت یک زن خاص آشنا می شویم که قابلیت هایی از این دست داشته و به نظر من با این کار ما به مردم هشدارهای امنیتی هم می دهیم تا به راحتی اعتماد نکنند تا مهین های دیگری بوجود بیاید. من فکر می کنم ما هم در این زمینه مقصریم چرا که در ارتباط گرفتن با دیگران و با اعتمادهای بی جایی که می کنیم، چنین اشخاصی را برای قرار گرفتن در آن «لحظه» تشویق می کنیم. ولی اگر کدهای امنیتی در ذهن ما بوجود بیاید و حتی کم سن و سال ها متوجه شوند که به عنوان مثال از دست هر کسی نباید خوراکی گرفت، ساخت چنین آثاری را می توان از بعد آموزشی هم نگاه کرد.

این بازیگر افزود: ما آثار سینمایی در ژانر پلیسی و جنایی کمی در سینمای ایران داریم که عموما آموزشی هم نیستند. من بعد از بازی در این فیلم خیلی حواسم جمع شده و به نظرم این فیلم باعث آگاهی دادن شده و می آموزد که نباید به هرکسی کاملا اعتماد کرد.

وی در مورد اینکه آیا صداهای بازجویی در این فیلم متعلق به اوست یا صداهای ضبط شده جلسات بازجویی است گفت: من در این فیلم هر جا که بازی کرده ام دیالوگ هم داشتم و صدای خودم در فیلم شنیده می شود و هر جا که تصویر اصلی مهین نمایش داده شده صدای خودش هم پخش شده است.

* امیدوارم این فیلم پله ورودم به سینما باشد

اعظم عرفانی در پاسخ به اینکه آیا دوست دارد که بواسطه حضور در این فیلم به دنیای سینما و تلویزیون وارد شود، گفت: معلوم است که هر بازیگری بعد از هفده سال سابقه و تلاش دوست دارد که کارش دیده شود و پیشنهادهای کارهای بیشتر و بهتری در این حوزه داشته باشد و بتواند در این عرصه قدم های بزرگتری بردارد. من هم مستثنی از سایرین نیستم و در همه این هفده سال فعالیتم آرزویم این بوده که جایگاهی که باید را با لطف خدا بدست بیاورم و امیدوارم که به رغم اینکه می گویند در دنیای مستند، بازی ها زیاد دیده نمی شود، این کار به خوبی دیده شود.

وی افزود: در حال حاضر هم برای دو سریال مذاکراتی داشته ام اما چون نتیجه آنها قطعی نشده است فعلا نمی توانم در این مورد خبری به شما بدهم.