حذف چهار صفر از پول ملی دردسرساز و کم‌فایده است

به گزارش بنکر (Banker)، دکتر ابراهیم شیبانی، اقتصاددان، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران و رئیس‌کل پیشین بانک مرکزی در دولت هشتم و نهم، با توضیح سابقه تغییرات پول ملی در کشورهای جهان، هدف دولت از ارائه لایحه حذف ۴ صفر از پول ملی را تسهیل مبادلات دانست و ابراز کرد: ریاست محترم بانک مرکزی اعلام کردند که این لایحه نه در رشد اقتصاد ما اثر می‌گذارد و نه تاثیری در بهبود نرخ تورم خواهد داشت و تنها باعث تسهیل مبادلات خواهد شد اما ما معتقدیم که دردسرساز نیز خواهد بود. اظهارنظر ایشان خود گویای این مطلب است که فایده این طرح کم و زیان آن زیاد است.
استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران علت تغییرات در پول ملی کشورهای مختلف را ناشی از تغییرات در نظام سیاسی آن کشورها، وقوع وقایع مخرب نظیر جنگ‌های مهلک و یا وقوع تورم‌های بسیار بالا و لجام‌گسیخته عنوان کرد.
وی با توضیح حذف صفر از پول ملی در کشورهایی نظیر برزیل، کرواسی، روسیه، پرو، آنها را دارای وضعیت متفاوت با اقتصاد ایران خواند و اظهار داشت: منظور ما از ابرتورم، تورم‌های بالای ۱۰۰درصد است و در مواردی نظیر شیلی، لهستان و لیتوانی، تورم‌هایی بین ۴۰۰ تا ۱۰۰۰درصد رخ داده است.
دکتر شیبانی با توضیح این نکته که کشور ما در کسانی‌که از شرایط مذکور حضور ندارد، تصریح داشت: برخی کشورهایی که به حذف صفر از پول ملی خود روی آوردند، به خاطر تورم‌های به وجود آمده بعدی، مجبور به تکرار چندین باره این اقدام شدند. ۲۹ کشور از ۴۷ کشور مذکور نظیر برزیل (۷بار)، آرژانتین (۶ بار)، چین (۳ بار)، کره جنوبی (۲بار)، یوگسلاوی (۶ بار) و … مجبور به حذف مجدد صفرها شدند. وی همچنین با بیان تفاوت نحوه اجرای حذف صفر در ترکیه و لایحه پیشنهادی دولت در ایران، اظهار کرد: سابقه حذف صفر در ترکیه که میانگین تورم سه دهه اخیر آن ۵۴درصد بوده، به‌همانند آن بوده است که واحد پول ملی در ایران از ریال به تومان تغییر کند و درواقع تاثیری در مبادلات نیز نداشته است؛ اما وضعیت ما متفاوت است.
رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی با بیان این سؤال که بعد از حذف چهار صفر از پول ملی، «چه تضمینی وجود دارد تا قیمت کالاها نیز به همان میزان اصلاح شود؟» این اقدام را تورم آفرین نامید. دکتر شیبانی در ادامه سخنان خود، وضعیت سیاسی و اجتماعی کشور را دارای ثبات دانست و خاطرنشان کرد: امکان ایجاد تورم بیشتر پس از حذف صفرها وجود دارد. چه تضمینی وجود دارد که قیمت چند صد کالای مورد استفاده خانواده‌ها و چند هزار کالای مورد استفاده در بخش اقتصادی به همین میزان کاهش یابد؟ چه کسی یا نهادی قدرت نظارت دارد که همه قیمت‌ها به یک ده هزارم قبل برساند؟
وی تشریح کرد: پس از حذف چهار صفر از پول ملی، هر یک تومان جدید معادل ۱۰ هزار ریال کنونی خواهد بود؛ سؤال اینجاست که اگر کسی با درآمد ۵۶۰۰۰۰ ریال کنونی سبدی از کالاها را می‌تواند خریداری کند، آیا پس از این تغییر با ۵۶ تومان نیز می‌تواند همان سبد کالا را خریداری کند؟ باید توجه داشت که در آن صورت اگر قیمت کالایی ۱ تومان است و بخواهند افزایش قیمتی به میزان ۲ ریال روی آن کالا اعمال کنند، به لحاظ ذهنی این کار راحت‌تر خواهد بود در صورتی که این ۲ ریال معادل ۲ هزار تومان فعلی است و باعث فشار بر اقشار ضعیف جامعه خواهد شد و نهایتاً منجر به رشد تورم بالاتر می‌شود. رئیس کمیسیون اقتصادی شورای راهبردی سیاست خارجی کشور با ابراز نگرانی از عملی نشدن درست تغییر قیمت کالاها و خدمات به مردم به‌ویژه قشر آسیب‌پذیر، قطع ارتباط صورتحساب‌های گذشته و جدید را نیز مشکل دیگر این اقدام تلقی کرد.
هزینه طراحی-چاپ پول جدید-خروج اسکناس‌های قدیمی، دردسرآفرینی برای دفترداری و حسابداری‌ها و همچنین کمتر شدن اهمیت حذف صفر از پول ملی به خاطر افزایش تراکنش‌های الکترونیکی از دیگر دلایل دکتر ابراهیم شیبانی برای نقد مفاد این لایحه بود.