آسیب های اجتماعی در دامن جامعه زنان/ یادداشتی از زاهره سادات میرجعفری

شفقنا- مسئول رصد آسیب های اجتماعی معاونت فرهنگی حوزه های علمیه خواهران می گوید: پیشگیری از آسیبهای اجتماعی نیاز به عزم و همکاری بیشتر ارگانها از جمله دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و حوزوی دارد.

به گزارش شفقنا، زاهره سادات میرجعفری در یادداشتی آورده است: بروز آسیبهای اجتماعی در جوامع انسانی اجتناب ناپذیر است اما نوع و میزان آن در جوامع مختلف با توجه به فرهنگ ها، اعتقادات و باورهای مردم متغیر می باشد. شناخت و رصد این آسیب ها در هر منطقه بسیار حائز اهمیت است بدین معنی که تا درد را نشناسیم درمان فایده ای ندارد. آسیب‌های اجتماعی معلول عوامل مختلفی در سطح خرد و کلان هستند. امروزه با توجه به تحولاتی که در جوامع مختلف در حال رخ دادن است تنوع آسیب‌های اجتماعی و افراد در معرض خطر به خصوص زنان نیز در حال تغییر شکل و افزایش است و دلایل مختلفی از جمله فقر در ابعاد مختلف فرهنگی، عاطفی، اقتصادی، موجب تشدید آسیب‌های اجتماعی می‌شود. بسیاری از آسیب‌های اجتماعی موجب می‌شود که زنان به عنوان نیم مهمی از جامعه نتوانند مسیر تکامل انسانی و اجتماعی خود را طی کنند و همین امر تأثیرات منفی را بر ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی آنان می‌گذارد.

طبق آمار سازمان بهزیستی کشور در سالهای گذشته، بیشترین آسیب های اجتماعی بر اساس شیوع شناسی اول اعتیاد سپس طلاق، فقر و حاشیه نشینی، آسیب های اجتماعی نوپدید مثل اعتیاد به فضای مجازی، اچ آی وی و روابط فراخانوادگی هستند.

البته در خصوص بروز این آسیب ها، نرخ بروز طلاق در جامعه نگران کننده است.بیشترین تعداد طلاق ثبت شده مربوط به طلاق بین زوجینی است که از مدت ازدواج آنان بین ۵ تا ۹ سال گذشته است.

در شهرهای توسعه یافته، رفته رفته طلاق در ازدواج های پایدارتر و با عمر بیشتر هم تعمیم پیدا کرده است. از آنجا که طلاق در سالهای اول ازدواج عمدتا ناشی از جوانی و بی تجربگی است، لکن طلاق در دوران میانسالی و حتی سالمندی پدیده ای امروزی و مرتبط با سبک زندگی مدرن است که این مساله نشان از عدم وجود مهارت های ارتباطی و آموزش های لازم زوجین دارد.

نتایج تحقیقات رصدی از مراکز نهادها و سازمان های مرتبط با شناسایی و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی نشان می دهد؛

۱- آسیب‌هاو معضلات اجتماعی همچون فقر، اعتیاد، بد حجابی و سرقت به سمت زنانه شدن پبش می رود و اهمیت جنبه زنانه این گونه آسیبها غالبا در برنامه ریزی و سیاست گذاری نهادها مغفول مانده است.

۲- به جهت رشد تبادلات و ارتباطات مجازی، سنخ و گونه آسیب‌ها و عناوین آن بسط و گسترش قابل توجهی یافته که از جمله آنها اعتیاد به فضای مجازی و روابط فرا زناشویی است.

۳-آسیب‌های اجتماعی همچون طلاق و خشونت به شدت در هم تنیده گردیده و وضعیت «چند لایگی» یافته و طبعاً برنامه‌ریزی برای کاهش آن نیز مستلزم عزم ویژه ملی و روش‌های خاص است. موازی کاری و عدم وجود برنامه ای جامع در خصوص آسیبهای اجتماعی باعث ناهمگونی در تشخیص آسیبها ی اجتماعی و انجام اقدامات نیمه کاره و حتی بدون نتیجه شده است. انسجام دستگاه های دولتی با وجود تاکیدات مقام معظم رهبری در این موارد ضروری به نظر می رسد. سازمان بهزیستی کشور و معاونت پیشگیری از جرم قوه قضاییه در این خصوص اقدامات موثری را بخصوص در زمینه آموزش زوجین قبل از ازدواج انجام داده اند اما هنوز در مساله پیشگیری از آسیبهای اجتماعی نیاز به عزم و همکاری بیشتر ارگانها از جمله دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و حوزوی می باشد.

با توجه به فراخور مذهبی زیارتی استان قم و معضل کاهش عفاف و حجاب در این استان، لازم است که فعالیت های مناسب فرهنگی و غیر کلیشه ای و راهبردهای عملیاتی در کاهش این معضل بررسی و آغاز گردد. مهاجر پذیری و بافت ناهمگون فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی جمعیت استان قم یکی از عوامل کاهش نرخ ازدواج ، بالا بودن نرخ خام طلاق و بالا بودن نسبت طلاق به ازدواج، در این استان می باشد.

معضل ازدیاد طلاق در جامعه مذهبی قم روند رو به رشدی داشته که این امر باید از طریق برنامه های زیر ساختی و رو بنایی مورد نظر و مداقه قرار گیرد و حوزه خواهران نسبت به این موضوع طرح هایی را ارائه داده است.

با توجه به مهاجر پذیر بودن استان قم از جمله معضلات فعلی این استان وجود قومیت های مختلف و عدم تناسبات فرهنگی در این زمینه می باشد لذا لازم است که نسبت به آن توجه لازم مبذول گردد.

همچنین مسائلی مانند فقر زنانه ، اعتیاد زنانه و دیگر آسیب های اجتماعی جهت کاهش روند زنانه شدن باید در دستور کار جدی قرار گیرد که در این مورد حوزه های علمیه خواهران می تواند فعالیت های مناسبی را ارائه نماید.