لطفا خودتان را نگه دارید!

تهران (پانا) - هنگام ترددهایتان در شهر حتما برای یک بارهم که شده با صحنه‌هایی همچون مادری که در باغچه کنار پیاده رو درحال سرپا گرفتن کودکش است یا فردی که گوشه دنجی از خیابان پشت به مردم یا پشت شمشادها در حال قضای حاجت است؛ مواجه شده‌اید هرچند بیان کردن این حقایق کمی ناپسند به نظر می‌آید، اما به دور از واقعیت نیست، این رفتارها نشان می‌دهد پایتخت ایران با جمعیت ده میلیون نفری‌اش نیز با کمبود سرویس‌های بهداشتی مواجه است و توالت‌های عمومی شهری هم محدود به توالت‌هایی می‌شود که در پارک‌ها و بوستان‌های شهر وجود دارد و بعضا برای رسیدن به یک سرویس بهداشتی باید یک کیلومتر راه بروید تا موفق به قضای حاجت شوید.

به‌گزارش جام‌جم، اصغر عطایی، مدیر کل امور خدمات شهری شهرداری تهران با بیان این‌که 9347 سرویس بهداشتی در تهران وجود دارد، می‌گوید: 75 درصد سرویس‌های بهداشتی پایتخت در پارک‌ها، 10 درصد داخل خیابان‌ها و معابر، 9 درصد در میادین تره‌بار، 4 درصد در پایانه‌ها و 2 درصد در فروشگاه‌های شهروند واقع شده است. براساس تفکیک جنسیتی 52 درصد (4831) چشمه مربوط به آقایان و 48درصد (4516) چشمه مربوط به بانوان است.

مقاومت شهروندان برای ساخت سرویس بهداشتی!
در حالی‌که عده‌ای معتقدند تعداد سرویس‌های بهداشتی در تهران پاسخگوی نیاز شهروندان نیست، عطایی نظر متفاوت و کارشناسانه خود را این‌گونه مطرح می‌کند: همه نقاط شهر تهران به سرویس بهداشتی نیاز ندارد، بخش عمده‌ای از شهر در دل محلات و محل سکونت است و نیازی به سرویس بهداشتی عمومی نیست؛ سرویس‌های بهداشتی عمومی باید در مراکز تردد تجمعی شهروندان مثل مراکز خرید، متروها، بازارها، خیابان‌های اصلی و مراکزی که اطراف محله‌های گشت‌وگذار است، ساخته شوند.

مدیرکل امور خدمات شهری شهرداری تهران با اشاره به این‌که شهرداری سرویس‌های بهداشتی را به عنوان یکی از المان‌های اصلی در بوستان‌ها تعبیه می‌کند، می‌افزاید: یکی از چالش‌های ما در بحث تعبیه سرویس‌های بهداشتی مربوط به خود شهروندان می‌شود، شهروندان تمایل دارند تعداد زیادی از المان‌های شهری مثل مخزن پسماند در شهر وجود داشته باشد، اما نزدیک منزل یا مغازه آنها نباشد. درباره سرویس بهداشتی نیز چنین دیدگاهی وجود دارد. وقتی می‌خواهیم در سطح شهر سرویس‌های بهداشتی ایجاد کنیم شهروندان مقاومت می‌کنند، حتی برخی معتقدند ساختن سرویس بهداشتی در نزدیکی ملک آنها باعث افت قیمت ملک شان می‌شود و حتی بعضی می‌گویند در صورتی‌که سرویس بهداشتی نزدیک مغازه ما باشد، قیمت آن پایین می‌آید.

عطایی ادامه می‌دهد: چالش دوم ما در این بحث مربوط به سرویس‌های بهداشتی مراکز تجاری است، مراکز تجاری و پاساژها باید موظف و مکلف شوند به تعداد افرادی که به آن مرکز مراجعه می‌کنند سرویس بهداشتی ایجاد کنند؛ در برخی از این مراکز تجاری حتی با وجود ساخت سرویس بهداشتی باز هم کلید آن را به مغازه‌دار می‌سپارند و اجازه استفاده عمومی به شهروندان نمی‌دهند و این مساله به نام مردم و به کام اهالی مرکز تجاری می‌شود.

قرص دستشویی!
اهمیت سرویس‌های بهداشتی بر هیچ کس پوشیده نیست تا جایی‌که در تمام دنیا روزی به نام (روز جهانی سرویس بهداشتی) وجود دارد. عطایی هم بر این اهمیت تاکید می‌کند و می‌گوید: کمبود سرویس‌های بهداشتی می‌تواند به بروز بیماری‌های مختلف منجر شود. بسیاری از شرکت‌های جهانگردی به‌دلیل اطلاع از ضعف ما و کمبودهایی که در این زمینه داریم به جهانگردهای مسن قرص‌هایی می‌دهند که تا بعد از هفت هشت ساعت که به هتل باز می‌گردند از سرویس بهداشتی استفاده کنند. باید برای این چالش‌ها فکری شود. سرویس‌های بهداشتی در مراکز تجاری و سایر نقاط شهر وجود دارند، اما با وجود آمارهای موجود این تعداد سرویس بهداشتی قطعا کفاف کلانشهری مثل تهران را نمی‌دهد.

