پیشکسوت تعزیه فارس:شبیه‌خوانی، ادای دین به اهل‌بیت(ع) است

وی که به قول خودش قریب به پنجاه سال به صورت مستمر در مجالس تعزیه شرکت داشته و در نقش شمر بن ذی‌الجوشن در تعزیه روز عاشورا به ایفای نقش پرداخته و تجارب و خاطرات زیادی را کسب کرده معتقد است: هنر تعزیه یا همان شبیه‌خوانی هنری است که سینه به سینه و بصورت سنتی برگزار می‌شود و برای شناخت آن می‌بایست تعزیه‌خوان و یا بیننده پیش‌زمینه‌ای از تاریخ حادثه عاشورا و همچنین شناخت شخصیت‌های مختلف این واقعه در هر دو طرف داشته باشد.

وی تاریخچه تعزیه‌خوانی در مُهر را بیش از ۱۵۰ سال می‌داند.

محمد بهار متولد مُهر و از سن ۱۹ سالگی در گروه تعزیه‌خوانی این شهر فعالیت کرده‌ است.

وی به ایرنا گفت:‌در ابتدا نقش حرمله را در شبیه‌خوانی روز عاشورا بر عهده داشتم و بیشتر به صورت مخالف‌خوانی (نقش منفی)‌ ایفای نقش پرداختم اما پس از هشت سال و درست یک روز قبل از برگزاری تعزیه عاشورا، پدرم به دلیل بیماری قادر به انجام نقش شمر که سال‌ها در اختیار خودش بود نشد و به همین دلیل به پیشنهاد خودش و برخی از بزرگان و گردانندگان تعزیه اجرای این نقش به من پیشنهاد شد و تا سال ۱۳۸۲ آن را به صورت مستمر اجرا کردم.

وی در مورد علاقه خود به این نقش گفت: معقدم حضور در تعزیه و بازخوانی واقعه عاشورا و نیز نشان دادن سرگذشت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و نیز رنج و محنت‌هایی که اهل بیتش تحمل کرده‌اند با هر وسیله، امکاناتی اعم از اینکه برپایی مجلس عزاداری ایشان باشد و یا حضور در شبیه‌خوانی باشد، اجر و قرب دارد و بنده نیز بحمدالله تا جایی که در توان داشته‌ام در اجرای آن تلاش کردم و از اینکه در نقش مخالف‌خوان ظاهر شدم پشیمان هم نیستم چرا که تنها و تنها هدف زنده نگه داشتن این حادثه عظیم بوده است.

بهار ادامه داد:‌رفته رفته با گذشت زمان به این نقش علاقه بیشتری پیدا کردم و حتی لباس مخصوص برای اجرای نقش شمر که هم اکنون نیز در تعزیه عاشورای شهر مُهر استفاده می‌شود با شوق فراوان تهیه کردم و کماکان در حال استفاده است.

وی با ذکر یکی از خاطرات خود از اجرای تعزیه عنوان می‌کند؛ یکسال در تعزیه روز عاشورا، فردی که به این شهر آمده بود به تماشای تعزیه آمد. دوستان که برایم نقل کردند، ایشان چنان غرق در تماشای تعزیه و حرکات من در لحظه شهادت امام حسین بود که همانجا حال روحی خود را از دست داد و پس از اتمام مراسم و بازگشت به خانه از ترس بدرود حیات گفت که این یکی از خاطرات تلخ این نقش من بوده است.

این پیشکسوت تعزیه پیرامون مصائب و سختی‌هایی که نسبت به حضور در نقش مخالف خوانی داشته است افزود؛ اوایل کار ایفای این نقش برای من خیلی سخت بود و اذیت می‌شدم و از طرفی چون نقش مخالف‌خوان و یا به قول محلی‌ها، اشقیاء‌خوانی را برعهده داشتم، به دلیل شور و هیجان و برخی حرکات خاصی که در میدان انجام می‌دادم، از جانب تعدادی از دوستان و بعضا نزدیکان مورد شماتت قرار می‌گرفتم و یا پس از اتمام مراسم تعزیه‌خوانی، بنده را به شوخی عمرسعد و شمر صدا می‌زدند گاهی می شد که پشیمان می شدم اما مجددا به دلیل همان هدفی که عرض کردم در انجام آن مصمم‌تر می‌شدم.

وی در پاسخ به این سوال که چطور توانستید در اجرای نقش مخالف خوانی در تعزیه به شهرت برسید گفت: الگوی اصلی بنده از زمان ورود به تعزیه خوانی و اجرای این نقش مرحوم پدرم بود و برای آشنایی بیشتر با شخصیت شمر از از روایت‌های نقل شده حادثه عاشورا و مقاتل مختلف مثل لهوف سید بن طاووس مطالعه ‌می‌کردم و همچنین از عالمان دینی که در این منطقه فعالیت داشتند و منبری می رفتند سوال می کردم که متاسفانه این موضوع در تعزیه خوان‌های جدید کمتر دیده می‌شود.

محمد بهار در مورد حس و حال پس از اجرای تعزیه و شهادت امام حسین نیز می‌گوید: ایام محرم حال و هوای خاصی دارد و عشق به آقا امام حسین (ع) از دوران کودکی در وجود همه دوست‌داران حضرت بالاخص مردم معتقد و مذهبی این منطقه و شهر مُهر که از دیرباز مرکز نشر معارف اسلامی در این منطقه بوده، شهره عام و خاص است و بنده نیز سعی کرده‌ام از این قافله عقب نمانم.

وی این را نیز گفت:‌حال روحی من پس از اجرای این نقش برای لحظاتی دگرگون می شد که چرا فلان حرکت را انجام دادم و یا اینکه دل اهل بیت را رنجانده باشم ولی به هرحال با توسل به آقا امام حسین(ع) بهتر می شدم و از طرفی مجلس عزاداری حضرت که از زمان پدربزرگ و پدرم برگزار می‌شد و خودم نیز پس از ایشان ادامه داده‌ام که به نوعی در مقابل نقش روز عاشورا موجب تسلی خاطرم می‌شد.

شهرستان مهر از شهرستان های جنوبی استان فارس است.

۱۸۷۶