هیچ کس نمی‌فهمد؛ غیر از آقای رییس؟!!

به گزارش پول نیوز؛ با افزایش تحریم های غرب علیه جمهوری اسلامی و روند کاهش فروش نفت ایران به کشورهای هدف در سال جاری موجب شد تا دولت استراتژی جدیدی درخصوص نگارش لایحه بودجه سال آتی خود بنا را بر"بودجه منهای نفت" گذاشته و این کسری را به سایر موارد درآمدی مانند اخذ مالیات معطوف کند، که تنظیم بودجه بدون نفت از نظر کارشناسان در عملیات یک مرحله ای اصلا قابل اجرا نخواهد بود.

به گفته اقتصاد دانان و کارشناسان بودجه ای، یکی از دلایل اصلی عدم تحقق دستور حذف نفت در برنامه بودجه 99 از سوی دولت به سازمان برنامه و بودجه دربرگیری اقتصاد ایران به نفت است که نمیتوان به یکباره این حجم از پول را از درگاه های دیگری اخذ کرد؛ از طرفی طبق برنامه ریزی هایی که سازمان برنامه و بودجه برای لایحه سال آتی طراحی کرده است پایه درآمدهای خود را بر اساس اخذ مالیات از مردم و دستگاه ها عنوان کرده است که بنا به گفته این کارشناسان یک فشار فزاینده ای به بدنه مردم و جامعه وارد خواهد کرد.

قصه مالیات در همه کشورها به عنوان یک دروازه ورود پول به ساختار خزانه حکومتی دولت هاست که روندی کاملا قانونی دارد؛ اما در ایران این روند با اصطحکاک های جدی همراه است چرا که داستان اخذ مالیات از مردم کاملا سلیقه ای و روند نرخ گذاری آن بنا به کسری های متعدد در دولت متغیر است ضمن آنکه ما در ایران رقم های قابل توجهی فرار مالیاتی داریم که با هیچ کجای جهان قابل قیاس نیست.

« تاکنون مسئولان مربوطه، برآوردهای مختلفی در مورد میزان فرار مالیاتی در ایران داشته‌اند.»

به‌عنوان مثال؛ محمدرضا پورابراهیمی در آخرین اظهار نظر خود تیرماه 98 حجم فرار مالیاتی را 50 تا 60 هزار میلیارد اشاره کرد.

امیدعلی پارسا رئیس سازمان امور مالیاتی در همین ‌ماه در گفت‌وگویی برآورد فرار مالیاتی را مبلغ 30 تا 35 هزارمیلیارد تومان دانست.

همچنین سید ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه اخیراً گفته‌است: «تصور من این بود که فرار مالیاتی در کشور حدود 100 هزار میلیارد تومان است، اما در جلسه ای که با وزیر اقتصاد داشتیم اعلام شد که این میزان 28 هزار میلیارد تومان است.»

از مجموع این دیدگاه‌ها باوجود اختلاف نظرهایی که وجود دارد، استنباط می‌شود فرارمالیاتی گسترده‌ای در کشور وجود دارد اما هیچکدام به تفصیل بیان نکرده‌اند این ارقام مربوط به کدام گروه‌های جامعه است. علاوه ‌براین در ادامه بیان می‌شود که در این محاسبات بخش قابل توجهی از اقتصاد به نام اقتصاد زیرزمینی دیده نشده‌است.

با این‌حال به نظر می‌رسد سازمان امور مالیاتی تمایل چندانی به دقیق شدن میزان فرار مالیاتی در کشور ندارد، زیرا در این صورت، میزان انتقادها از عملکرد این سازمان در زمینه مالیات‌ستانی افزایش پیدا می‌کند.

گستردگی این ناهنجاری به حدی است که محمد رضا پور ابراهیمی رییس سابق کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار پارلمانی پول نیوز از افشای لابیگری های دولت درلایه های پایین دستی برای عدم پرداخت مالیات خبر داده بود.

وی در جریان تشریح عملیات پنهان دولت با انتقاد از سازمان امور مالیاتی کشور به دلیل فعالیت افراد بدون کد اقتصادی در سیستم اقتصادی کشور که موجب اخلال در نظم اقتصادی شده است، گفت: با توجه به هدف گذاری هایی که در راستای درآمد مالیاتی 10 درصدی دولت از تولید ناخالص شده است ابتدا باید این امر به سرعت شفاف شده و در سامانه جامع اطلاعاتی بارگذاری شود.

وی اذعان کرد: این روند میتواند افرادی که بطورخلاف چه از بدنه دولت و چه مشمولان مالیات دهنده، سیستم مالیاتی کشور را دور می زنند را بطور خودکار حذف کند.

پور ابراهیمی در توضیح نبود شفافیت مالیاتی گفت: در کشور ما معافیت های مالیاتی پنهانی وجود دارد که اساساً ده ها برابر معافیت های آشکار مالیاتی، حوزه نظام اقتصادی را به شدت تحت تاثیر قرار داده و می دهند که این معافیت های پنهان عبارتند از: معافیت بر مجموع درآمد، معافیت بر عایدی درآمد و واحدهای مسکونی خالی از سکنه که به بهانه نبود اطلاعات جامع هنوز مسکوت مانده است.