در حالی‌که عده‌ای معتقدند برای هرگونه مشارکت اجتماعی فرهنگ‌سازی نیاز است، مدیر کل امور خدمات شهری شهرداری تهران این تفکر را کمی شعار‌گونه می‌داند و توضیح می‌دهد: امروزه در شهر تهران تا موضوعی سود نداشته باشد کسی برای انجام، رغبتی از خود نشان نمی‌دهد بنابراین باید برای اشخاص انتفاعی ایجاد شود و بعد انتظار مشارکت داشته باشیم و ما حتما باید منافع طرف مقابل را در نظر بگیریم که فرد از این قضیه منتفع شود. مثلا بسیاری از افراد که زمین‌های بزرگ یا شرایطی دارند می‌گویند 50 چشمه می‌سازیم و شما هم این امتیاز را به ما بدهید. موضوعی که وجود دارد این‌که در مراکز تجاری و خرید اکثرا قیمت زمین بسیار بالاست و مغازه دار‌ها مقاومت می‌کنند که این محل نزدیک‌شان نباشد. در شهرداری تهران اعلام کرده‌ایم اگر هرکسی که در محل تردد و رفت و آمد و مناطق شلوغ زمینی معرفی کند، حوزه معاونت خدمات شهری حتما هزینه‌های تاسیس سرویس بهداشتی را از صفر تا صد تامین می‌کند و سپس تحویل خود منطقه برای نگهداری خواهد داد.

سرویس‌های بهداشتی کجا باید بیشتر باشد؟
هر فردی به‌طور متوسط سه سال از عمرش را در توالت می‌گذراند. شاید بیش از هرکس دیگر معضل نبود توالت‌های عمومی شهری را کسانی درک کنند که در طول روز محل کار ثابتی ندارند؛ کسانی مانند راننده‌های خودروهای عمومی یا پیک‌های موتوری. ناهید خداکرمی، رئیس کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران نکته مهم در مورد سرویس‌های بهداشتی پایتخت را میزان پراکندگی آنها و نیازهای شهروندان می‌داند و اضافه می‌کند: در بعضی از مناطق مثل 11 و 12 یا مراکز و میدان‌های مرکزی شهر که ایستگاه‌های بیشتر و در نتیجه تردد بیشتری وجود دارد به سرویس‌های بهداشتی بیشتری نیاز است. او با اشاره به آمار ارائه شده از سوی شهرداری تهران مبنی بر وجود بیش از 9000 سرویس بهداشتی در پایتخت به ما می‌گوید: با توجه به نظارت‌های میدانی انجام‌شده توسط کمیته سلامت و آمارهای ارائه و تفکیک‌شده مناطق حدودا 2000 چشمه اختلاف آمار وجود دارد که البته تعداد چشمه‌های موجود بد نیست.

در حالی‌که عده‌ای گمان می‌کنند نبود بودجه از دلایل اصلی کمبود سرویس‌های بهداشتی در شهر تهران است، خدا کرمی علت را این گونه بیان می‌کند: بررسی‌ها نشان می‌دهد که با توجه به بودجه‌های پیش‌بینی شده علت ساخته نشدن سرویس‌های بهداشتی بیشتر، بحث زمین و معارضان ملک‌هایی است که صاحبان آنها به دلیل عدم تمایل به ساخت سرویس بهداشتی در نزدیکی منازل، مغازه یا مجتمع‌های تجاری‌شان اجازه ساخت‌وساز نمی‌دهند. رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران با تاکید بر مشکل کمبود مکان مناسب برای ساخت سرویس بهداشتی تصریح می‌کند: شهروندان باید کمک کنند و اگر ملک، زمین یا مکانی مناسب ساخت سرویس‌بهداشتی در اختیار دارند به شهرداری اعلام کنند یا اگر قرار است سرویس بهداشتی در مکانی ساخته شود همکاری‌های لازم را با ما انجام دهند. همچنین تمامی مراکز تجاری یا خدماتی به‌خصوص اگر از ارائه خدمات منفعت می‌برند به شهرداری کمک کنند تا چشمه‌های موردنیاز در اماکن مذکور تاسیس شود.

حواستان به دستشویی‌ها باشد
اما در مورد سرویس‌های بهداشتی همه مشکلات به کمبود مکان برای ساخت و ساز ختم نمی‌شود؛ سرویس‌های بهداشتی موجود هم حال و روز خوشی ندارند. از شلنگ‌های کنده شده تا فضای مشمئز‌کننده همگی موانعی برای استفاده از سرویس‌های بهداشتی موجود هستند. خداکرمی با تاکید بر این‌که کیفیت سرویس‌های بهداشتی بسیار مهم است، می‌گوید: کمیته سلامت در حال بازدیدهای میدانی از سرویس‌های بهداشتی است؛ بسیاری از این سرویس‌ها بسته هستند و به دلیل این‌که خود شهروندان و استفاده‌کنندگان متاسفانه برخی مواقع بهداشت لازم را رعایت نمی‌کنند، گرفتگی فاضلاب و عواملی از این دست باعث می‌شود که سرویس‌های بهداشتی از رده مصرف خارج شوند.

البته سرویس‌های بهداشتی در حال اصلاح هستند و ما امیدواریم تا سال 1400 به اندازه کافی سرویس بهداشتی به‌خصوص در مکان‌های پررفت و آمد در دسترس مردم باشد. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در حال سفر با قطار شهری (مترو) ناگهان به سرویس‌ بهداشتی نیاز پیدا کنید، اما هر چه تلاش کرده‌اید موفق به پیدا کردن سرویس بهداشتی نشده‌اید. خدا کرمی درباره علت نبود سرویس‌های بهداشتی در ایستگاه‌های مترو تهران عنوان می‌کند: گاهی اوقات شاهد هستیم که دستشویی‌ها محل تجمع معتادین یا استفاده‌های دیگر مثل رد و بدل کردن موادمخدر شده است؛ بنابراین انتظار نداریم همه ایستگاه‌های مترو دارای سرویس بهداشتی باشند چون ایستگاه‌های مترو عمدتا محل تردد و رفت و آمد سریع مردم است.