عامل ایجاد بدهکاران دانه درشت

به گزارش بنکر (Banker)، عده‌ای هستند که به راحتی از بانک‌ها وام می‌گیرند و بخش عمده‌ای از مردم جامعه یا اکثریت افراد به راحتی نمی‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند یا باید در صف‌های طولانی قرار بگیرند و با استفاده از تضامین و وثایق خیلی سنگین از این وام‌ها استفاده کنند. اکثریت جامعه که به دلیل مشکلات موجود قادر به استفاده از تسهیلات بانکی نیستند نیز افرادی هستند که از این وام‌ها کمترین بهره را می‌برند و در بازپرداخت وام‌های بانکی نیز کمترین بدعهدی را دارند و در مقایسه با بدهکاران دانه‌درشت بانکی ارقام پایین‌تری را دریافت کرده‌اند.

بنابراین می‌توان تایید کرد که متاسفانه در ایران بسیاری از افراد نمی‌توانند به شکل منصفانه از وام استفاده کنند. اما چرا نظام بانکی ما به این سمت رفته است؟ مشکل اصلی در نظام بانکی ما این است که بانک‌های ایران فقط در جذب سپرده‌ها با یکدیگر رقابت می‌کنند و برای اینکه بتوانند سپرده‌های افراد را جمع‌آوری کنند نرخ سود بانکی را بالا نگه داشته‌اند. یعنی بانک‌ها در جذب سپرده‌ها با پرداخت حداکثر سود با یکدیگر رقابت می‌کنند اما وقتی نوبت به اعطای تسهیلات می‌شود همین بانک‌ها با دریافت وثایق سنگین و تضامین بسیار از افراد مشکلات زیادی را پیش روی متقاضیان وام قرار می‌دهند. اینکه چرا نظام بانکی ما این چنین است، برمی‌گردد به عدم توجه به ترکیب صحیح سهامداری در نظام بانکی.

این موضوع در روزهای اخیر از سوی رئیس کل بانک مرکزی نیز مورد توجه قرار گرفته است. در یادداشت اخیر همتی بر این نکته اشاره شده است که وقتی یک نفر سهم زیادی از سهام بانکی را در اختیار دارد، در این صورت منابع بانکی نیز به این فرد و اطرافیان این فرد تعلق می‌گیرد. البته این مسئله بیشتر در بانک‌های خصوصی مطرح است و سهامداران این بانک‌ها تلاش می‌کنند تا از این قدرت خود استفاده کرده و برای تامین مالی خود و اطرافیان خود تلاش کنند. بنابراین ترکیب سهامداری مسئله جدی است که باید مورد توجه قرار گیرد. اینکه در کشورهای دیگر وضعیت چگونه است نیز نکته‌ای است که باید مورد توجه مسئولان نظام بانکی قرار بگیرد.

واقعیت این است که در کشورهای دیگر البته آنطور که مطالعات نشان داده و شنیده‌ها حاکی است، بانک‌ها به جای اینکه در زمینه ارائه سودهای بانکی با یکدیگر وارد رقابت شوند، در زمینه اعطای تسهیلات به مشتری با یکدیگر رقابت می‌کنند و هر روز به دنبال یک مشتری جدید برای پرداخت این تسهیلات هستند. یعنی بانک‌ها با این اقدام تلاش می‌کنند تا شرایط اعطای وام به مشتریان خود را هر روز ساده‌تر کنند تا تعداد افرادی که از این وام‌ها استفاده می‌کنند افزایش یابد.

وقتی مبلغ وام کم باشد اما به تعداد زیادی از افراد پرداخت شود، در این صورت ریسک پرداخت تسهیلات نیز از سوی بانک‌ها کاهش می‌یابد و تعداد بیشتری از مردم از این وام‌ها استفاده می‌کنند. به عنوان مثال اگر به 20مشتری وام پرداخت شود و از این تعداد 20نفر در بازپرداخت وام بد عهدی کنند، در این صورت بخش عمده‌ای از منابع هدر می‌رود تا اینکه بخواهیم به 50هزار نفر وام پرداخت کنیم و از این تعداد 50نفر بد عهدی کنند؛ چرا که در این صورت حجم کمتری از منابع بانکی ما اتلاف می‌شود زیرا رقم پایین است.