در ماجرای تسخیر لانه جاسوسی، ایران شروع کرد یا آمریکا؟

اسناد لانه جاسوسی نشان می‌دهد کارکنان سفارت نگران مواضع آمریکا در قبال انقلاب ایران بودند.

آمریکا همان ابتدا برای کودتا توسط ژنرال هایزر اقدام کرده بود.

دلیل این نگرانی خشم احتمالی از پذیرش شاه در آمریکا بود.

گزارش 10 آبان، 4 روز قبل از اشغال: امروز یکی از روزهای خاص در ایران بود. روز بسیار نگران‌کننده‌ای بود، ولی ختم به خیر شد. این ایام هم‌زمان با پذیرش شاه در آمریکا برای درمان اوست و انتقادها به آمریکا شدت گرفته است. برنامه‌ریزی‌شده بود بعد از نماز و مراسم، جمعیت مقابل سفارت آمریکا تجمع کنند و علیه ما شعار دهند. برآورد ما راهپیمایی میلیونی اطراف سفارت بود و تدارک لازم برای مراقبت از اسناد و سفارت را دیده بودیم. البته با تغییر برنامه مراسم، این راهپیمایی در جای دیگری برگزار شد.

اما عصر همان روز تماشاچیان ورزشگاه امجدیه (شیرودی) در تجمعی کوتاه مقابل سفارت علیه آمریکا شعار می‌دهند.

چند روز پیش‌ از این اتفاقات هنری پرکت مسئول میز ایران در وزارت خارجه به تهران می‌آید.

او مدتی قبل در تلکسی به سفارت ارزیابی کرده بود باید تا پایان دولت موقت صبر کرد و چند هفته بعد از تشکیل دولت رسمی دلایل آمریکا برای پذیرش شاه توضیح داده شود.

تا منافع سیاسی و اقتصادی آمریکا در تداوم رابطه با ایران به خطر نیافتد.

اما او یک روز قبل از سفر مطلع می‌شود تصمیم برای ورود شاه به آمریکا تقریباً قطعی شده.

پرکت در خاطرات خود نقل می‌کند در تهران با ابراهیم یزدی وزیر خارجه دولت موقت دیدار کرده و همراه یزدی به دیدن مهندس مهدی بازرگان رئیس دولت موقت می‌روند.

هر دو مقام ایرانی تأکید می‌کنند حضور شاه در آمریکا مردم را عصبانی خواهد کرد و دولت تمام تلاش خود برای محافظت از سفارت را می‌کند اما نمی‌تواند تضمینی بدهد.

ویلیام سالیوان سفیر آمریکا گفته بود اگر شاه را راه بدهند ما را در تابوت پس خواهند گرفت.

اما نگاه دیگری در دولت آمریکا نفوذ بیشتری داشت؛ زبیگنیو برژینسکی مشاور امنیت ملی معتقد بود آمریکا باید تحت هر شرایطی از متحد خود حمایت کند.

کارتر بدون توجه به هشدارهای وزارت خارجه توصیه برژینسکی را عملی کرد.

رویکرد قلدرمآبانه و خشن برژینسکی زمینه اعتراض ایرانیان و اشغال سفارت را فراهم کرد.

این اشتباه اولین و آخرین خطای تیم امنیتی کاخ سفید در قبال ایران نبود.

پیش از انقلاب کارتر صراحتاً از کشتار مردم در 17 شهریور و 16 آذر حمایت کرد.

بعد از پیروزی انقلاب نیز کاخ سفید مانع دیدار مسئولان وزارت خارجه با مقامات ایرانی شد.

اشتباه دیگر این تیم طرح‌ریزی حمله نظامی برای آزادسازی گروگان‌ها و حادثه طبس بود.

خشم انقلابی مردم و دانشجویان واکنشی قابل پیش‌بینی و منطقی در برابر تصمیم آمریکا بود.

اما آمریکایی‌ها به‌ جای پذیرش اشتباه خود همواره ایران را سرزنش کرده و مقصر نشان داده‌اند.