ریزش موی ناشی از شیمی‌درمانی متوقف می‌شود

هدیه دانشمندان به بیماران سرطانی:

ریزش مو یکی از اصلی‌ترین تأثیرات جانبی شیمی‌درمانی است که ازنظر روحی به بیماران سرطانی آسیب زیادی می‌زند و به همین دلیل تلاش برای کاهش تأثیرات جانبی شیمی‌درمانی ازجمله ریزش مو یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های پژوهشگران در گوشه و کنار جهان به شمار می‌رود.

مواد سمی موسوم به taxanes بخش مهمی از داروهای ضد سرطان بوده و با خاصیت ضد سرطانی خود، درروند معالجه بیماران به کار می‌روند. از سوی دیگر وجود این ماده در داروهای درمان سرطان‌هایی مانند ریه و پستان، عوارض شدیدی روی موی بیماران داشته و موجب ریزش شدید مو می‌شود.

به‌تازگی تیمی تحقیقاتی به سرپرستی پرفسور رالف پاوس (Ralf Paus) در مرکز مطالعاتی امراض پوست موفق شدند به‌طور دقیق فرایند آسیب‌دیدگی فولیکول موجود در مو را براثر ماده موسوم به taxanes که در داروهای مرتبط با درمان سرطان وجود دارد، بررسی و شناسایی کنند، این موضوع می‌تواند منجر به پیشگیری از ریزش موی ناشی از شیمی‌درمانی شود.

برای دستیابی به این هدف، دانشمندان از خواص طبقه جدیدی از داروها به نام مهارکننده‌های CDK4 / 6 استفاده کرده‌اند که مانع از تقسیم سلولی می‌شود. در حال حاضر این دارو ازنظر پزشکی به‌عنوان داروی مؤثر در اصطلاح درمانی هدفمند سرطان تأییدشده است.

دکتر تالوین پوربا (Talveen Purba) از اعضای این تیم تحقیقاتی در رابطه با این موضوع گفت: «اگرچه در ابتدا به نظر می‌رسید این ماده چندان مؤثر نیست، اما ما دریافتیم که مهارکننده‌های CDK4 / 6 می‌توانند به‌طور موقت برای متوقف کردن تقسیم سلولی بدون ترویج اثرات سمی اضافی در فولیکول مو استفاده شوند. هنگامی‌که ما فولیکول‌های موی پوست سر انسان را در مهارکننده‌های CDK4 / 6 شستشو دادیم، فولیکول‌های مو بسیار کمتر مستعد ابتلا به اثرات مخرب مواد سمی موسوم به taxanes شدند.»

باید توجه داشت که مواد سمی موسوم به taxanes بخش مهمی از داروهای ضد سرطان بوده و با خاصیت ضد سرطانی خود، درروند معالجه بیماران به کار می‌روند. از سوی دیگر وجود این ماده در داروهای درمان سرطان‌هایی مانند ریه و پستان، عوارض شدیدی روی موی بیماران داشته و موجب ریزش شدید مو می‌شود.

دکتر پوربا در این رابطه گفت: «محور اصلی مطالعه ما این بود که ابتدا به نحوه پاسخ دقیق فولیکول‌های مو به شیمی‌درمانی و ماده taxanes بپردازیم. ما در این مطالعه دریافتیم که سلول‌های جداکننده تخصصی در پایه فولیکول مو که برای تولید مو بسیار مهم بوده و سلول‌های بنیادی از آن‌ها به وجود می‌آیند، در برابر این ماده به‌شدت آسیب‌پذیر هستند؛ بنابراین، ما باید بیشتر از این سلول‌ها در برابر اثرات شیمی‌درمانی نامطلوب محافظت کنیم و درعین‌حال سلول‌های سرطانی باید از این فرایند مصون بوده و به‌طور کامل در معرض taxanes قرار گیرند.»

اعضای این تیم تحقیقاتی امیدوار هستند که نتیجه کار آن‌ها به‌صورت داروهایی برای استعمال خارجی قابل‌استفاده باشد که باعث کاهش سرعت تقسیم سلولی در فولیکول‌های موی پوست سر بیمارانی که تحت شیمی‌درمانی می‌شوند شده و ریزش موی این افراد را کاهش داده و از آسیب موهای ناشی از شیمی‌درمانی جلوگیری کند. این روش درمانی می‌تواند تقویت‌کننده و مکمل اثربخشی روش‌های پیشگیری‌کننده موجود یعنی دستگاه‌های خنک‌کننده پوست سر باشد.

محققان تأکید می‌کنند که متأسفانه به دلیل عدم تخصیص بودجه پژوهشی برای این هدف، تاکنون مطالعات اندکی برای کاهش ریزش موی بیماران سرطانی در پی شیمی‌درمانی انجام‌شده است.

دکتر پوربا در خاتمه توضیحات خود افزود: ما هنوز نمی‌دانیم چرا ریزش مو در برخی بیماران سرطانی بسیار بیشتر از سایرین است درحالی‌که هر دو بیمار از درمانی مشابه و دوز داروئی یکسانی استفاده می‌کنند.

شرح کامل این پژوهش و یافته‌های به‌دست‌آمده از آن در آخرین شماره مجله تخصصی EMBO Molecular Medicine منتشرشده و در اختیار پژوهشگران قرار دارد.

ترجمه: احسان محمدحسینی