از دیگر چالش هایی که چندی است سایه یکه تازی دولت را بر سر بودجه سال آینده کشورانداخته ؛ تکروی های کابینه حسن روحانی در اجرای عملیاتی شدن یک تصمیم غیر کارشناسانه است بنام "عدم وابستگی به درآمد نفت در ساختار بودجه 99 " که به گفته کارشناسان هم جبهه ای خود رییس جمهور هم این اتفاق بصورت دفعی امکان پذیر نیست.

در همین زمینه، چندی پیش محمد باقر نوبخت، رئیس‌سازمان برنامه و بودجه کشور از موفقیت دولت در تدوین لایحه بودجه سال آینده بدون اتکا به درآمدهای نفتی خبر داده بود.

نوبخت اظهار کرد: مقرر شد لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ به صورت دوسالانه تنظیم شود؛ یعنی هم ارقام و پیش‌بینی‌های منابع و مصارف سال ۱۳۹۹ و هم پیش‌بینی سال ۱۴۰۰ را باهم داشته باشیم.

بنا به گزارش پول نیوز؛ در این لایحه همه منابعی که حاصل از فروش نفت است خارج می‌شود بنابراین لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ بدون انعکاس درآمدهای نفتی در منابع بودجه جاری خواهد بود. چون در بودجه جاری، منابع حاصل از فروش نفت وجود ندارد، نگاه جامعه جهانی به ایران بدین گونه است که اقتصاد ایران غیرنفتی است و بدون نفت اداره می‌شود و این از برکات تحریم‌های ظالمانه‌ای است که علیه ملت ایران توسط بدخواهان اعمال شده است.

از سویی در شرایطی که حسن روحانی چندی پیش، سخنانی بر زبان راند که نشان از ناتوانی دولت در اداره کشور بدون نفت است، رئیس‌سازمان برنامه و بودجه مدعی شد دولت در لایحه بودجه سال ۹۹ سهم نفت در بودجه جاری را به صفر رسانده است!

رییس جمهوری دو هفته پیش در سفر استانی خود به کرمان ادعا کرده بود:‌ امروز وقتی کشور با مشکلات فروش نفت مواجه می‌شود، چگونه باید کشور اداره شود؟ بودجه سالیانه کشور، حدود ۴۵۰ هزار میلیارد تومان است که شاید امسال بیشتر هم شود و ما این پول را نیاز داریم تا در خزانه برای مصارف دولت و ارائه خدمات به مردم اعم از آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، حقوق کارمندان و بازنشستگان، رسیدگی به معلولان و اقشار کم‌درآمد و مجموع خدماتی که باید ارائه کنیم، هزینه‌نماییم.

وی با بیان اینکه بالاترین مالیاتی که پیش‌بینی می کنیم در سال آینده دریافت کنیم ۱۵۰ هزار میلیارد تومان است اذعان کرد: این سؤال مطرح می‌شود که ۳۰۰ هزار میلیارد تومان مابقی نیاز را دولت باید از کجا بیاورد. در حالی که گمرکات ما درمجموع حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان و یک‌سری درآمدهای متفرقه دیگر هم داریم، اما آن درآمد اصلی که کشور را اداره می‌کند، پول نفت است.

اظهارات روحانی جدا ازاینکه حاکی ازعملکرد ضعیف دولت در قطه وابستگی به نفت است، در شرایطی ایراد شده که سازمان برنامه و بودجه و مرکز پژوهش‌های مجلس در سال جاری طرح‌های جداگانه‌ای برای صفر کردن وابستگی بودجه به نفت ارائه کردند و نهایتاً سازمان برنامه و بودجه مدعی شد که لایحه بودجه سال آینده را بدون اتکا به درآمدهای نفتی تدوین کرده است.

از این رو نیز بهروز نعمتی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی پول‌نیوز با اشاره به نزدیک شدن به ایام ارائه لایحه بودجه 99 از سوی دولت به مجلس، درباره میزان اتکای بودجه سال 99 به درآمد‌های نفتی و برخی گمانه‌زنی‌‌ها در این باره، گفت: بنده معتقدم که اتکای بودجه به درآمدهای نفتی بدون تعارف، گریز‌ناپذیر است و حتما باید در بحث نفت به طور جدی تصمیم بگیریم، نمی‌شود از فروش و صادرات نفت چشم‌پوشی کرد.

عضو هیئت‌ رئیسه مجلس ضمن اینکه پیشنهاد کرد، قطع وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی به صورت تدریجی انجام شود، اظهار داشت: اگر قطع وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی در عرض 5 یا 6 سال به صورت تدریجی و در برنامه مدونی صورت گیرد، امکان‌پذیر است، در غیر این صورت و به یک باره نمی‌توان این کار را انجام داد.

در پایان این قصه، و با سخنان روحانی، این ابهام پیش می‌آید که آیا رئیس‌جمهور لایحه تدوین‌شده توسط محمدباقر نوبخت و همکارانش در سازمان برنامه و بودجه را عملیاتی نمی‌داند؟ یا اصلا درباره اقدامی که قرار است دولت انجام دهد آگاهی ندارد؟

اگر رئیس‌جمهور از بودجه سال بعد اطلاع دارد، چگونه اعلام می‌کند کشور با پول نفت اداره می‌شود؟ و اگر ندارد هم که عذر بدتر از گناه است؛ یعنی رئیس‌جمهور از بودجه پیشنهادی دولت خبر ندارد!