مصوبات احیای خلیج گرگان به اجرا نمی‌رسد

به گزارش گلستان ۲۴؛ اگر امروز بخواهیم در مورد خلیج گرگان با مسئولان و طرفداران و حامیان محیط‌ زیست صحبت کنیم، حتماً هر چه بگویند در مورد مشکلات و معضلاتی خواهد بود که گریبان این خلیج را گرفته و آن را به سمت خشک شدن و زوال می‌کشد. خلیجی که بزرگ‌ترین و تنها خلیج دریای خزر در محدوده جغرافیایی ایران است و به علت برخی بی‌توجهی‌ها چند سالی است که حالش به وخامت کشیده شده و آنقدر برای درمانش حرف زدند و عمل نکردند تا اینکه حالا می‌گویند حتی لایروبی هم دیگر چاره آن نیست.

سال ۱۳۵۴ بود که خلیج گرگان به همراه تالاب میانکاله و لپوی زاغمرز به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید. از آن زمان مشخص بود که این خلیج به تنهایی مد نظر نیست، بلکه با مناطق اطراف خودش مثل شبه جزیره میانکاله و تالاب بین‌المللی گُمیشان مجموعه‌ای بی‌نظیر و ارزشمند زیست‌محیطی را تشکیل داده‌اند که پناهگاه حیات‌وحش است.

اعتبارات تمام شد کاری انجام نشد
خلیج گرگان که به عنوان نگینی زیست‌محیطی در میان دو استان مازندران و گلستان می‌درخشد، طی دهه‌های اخیر و به خاطر تغییرات اقلیم و مهم‌تر از آن، فعالیت‌های انسانی دچار مشکلاتی شد که بر همین اساس در اوایل سال ۱۳۹۶ مدیرکل دفتر سواحل و تالاب‌های ساحلی سازمان حفاظت محیط‌زیست از بحرانی شدن وضع آن خبر داد. چون تمام مسئولان فقط در روز‌های خاص حرف می‌زنند، در آن زمان هم به مناسبت هفته محیط‌زیست، شهرام فداکار مدعی شد برای خروج خلیج از این وضعیت و نجات تالاب میانکاله کمیته‌ای ملی تشکیل شده که به تعیین اعتباری ۳۸ میلیارد تومانی برای احیا و حفاظت تالاب منجر شده است. دو ماه بعد یعنی در مرداد ماه همان سال معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای استان گلستان هم از اجرایی شدن مطالعات نجات خلیج گرگان و تالاب میانکاله در دو بخش «مطالعات شناسایی و ارزیابی راه‌کار‌های اضطراری» و «مطالعات جامع» خبر داد. داود گیلک تأکید کرد: «مطالعات اضطراری در یک دوره کوتاه مدت برای ارائه برنامه اقدامات فوری مقابله با بحران به وجود آمده و مطالعات جامع به صورت تفصیلی با در نظر گرفتن همه جنبه‌های طرح اعم از اثرات زیست‌محیطی، اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و ... به همراه نمونه‌برداری و پایش کمی و کیفی در یک دوره یک‌ساله انجام شود.» جالب اینکه عملیات اجرایی لایروبی و ساماندهی تمام رودخانه‌های منتهی به خلیج گرگان، پایش و ارزشیابی مطالعات نجات خلیج گرگان و تالاب میانکاله از جمله اقدامات، مدت کوتاه اعلام شده بود. با گذشت زمان معلوم شد اعتبارات نتوانسته‌اند کاری از پیش ببرند و اصلاً مشخص نشد پول‌ها کجا خرج شدند که نه تنها اثری بر روی خلیج و تالاب نگذاشتند بلکه اوضاع وخیم‌تر هم شد.

جلسه برای تصمیمات مخرب
سال ۱۳۹۷ اعلام شد خلیج گرگان در حال آب رفتن است. در همین رابطه بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه محیط‌زیست هم از تخصیص حقابه به تالاب بین‌المللی میانکاله در قلب خلیج گرگان صحبت کردند و گفتند که اگر حقابه این خلیج که در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۶ در قالب قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور در مجلس شورای اسلامی تأیید شده به اجرا درآید می‌تواند از خشک شدن این تالاب و تالاب‌های دیگر جلوگیری کند. در یکی از بند‌های قانون پنج ماده‌ای آماده است: «سازمان حفاظت محیط‌زیست مکلف است نیاز آبی زیست‌محیطی تالاب‌ها را تعیین و وزارت نیرو مکلف است ضمن تدوین و اجرای برنامه مدون نسبت به تخصیص و تأمین آن اقدام کند.» سال ۹۷ هم به اتمام رسید و در شهریور ماه ۱۳۹۸ عیسی‌کلانتری معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: «این سازمان لایروبی تنگه‌های چاپقلی، آشوراده و خزینی را مطابق ماده یک قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور مصوب اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ مجلس شورای اسلامی اقدامی در جهت تخریب غیرقابل جبران خلیج گرگان و تالاب میانکاله دانسته و با اجرای لایروبی مخالفت کرده است.» هر چند کارشناسان بار‌ها اعلام کرده‌اند که آب این خلیج پیشرفت و پس رفت دارد. اما در حال حاضر به دلیل پس رفت آب، قسمت‌هایی از زمین‌های این مجموعه از زیر آب خارج و نگرانی‌ها در مورد خشک شدن آن را افزایش داده‌اند. حالا مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گلستان هم همان حرف‌های چند ماه پیش رئیس حفاظت محیط‌زیست کشور را تکرار کرده و مدعی شده: «با انجام لایروبی و برقراری ارتباط بین خلیج گرگان و دریای خزر، نمی‌توان انتظار ورود آب اضافه به خلیج و احیای سطح خشک‌شده آن را داشت.» امروز خلیج و تالاب مانده و مسئولانی که جلسه می‌گذارند و تصمیم می‌گیرند و جالب اینکه اجرایی کردن همان تصمیمات را ضربه‌ای به خلیج می‌دانند.